Ibrahim - Arrest

Ibrahim (EHRM 13-09-2016, uittreksel NBSTRAF 2016/209)

Casus

In de zaak Ibrahim e.a. ging het om verdachten rondom de aanslagen in Londen uit 2005, waarbij ‘safety interviews’ werden afgenomen. Er heeft toen geen rechtsbijstand plaatsgevonden en de advocaten werd de toegang tot het ‘safety interview’ ontzegd.

Het ging hier om vier klagers (allen terreurveroordeelden). Een van hen was aanvankelijk als meewerkende getuige door de politie verhoord. Echter op enig moment tijdens dat verhoor begon hij zichzelf te belasten waardoor hij verdachte werd. Toch werd hij hem toen niet de cautie gegeven. Ook was hij niet gewezen op het recht op raadpleging en bijstand van een advocaat (“access to a lawyer”).

EHRM

Het Hof moet nadere uitleg geven over de toegang tot een advocaat. Onder bepaalde omstandigheden kan volgens het Hof het recht van een verdachte worden beperkt. Alleen in bijzondere gevallen mag de vroegtijdige rechtsbijstand aan een aangehouden verdachte onthouden worden. Alleen als daar ‘compelling reasons’ voor bestaan. Denk aan de veiligheid van anderen (‘life, liberty and physical integrity’). Als een goede reden bestaat voor het op enig moment onthouden van rechtsbijstand aan een verdachte, moet in een ‘holistische aanpak’ worden bezien of het verkregen bewijs toelaatbaar is. Het Hof stelt dat de enkele schending van het recht op toegang tot een raadsman op zichzelf niet zorgt voor een oneerlijk proces.

Alles moet worden afgewogen (‘overall fairness’). Het Hof heeft uitdrukkelijk bepaald dat de vraag of een verdachte moet worden gewezen op zijn recht op raadpleging en bijstand van een advocaat niet afhankelijk moet worden gesteld van de vraag of een verdachte al dan niet van zijn vrijheid is beroofd, maar van de vraag of er sprake is van een redelijk vermoeden van schuld (“a criminal charge”).

Het Hof noemt meerdere mogelijke factoren voor een belangenafweging die kan maken dat ondanks de schending van het recht op bijstand van een advocaat de procedure als geheel toch eerlijk is geweest. Zoals bijvoorbeeld de factor van ‘the public interest in the investigation and punishment of the particular offence in issue’.

In casu was volgens het Hof de beperking geoorloofd, omdat sprake was van een ‘exceptionally serious and imminent threat to public safety'.

Kern

Volgens het EHRM is, gelet op de exceptionele omstandigheden, geen sprake van een schending van artikel 6 EVRM voor de verdachten in deze zaak. De verklaringen mochten worden gebezigd voor het bewijs. Gelet op de bedreiging voor de veiligheid van de burgers was het volgens het Europees Hof geoorloofd de gesprekken onmiddellijk te beginnen zonder aanwezigheid van een advocaat. Het recht op verhoorbijstand is dus niet absoluut.