UWV/X - Arrest

HR 9 juli 2010, LJN BM3975; NJ 2010/648 m.nt. F.M.J. Verstijlen; TvI 2010, p.184-189 m.nt. M.Y. Nethe

UWV/X          
Verweerder heeft zijn vijf schuldeisers een minnelijk akkoord aangeboden, inhoudende dat ongeveer 4,95% van de vorderingen zal worden betaald door gedurende 36 maanden te sparen onder toezicht van een schuldhulpverlener. De vijf schulden bedragen in totaal
€ 25.828,56. De vordering van UWV beloopt € 15.676,90 en is ontstaan omdat verweerder niet heeft voldaan aan de op hem rustende inlichtingenplicht. UWV weigert als enige van de schuldeisers in te stemmen met het akkoord.           

Verweerder heeft bij verzoekschrift op de voet van artikel 287a Fw de rechtbank verzocht UWV te bevelen in te stemmen met de door hem aangeboden schuldregeling. UWV heeft aangevoerd dat de socialezekerheidswetgeving en beleidsregels zich tegen instemming verzetten. De rechtbank heeft UWV bevolen in te stemmen met de aangeboden schuldregeling. In het door UWV ingestelde hoger beroep heeft het hof het vonnis van de rechtbank bekrachtigd.   

In cassatie speelt de vraag hoe het bevel tot instemming op de voet van artikel 287a Fw zich verhoudt met de wettelijke voorwaarden waaronder UWV (niet) mag meewerken aan een minnelijke schuldenregeling en (niet) mag afzien van het terugvorderen van een onverschuldigd betaalde uitkering.

De Hoge Raad overweegt dat de omstandigheden dat UWV in de vermelde bepalingen van de socialezekerheidswetgeving wordt verplicht tot terugvordering van het onverschuldigd betaalde en dat UWV in de daarin omschreven gevallen niet mag meewerken aan een vrijwillig buitengerechtelijk akkoord, niet wegnemen dat de rechter onder de in artikel 287a Fw vermelde voorwaarden bevoegd is UWV te bevelen in te stemmen met een schuldregeling. De omstandigheid dat UWV gerechtvaardigde redenen heeft om medewerking aan een schuldregeling te weigeren, staat niet in de weg aan een bevel in te stemmen met een schuldregeling. Deze redenen dienen door de rechter te worden betrokken bij zijn beoordeling of UWV in redelijkheid niet tot weigering van instemming met de schuldregeling heeft kunnen komen, in aanmerking genomen de onevenredigheid tussen het belang dat UWV heeft bij uitoefening van de bevoegdheid tot weigering en de belangen van de schuldenaar of van de overige schuldeisers die door die weigering worden geschaad.
Deze uitleg strookt met de tekst van artikel 287a Fw, waarin immers zonder bijzondere regeling voor bepaalde categorieën schuldeisers aan de rechter is overgelaten te beoordelen in welke omstandigheden van een onredelijke weigering sprake is en waarin evenmin enig ander voorbehoud wordt gemaakt. 

De in artikel 287a Fw aan de rechter gegeven bevoegdheid wordt gerechtvaardigd door het maatschappelijk belang dat is gediend met een verantwoorde en evenwichtige schuldsaneringsregeling, die kan uitmonden in een dwangakkoord op de voet van artikel 287a lid 5 Fw.

Bij de beoordeling of hij een daartoe strekkend bevel zal geven, dient de rechter niet alleen de belangen die UWV behartigt (o.m. het maatschappelijke belang van bestrijding van misbruik van de sociale zekerheid), maar ook de belangen van de andere schuldeisers en van de schuldenaar te betrekken.