Hoorcollege 4: Visuele waarneming - Klinische Neuropsychologie (UU)

Waarom is visuele waarneming zo belangrijk?

• Visie is het voornaamste extereceptor systeem
• Omvat meerdere, verschillende informatiedimensies (helderheid, kleur, diepte, plaats, oriëntatie, vorm)
• Sterk gekoppeld aan aandacht (kijkrichting en aandacht)
• Parallelle, configurationele informatieverwerking (relaties tussen verschillende items in het visuele veld kunnen direct vastgesteld worden).

Er zijn ook diverse neuropsychologische visuele stoornissen bekend.

Lissauer introduceerde Seelenblindheit (voorloper van agnosie)

Apperceptieve agnosie: moeite met waarnemen en kopiëren van vormen, objecten enz.

Associatieve agnosie: moeite met herkennen en mening geven aan objecten en vormen, maar kunnen wel gekopieerd worden.

Hiërarchie van visuele stoornissen:

Elementaire stoornissen

• Gezichtsscherpte (bril)
• Kleurenblindheid/achromatopsie
• Visuele veld defecten

Corticale defecten in enkel visueel kenmerk

• Akinestopsie
• Apperceptieve agnosie; neglegt

Apraxie (combinatie van visuele en motorische stoornis)

Visuele stoornissen op het niveau van betekenis verlening

• Associatieve agnosie

Op de retina liggen lichtgevoelige cellen: kegeltjes (kleur) en staafjes (helderheid).

Kleurwaarneming valt te meten met de ISIHARA. Hierbij wordt gebruik gemaakt van verschillende kleuren, en dezelfde helderheid.

Visuele informatie komt contralateraal binnen in de hersenen:

Macula sparing (niet meer zien in het midden van visuele veld): komt door projecties via tectopuvinar pad of doordat er meer en gespaarde paden zijn voor het macula gebied.

Retinotopic mapping van visuele stimulus (op corticaal niveau zie je bijna hetzelfde als de stimulus, in 2D): kan met gebieden V1 en V2. Is niet compleet hetzelfde omdat de macula coritcaal sterker gerepresenteerd is. Beschadiging in V1 en V2 zorgt voor:

• Corticale blindheid
• Zelden/nooit uitval van specifiek visueel kenmerk

V5 beschadiging:

• Moeite met waarnemen van visuele bewegingen (akinetopsie)

V4 – Gespecialiseerd in kleurcontrast. Beschadiging:

• Cerebrale of hemi-achromatopsie

V8  beschadiging - Kleurkennis aangetast (agnosia).

Bij de elementaire stoornissen is er schade vroeg in de visuele stromen.

Stoornissen in de hogere ordes zijn verder in de visuele stroom.

Visuele waarneming in de latere visuele stromen:

• Connecties tussen verschillende gebieden binnen en buiten de visuele cortex
  • Frontaal: oogbewegingen
  • Temporaal: object herkenning
  • Parietaal: spatiele verwerking
• Twee routes
  
  • Wat route (ventraal, object perceptie)
    
    • Occipito-temporaal
  • Waar route (dorsaal, ruimte perceptie)

Optische ataxie: op grond van visuele informatie doelgerichte acties uitvoeren is verstoord.

Andere theorie (van Milner & Goodale): dorsaal en ventraal verschillen niet van stimuluseigenschappen, maar in het doel:

Ventraal: bewuste visuele perceptie & reflectie

Dorsaal: visuele sturing van doelgerichte acties

Prosopagnosie: problemen in het waarnemen en herkennen van gezichten (in de fusiforme gyrus)

• Apperceptieve prosopagnosie: onvermogen om gezichten überhaupt te kunnen verwerken.
• Associatieve prosopagnosie: onvermogen om gezichtsinformatie aan identiteit en bekendheid te verbinden.

Voor de verwerking van gezichtsinformatie is integratie in een holistische representatie belangrijk.

Vragen? Laat het vooral hieronder weten en ik probeer ze te beantwoorden!

Vond je deze samenvatting interessant en wil je op de hoogte blijven van mijn nieuwe bijdragen? Volg dan snel mijn Worldsupporter account! Dit kan door rechts naast deze samenvatting op '+ Follow' te klikken! Wordt erg gewaardeerd :)