• Relevante artikelen
• Onderwerp
• Casus
• Rechtsvraag
• Hof
• Hoge Raad
• Leerstuk

Maimonides-lyceum (HR 22-01-1988, ECLI:NL:HR:1988:AD0151)

Relevante artikelen

Art. 1 en 23 Gw, art. 1401 BW (oud), art. 2 Eerste protocol EVRM

Onderwerp

Discriminatie en vrijheid van onderwijs

Casus

Brucker vordert toelating van zijn minderjarige zoon Aram tot het door de Stichting Joodse Scholengemeenschap JBO in stand gehouden Maimonides Lyceum. De Stichting weigert die toelating, met een beroep op haar toelatingsbeleid en daaraan ten grondslag liggende statutaire doelstelling. Brucker voert als grondslag van zijn vordering mede aan dat de Stichting door te weigeren Aram tot het Maimonides Lyceum toe te laten onrechtmatig handelt jegens hem omdat hem als ouder het grondrecht toekomt zijn kind onderwijs van die richting te doen volgen welke hij voor dat kind verkozen heeft en het Maimonides Lyceum de enige school in Nederland is waarop de vorm van (joods) onderwijs wordt gegeven welke Brucker voor Aram aangewezen acht. De statutaire doelstelling van het lyceum is het waarborgen van de Tora en de Halacha in het onderwijs dat van haar uit gaat. Volgens de school is de zoon volgens de Halacha niet joods.

Verweerder stelt zich op het standpunt dat sprake is van discriminatie.

Rechtsvraag

Is het - op religieuze gronden berustend beleid - dat in casu gevoerd wordt, discriminerend?

Hof

Het hof oordeelt dat van discriminatie sprake is en dat de zoon moet worden toegelaten op het Maimonideslyceum. Het lyceum gaat tegen dit oordeel in cassatie.

Hoge Raad

Een grondrecht van ouders om hun kinderen onderwijs van een bepaalde, door hen verkozen richting te doen volgen, kan niet worden ontleend aan (onder meer) artikel 1 GW en/of artikel 3 en 14 EVRM. Voor zover een dergelijk grondrecht besloten ligt in artikel 23 GW geldt daarvoor hetzelfde als voor artikel 2 Eerste Protocol EVRM. Dat geeft ouders wel tegenover de Staat een fundamentele aanspraak op eerbiediging van hun keuze voor onderwijs van een bepaalde, met hun godsdienstige en filosofische overtuigingen overeenstemmende richting, maar schept niet een, jegens een particuliere instelling die onderwijs van zulk een richting verzorgt, geldend te maken recht op het verschaffen aan hun kinderen van zodanig onderwijs.

Ook kan niet worden geoordeeld dat de weigering van de Stichting om Aram als leerling tot het Maimonides Lyceum toe te laten, onrechtmatig is. Daarbij moet worden vooropgesteld dat die weigering in overeenstemming is met het toelatingsbeleid van de Stichting dat steunt op haar uitleg van in haar statuten neergelegde toelatingsnormen, alsmede dat het daarbij gaat om toelatingsnormen van religieuze aard die ertoe strekken de (religieus) joodse identiteit van de school te handhaven. De in artikel 23 GW aan het bijzonder onderwijs gewaarborgde ‘vrijheid van richting’ weegt, mede gelet op artikel 6 GW en artikel 9 EVRM, zo zwaar dat het aan degene die (zoals hier de Stichting) een instelling van bijzonder onderwijs in stand houdt, in beginsel – behoudens bijzondere omstandigheden (waarvan hier geen sprake is) – jegens ouders van een kind dat volgens de door hem ten aanzien van die instelling gehanteerde toelatingsnormen van religieuze aard niet voor toelating in aanmerking komt, vrijstaat de door die ouders verlangde toelating te weigeren, ook al hebben die ouders (zoals Brucker) een sterke en op redelijke gronden berustende voorkeur voor het onderwijs dat aan de betrokken instelling wordt gegeven, en ook al is de betrokken instelling de enige die onderwijs van deze richting verzorgt.

De Hoge Raad oordeelt dat vast is komen te staan dat er in casu geen sprake is van discriminatie op grond van ras en dat de afwijzing die in casu aan de orde is, berust op religieuze gronden. De Hoge Raad wijst de vordering van Brucker af.

Leerstuk

In gevallen waarin geen sprake is van bijkomende omstandigheden die tot een ander oordeel moeten leiden, prevaleert de vrijheid van godsdienst boven de sterke en op redelijke gronden berustende voorkeur van een individu.