Scotch Whisky Association (Case C-333/14) - Arrest

Scotch Whisky Association (HvJ 23-12-2015, Zaak C-333/14)

Casus

Schotland heeft in verband met de grote problemen rondom alcohol en daarmee de bescherming van de volksgezondheid een MPU-besluit vastgesteld. Het is een maatregel die voorziet in een minimumdetailhandelsprijs voor wijn op basis van het alcoholpercentage in het verkochte product. Dit wijkt af van de vrije prijsvorming door marktkrachten die anders aan de markt voor wijn ten grondslag ligt. Gezien dit laatste wordt tegen het besluit bezwaar gemaakt.  

Rechtsvraag

Er worden meerdere prejudiciële vragen gesteld in deze zaak

1. De verwijzende rechter vraagt aan het HvJ of een dergelijke nationale regeling überhaupt ok is. Daarvoor is beantwoording van de volgende vragen nodig.  

2. Zo ja, is een dergelijke regeling ook geoorloofd als er een minder ingrijpende regeling van toepassing kan zijn, zoals accijns of belastingheffing;

3. Ook vraagt de rechter of hij bij de vaststelling van een rechtvaardigingsgrond een onderzoek moet doen met behulp van de informatie, bewijsstukken of andere stukken die de wetgever op het moment van vaststelling van die maatregel ter beschikking had en in aanmerking heeft genomen. 

4. Daarnaast vraagt hij zich af in hoeverre de rechter een mening moet vormen over de doeltreffendheid van de nationale regeling. 

5. In hoeverre mag de verwijzende rechter rekening houden met de aard en de omvang van de inbreuk als een met artikel 34 VWEU strijdige kwantitatieve beperking. 

HvJ

Ad 2. Wat betreft de tweede vraag geeft het HvJ aan dat artikel 34 en 36 VWEU zich er inderdaad tegen verzetten dat een lidstaat gebruik maakt van een MPU waarin de consumentenprijs van alcohol wordt verhoogd in plaats van te kiezen voor een eventueel minder ingrijpende maatregel zoals accijnsverhoging, ter bereiking van het doel ‚bescherming van de volksgezondheid ‘. Het is aan de rechter om op basis van een grondig onderzoek van alle relevante aspecten van het geval na te gaan of dat inderdaad het geval is. De enkele omstandigheid dat accijnsverhoging nog verdere voordelen kan opleveren en beter kan bijdragen aan het doel om alcoholmisbruik tegen te gaan, kan niet rechtvaardigen dat niet voor huidige maatregel wordt gekozen. 

Ad 3. De eisten van het Unierecht moeten op ieder relevant moment worden nageleefd, zowel bij de vaststelling van een maatregel als bij de inwerkingtreding ervan en bij de toepassing op een concreet geval. Op de derde vraag moet volgens het HvJ worden geantwoord dat het bij de toetsing van de evenredigheid van een nationale maatregel, niet zo is dat alleen mag worden uitgegaan van de informatie, bewijsstukken of andere stukken die de nationale wetgever bij het nemen van die maatregel ter beschikking had. Bij toetsing van de verenigbaarheid van de maatregel met het Unierecht moet de toetsing plaatsvinden op basis van de informatie, bewijsstukken of andere stukken die de nationale rechter ter beschikking heeft op het moment waarop hij uitspraak doet. 

Ad. 4 en 5: Gelet op het voorgaande moet artikel 36 VWEU aldus worden uitgelegd dat een nationale rechterlijke instantie die een nationale regeling beoordeelt in het licht van de op de bescherming van de gezondheid en van het leven van personen gebaseerde rechtvaardiging als bedoeld in dat artikel, objectief dient te beoordelen of het door de betrokken lidstaat aangedragen bewijs redelijkerwijs tot het oordeel kan leiden dat de gekozen middelen geschikt zijn om de beoogde doelstellingen te bereiken, en of deze doelstellingen ook kunnen worden bereikt met maatregelen die het vrije verkeer van goederen en de GMO minder beperken.