Samenvatting artikel Jing et al (2018) The efficacy of cognitive behavioural therapy in somatoform disorders and medically unexplained physical symptoms: A meta-analysis of randomized controlled trials

Prevalentie van somatoforme stoornissen in de populatie is 6 procent. Het gaat hierbij om de aanwezigheid van medisch onverklaarde fysieke symptomen (MUPS). De meest gebruikte behandeling voor somatoforme stoornissen is cognitieve gedragstherapie, wat zich focust op het veranderen van cognities, informatieverwerking, copingmechanismen, fysiek functioneren, probleemoplossend denken en sociaal functioneren in de breedste zin.

Deze studie onderzoekt kritisch de toepassing van cognitieve gedragstherapie (CBT) bij somatoforme stoornissen en MUPS in de klinische omgeving. In deze meta analyse zijn 15 studies uit verschillende landen uit verschillende jaren. In alle studies is dezelfde gemiddelde leeftijd voor zowel de interventiegroep als de controlegroep.

Een subgroep heeft gevonden dat CBT significant vermindering laat zien bij mensen met somatoforme symptomen en dat het effectiever is in een groepssessie in vergelijking met individuele behandeling. Daarnaast is gevonden dat sessies boven de 50 minuten effectiever zijn dan sessies onder de 50 minuten. Bovendien was CBT effectiever op de lichaamsdirecte methode in vergelijking met de CBT die de lichaamsdirecte manier niet benadrukten. CBT heeft ook significant de ernst van de symptomen verminderd bij 10 studies tijdens de follow up periode. Interpersoonlijke strategieën en groep gebaseerde therapieën lieten significante verbetering zien.

In de meta analyse worden de effecten van somatische, angst en depressieve symptomen, sociaal en fysiek functioneren en doktersbezoeken met elkaar vergeleken. 

Bij angst: CBT heeft angstsymptomen significant verminderd in de groepsbehandelingen. CBT vermindert angst wanneer het aantal sessies meer dan tien was met een tijdsduur van meer dan 12 weken, in vergelijking met behandeling van minder dan 10 sessies en minder dan twaalf weken. Daarnaast had huiswerk een significant bij angstsymptomen.

Depressie: De ernst van depressieve symptomen werd significant verminderd met CBT in negen studies. Voor depressie geldt eveneens dat sessies langer dan 10 en over een tijdspanne langer dan 12 weken significant waren. Echter geldt voor depressie dat CBT significant was zonder huiswerk.

CBT liet daarnaast effect zien bij de interpersoonlijke techniek, en zonder psychoeducatie.

De effectiviteit van CBT op het verbeteren van sociaal functioneren en het verminderen van doktersbezoeken waren niet significant.

Manual-based behandeling en sessies langer dan 50 minuten bleken significant effectief in het verminderen van somatische symptomen.

Bovendien hebben de resultaten van de subgroepanalyse aangetoond dat op groepen gebaseerde behandeling effectief was in het verlichten van somatische symptomen, en individuele behandelingen effectief waren in het verbeteren van depressie en angstsymptomen.

Psychoeducatie is niet significant gebleken. De volledige studie laat heterogeniteit zien in het geheel vanwege de veelzijdigheid aan CBT, operationalisatie en verschillende behandelvormen.

Samengevat, de bevindingen van deze systematische review en meta-analyse suggereren dat CBT effectief is voor somatoforme stoornissen en MUPS bij het verminderen van somatische symptomen, angstklachten, depressieve symptomen, en het verbeteren van fysiek functioneren. De effecten van CBT op het verlichten van somatische symptomen, angst en depressieve symptomen kunnen ondersteunen bij de follow-up.