Op de zaak betrekking hebbende stukken - Arrest

Op de zaak betrekking hebbende stukken (HR 04-05-2018, AB 2018/245)

Feiten

De belanghebbende heeft in 2007 als gastouder inkomsten genoten voor de opvang van zijn kleinkinderen. In zijn aangifte voor de inkomstenbelasting en volksverzekeringen (IB/PVV) voor dat jaar heeft hij deze inkomsten niet aangegeven. Hij is het oneens met de navorderingsaanslag IB/PVV 2007 die hij daarna krijgt. De inspecteur baseert de aanslag op een computerbestand van de Belastingdienst/Toeslagen waarin informatie is opgenomen met betrekking tot aangevraagde en uitbetaalde kinderopvangtoeslagen, waaronder gegevens betreffende aan gastouders uitbetaalde bedragen.

In de procedure gaat het om de vraag welke stukken in de procedure een rol hebben omdat immers de navorderingsaanslag van de inspecteur daar op gebaseerd is. Welke stukken vallen onder de ‘op de zaak betrekking hebbende stukken’ in de zin van art. 8:42 Awb?

Hoge Raad

Volgens art. 8:42 Awb worden de gegevens die van belang zijn voor de beoordeling van het bestreden besluit van het bestuursorgaan aan de rechter (en de wederpartij) beschikbaar gesteld. Zo wordt een geschil over een besluit beslecht op basis van alle relevante feitelijke gegevens die het bestuursorgaan heeft, zodat de belanghebbende zich daarover kan uitlaten en de rechter daarmee bij zijn oordeel rekening kan houden. Om te beoordelen welke stukken onder art. 8:42 Awb vallen, stelt de Hoge Raad:

• Tot de te over leggen stukken behoren alle stukken die het bestuursorgaan ter raadpleging ter beschikking staan of hebben gestaan en die van belang kunnen zijn voor de beslechting van de (nog) bestaande geschilpunten. Daarbij maakt het niet uit of het bestuursorgaan de stukken heeft gebruikt ter onderbouwing van zijn besluit.

• Ook documenten die pas in de loop van het (hoger) beroep ter beschikking van het bestuursorgaan zijn gekomen, vallen onder art. 8:42 Awb.

Tot de over te leggen stukken behoren niet stukken die zich bevinden onder derden en die niet aan het bestuursorgaan zijn verstrekt. Het maakt niet uit of het bestuursorgaan al dan niet bekend is met het bestaan daarvan.

• Stukken die het bestuursorgaan wel heeft gebruikt ter onderbouwing van zijn besluit, maar die voor de beoordeling van de zaak door de rechter niet (langer) van belang zijn, behoren niet tot de op de zaak betrekking hebbende stukken.

• De plicht om stukken te overleggen, ziet niet alleen op de voor de beoordeling van de zaak relevante passages. Als een stuk relevante passages bevat, dan is dit stuk volgens de Hoge Raad als geheel een op de zaak betrekking hebbend stuk.

Als het bestuursorgaan verzuimt om de op de zaak betrekking hebbende stukken over te leggen dan is het aan de rechter om daaraan conclusies te verbinden (gelet op art. 8:31 Awb,). Ook stelt de Hoge Raad dat art. 8:42 lid 1 Awb niet beperkt is tot op papier vastgelegde gegevens. Ook in elektronische vorm vastgelegde gegevens moeten overgelegd worden. Softwareprogramma’s en dergelijke zijn echter in principe niet aan te merken als op de zaak betrekking hebbende stukken.

Kern

De Hoge Raad formuleert een opsomming van stukken die per definitie vallen onder het begrip op de zaak betrekking hebbende stukken van art. 8:42 Awb:

1. Stukken die het bestuursorgaan ter beschikking staan of hebben gestaan;
2. Stukken die in de loop van de procedure ter beschikking zijn gekomen;
3. In principe ook stukken die niet zijn gebruikt;
4. Stukken die passages bevatten die op de zaak betrekking hebben.

De verplichting van het overhandigen van de op zaak betrekking hebbende stukken geldt ook voor in elektronische vorm vastgelegde gegevens. Deze gegevens moeten dan in de vorm van een afdruk of op andere wijze ter beschikking worden gesteld.