Hoofdstuk 13: Gewijzigde staten van bewustzijn (Alternate states of consciousness)

James zei op een gegeven moment het volgende; ‘Ons normale waakbewustzijn, rationeel bewustzijn zoals we het noemen, is maar een speciaal type bewustzijn, terwijl alles er omheen, gescheiden door de filmachtigste schermen, er totaal andere vormen van bewustzijn zijn. We kunnen door het leven gaan zonder hun bestaan ​​te vermoeden; maar pas de vereiste stimulans toe, en bij een aanraking zijn ze er in al hun volledigheid, duidelijke soorten mentaliteit die waarschijnlijk ergens hun toepassingsgebied en aanpassing hebben. Geen enkel verslag van het universum in zijn totaliteit kan definitief zijn, waardoor deze andere vormen van bewustzijn volledig buiten beschouwing worden gelaten. Hoe ze te beschouwen is de vraag. '

Dus hoe definiëren we ASC's?

James’ ‘andere vormen van bewustzijn’ zouden nu ‘veranderde bewustzijnstoestanden’ of ASC's worden genoemd - een concept dat eenvoudig lijkt maar behoorlijk moeilijk te definiëren is. Ik word dronken en voel en gedraag me anders; Ik herstel van een depressie en vraag me af hoe het leven ooit zo onleefbaar had kunnen voelen; Ik voel me een rustiger persoon op de meditatiemat. In al deze gevallen is er duidelijk iets veranderd, maar wat? Zodra we dieper gaan nadenken over veranderde bewustzijnstoestanden, beginnen de problemen.

Je kunt ASC’s definiëren;

• Objectief. Als we eerst objectieve definities nemen, zouden we ASC's kunnen definiëren in termen van hoe ze werden geïnduceerd, bijvoorbeeld door geestverruimende medicijnen of door hypnose of progressieve ontspanning. Dan zouden we verschillende door drugs geïnduceerde toestanden kunnen labelen op basis van welke drug de persoon gebruikte, zeggend dat iemand dronken was van alcohol, stoned van cannabis, trippen op LSD, of gespreid was of dol was op ecstasy. Maar je kunt niet zeggen of de dingen die twee mensen ervaren hetzelfde zijn of dat verschillende factoren dezelfde ASC veroorzaken.
• Fysiologisch. ASC's definiëren op basis van fysiologische en gedragsmetingen, zoals hartslag, corticale zuurstofconsumptie, vermogen om in een rechte lijn te lopen of emoties. Een probleem hier is dat zeer weinig ASC's worden geassocieerd met unieke fysiologische patronen of met fysiologische of gedragsveranderingen die rechtstreeks in kaart worden gebracht op veranderingen in ervaring.
• Subjectief. Hoe voel je je? Het boek geeft geen verdere uitleg, dus het veronderstelt waarschijnlijk dat je het begrijpt. Een probleem is inherent aan het hele idee van subjectieve definities: ze kunnen ons helpen om zelf te beslissen of we ons in een ASC bevinden, maar zodra we het aan anderen proberen te vertellen, worden onze woorden objectief gedrag vanuit hun gezichtspunt.

Wat is ‘veranderd’ in een ASC?

'Wat is er veranderd in een veranderde bewustzijnsstaat?' Is een vreemde maar interessante vraag. Optimistisch zouden we kunnen zeggen dat ‘bewustzijn’ is veranderd. Als dit zo is, zou het bestuderen van wat is veranderd moeten onthullen wat bewustzijn zelf is. Maar dit is echt moeilijk te bestuderen. We weten niet hoe we veranderingen moeten meten in iets dat bewustzijn wordt genoemd, los van veranderingen in perceptie, geheugen of andere cognitief-emotionele functies, dus om ASC's te bestuderen, moeten we beginnen met het bestuderen van hoe deze functies zijn veranderd. Alle hierboven gegeven definities, evenals het vergelijken van ASC's met een normale toestand, vermelden een verandering in ‘mentaal functioneren’. Dus om welke soorten functies gaat het? Sommige zijn; aandacht, perceptie, beeldtaal en fantasie, innerlijke spraak, geheugen, denkprocessen op een hoger niveau, betekenis en betekenis, tijdsbeleving, emotioneel gevoel en expressie, opwinding, zelfbeheersing, suggestibiliteit, lichaamsbeeld en gevoel van persoonlijke identiteit. Op de een of andere manier bevat deze lijst waarschijnlijk alle mentale functies, wat suggereert dat ASC's niet volledig kunnen worden begrepen zonder veranderingen in het hele systeem te begrijpen. Sommige ASC's betreffen wijzigingen in al deze functies, terwijl andere in de eerste plaats slechts een of twee functies betreffen, en we zullen in de rest van dit hoofdstuk vele voorbeelden hiervan tegenkomen. Voor nu kunnen we slechts drie belangrijke variabelen kiezen die vaak veranderen tijdens ASC's: aandacht, geheugen en opwinding.

1. Aandacht. Aandacht kan veranderen langs twee hoofddimensies: richting en focus. Ten eerste kan de aandacht worden gericht op 'naar binnen' of 'naar buiten'. In dagdromen wordt sensorische input bijvoorbeeld grotendeels genegeerd en wordt de aandacht gericht op gedachtegangen en beelden. Veel methoden voor het induceren van ASC's manipuleren deze dimensie, hetzij door zintuiglijke input te verminderen, zoals in meditatie of diepe ontspanning, of door het te overbelasten zoals in sommige rituele praktijken. Ten tweede kan de aandacht breed of nauw zijn gericht. Iemand die veel marihuana heeft, kan het bladpatroon op het tapijt vele minuten per keer fijn gebruiken. Een dergelijke verandering in aandacht kan de subjectieve toestanden diepgaand beïnvloeden, maar de effecten kunnen niet duidelijk worden gescheiden van de bijbehorende veranderingen in perceptie, geheugen en emotie. Het bladpatroon kan er bijvoorbeeld heel anders uitzien dan normaal, van overweldigende betekenis worden, lang verloren jeugdherinneringen oproepen en diepe emoties oproepen - of stormachtige lachjes.
2. Memory. Geheugenveranderingen komen in veel ASC's voor en zijn gekoppeld aan effecten op denken en emotie. Veel geestverruimende medicijnen verminderen bijvoorbeeld de korte tijdsspanne van het geheugen. Dit heeft een slopend effect op het gesprek als je je niet meer kunt herinneren wat je begon te zeggen voordat je de zin afmaakt, maar het kan ook meer gerichte aandacht op het hier en nu creëren, en zelfs een gevoel van bevrijding. Tijd kan lijken te versnellen, vertragen of volledig veranderen, een effect dat al lang gekoppeld is aan veranderingen in het geheugen. Een arts die meer dan een eeuw geleden met cannabis experimenteerde, merkte bijvoorbeeld veel effecten op, waaronder een droge mond, doelloos ronddwalen, onduidelijke spraak, vrijheid van zorgen en een onweerstaanbare neiging om te lachen.
3. Opwinding. De derde algemene variabele is opwinding. Sommige staten van meditatie worden gekenmerkt door een zeer lage opwinding en diepe ontspanning, en meer ingrijpende praktijken kunnen de stofwisseling zo ver verminderen dat weinig voedsel en zuurstof nodig zijn. In een dergelijke staat kunnen getrainde yoghurt gedurende lange periodes onbeweeglijk blijven en kunnen ze zelfs dagenlang levend begraven worden, hoewel de meesten van ons in dezelfde omstandigheden zouden sterven. Het leren mediteren vereist echter grote mentale inspanning en bij sommige methoden neemt de opwinding toe in plaats van af. Aan de andere kant zijn ASC's van de hoogste opwinding, zoals religieuze en rituele razernijen, of te hard rijden op amfetaminen. Veranderingen in opwinding kunnen elk aspect van mentaal functioneren beïnvloeden.

Hoe breng je bewustzijnstoestanden in kaart?

Stel je een enorme multidimensionale ruimte voor waarin de huidige status van een persoon wordt bepaald door honderden of zelfs duizenden variabelen. Dit is gewoon te verwarrend om mee te werken. Om de taak beter beheersbaar te maken, moeten we twee hoofdvragen beantwoorden. Kunnen we de ruimte vereenvoudigen en slechts enkele dimensies gebruiken? Hoe discreet zijn de afzonderlijke SoC's? Is het mogelijk om een ​​willekeurige positie in de multidimensionale ruimte in te nemen, of zijn mogelijke SoC's van elkaar gescheiden door gebieden wanneer geen SoC mogelijk kan worden gevonden?

Tart beschreef een eenvoudige ruimte met twee dimensies: irrationaliteit en vermogen om te hallucineren. Door de positie van een persoon in deze ruimte te plotten, stelde hij zich slechts drie grote clusters voor die overeenkwamen met de staten van dromen, lucide dromen en gewoon bewustzijn. Alle andere posities in de ruimte kunnen niet worden bezet of zijn onstabiel. Je kunt dus kort zweven tussen waken en dromen, maar deze toestand is onstabiel en maakt snel plaats voor een van de anderen. Om deze reden verwijst Tart naar de bezette gebieden als ‘afzonderlijke staten van bewustzijn’. Om uit zo'n regio te komen, moet je een ‘verboden zone’ doorkruisen waar je niet stabiel kunt functioneren of ervaringen hebben, totdat je een discreet andere ervaringsruimte bereikt. Met andere woorden, je kunt hier of daar zijn, maar niet tussendoor. Hoeveel staten op deze manier discreet zijn, weten we niet: het schema van Tart was slechts een beperkte en vrij informele manier om bewustzijnstoestanden in kaart te brengen.

Een psychologisch en neurobiologisch overzicht van ASC's omvatte staten die spontaan werden ervaren, gestimuleerd door fysieke of psychologische middelen, of veroorzaakt door ziekte, resulterend in een vierdimensionaal model. De dimensies zijn activering (lage tot hoge opwinding), bewustzijnsbereik (een smal tot breed bereik van ‘inhoud beschikbaar voor aandacht en bewuste verwerking’) zelfbewustzijn (verminderd tot verhoogd) en sensorische dynamiek (gereduceerd tot verhoogd gevoel). De auteurs presenteren hun vier dimensies als een eerste stap in de richting van het construeren van wat zij de ‘C-ruimte’ noemen: de ruimte van bewustzijnstoestanden. De tegenhanger van de C-ruimte is de ‘B-ruimte’: de ruimte van functionele hersentoestanden. De uitdaging is om tussen de twee mappings te maken, of deze nu worden opgevat als strikte één-op-één mappings of als één-op-veel of veel-op-veel mappings. In elk geval beweren ze dat we bij benaderingen van de staat-ruimte alleen mogen verwachten dat de locaties in beide ruimtes 'wazig' zijn (bepaald met een beperkte resolutie), wat betekent dat de uiteindelijke toewijzingen altijd grof en waarschijnlijk zullen zijn.

Wat zijn door drugs veroorzaakte ASC's?

Psychoactieve medicijnen zijn allemaal medicijnen die effecten hebben op het mentale functioneren of bewustzijn. Ze zijn te vinden in elke samenleving en mensen lijken een natuurlijke eetlust te hebben om te nemen. Ze werken allemaal door de werking van endogene neurotransmitters of neuromodulatoren te veranderen. Ze kunnen bijvoorbeeld het effect van een neurotransmitter vergroten door het na te bootsen, de afgifte ervan te stimuleren of de heropname ervan te blokkeren zodat de effecten langer duren, of kunnen de effecten verminderen door afgifte te blokkeren of de ontvangst in het post-synaptische membraan te blokkeren.

Een reden waarom de geestverruimende effecten van medicijnen zo dramatisch kunnen zijn, is dat zelfs een enkele neurotransmitter in veel verschillende delen van de hersenen actief kan zijn. Door de werkingswijze van een medicijn te kennen en het systeem dat het beïnvloedt te begrijpen, moeten we in principe precies kunnen begrijpen waarom elk medicijn het effect heeft dat het heeft. Psychoactieve medicijnen kunnen grofweg in verschillende grote groepen worden ingedeeld. Alle hebben verschillende effecten op de hersenen en op ervaring.

Categorie 1: stimulerende middelen

Veel designermedicijnen zijn gerelateerd aan amfetamine, misschien de bekendste is methamfetamine, MDMA of ecstasy.

Met name MDMA heeft drie hoofdeffecten in de hersenen: remming van de heropname van serotonine en het induceren van de afgifte van serotonine en dopamine. Serotonine speelt een belangrijke rol bij het reguleren van stemming en slaap, en dopamine helpt bij het bemiddelen van beloningsgedreven gedrag en interpretatieve reacties op zichzelf, anderen en de omgeving. Dus, niet verrassend, heeft MDMA een mix van amfetamine-achtige en psychedelische effecten, waaronder verhoogde energie, verbetering van tactiele en andere sensaties, en gevoelens van liefde en empathie, waarvoor het soms wordt aangeduid als een 'empathogeen' of 'entactogeen '. De effecten, zoals met zoveel andere psychoactieve medicijnen, zijn sterk afhankelijk van de setting waarin het wordt ingenomen. Op feestjes en clubs maakt de verhoogde energie dansen de hele nacht gemakkelijk, en bombardementen met muziek en licht dragen bij aan de effecten, maar MDMA kan ook worden gebruikt om intimiteit en seks te verbeteren of persoonlijke problemen op te lossen. Wanneer alleen genomen, kan MDMA een gevoel van liefde en eenheid creëren.

Zoals vele amfetaminederivaten produceert MDMA tolerantie en is verslavend. Er is enig bewijs van langdurige schade aan het serotonerge systeem door zelfs matig gebruik, hoewel de hersenen met onthouding kunnen herstellen en de langetermijneffecten nog niet volledig bekend zijn. Mensen die MDMA gebruiken om ASC's te verkennen of voor spirituele doeleinden hebben de neiging om het niet vaak te gebruiken of te combineren met andere medicijnen en kunnen daarom minder kans hebben om schade te lijden die verband houdt met overmatig gebruik en misbruik. En onderzoek naar MDMA-gebruik in therapeutische contexten suggereert in feite veelbelovende resultaten voor aandoeningen zoals posttraumatische stressstoornis en sociale angst.

Categorie 2: anesthetica

De meeste anesthetica produceren geen interessante ASC's en zijn er ook niet voor ontworpen. Sommige anesthetische gassen en oplosmiddelen, zoals ether, chloroform en stikstofoxide, kunnen echter behoorlijk diepgaande ASC's veroorzaken. Ze kunnen opwekkende effecten hebben en zijn dus ook bijnamen ‘lachende gassen’.

In het bijzonder is ketamine een dissociatieve verdoving, hoewel het zelden wordt gebruikt voor anesthesie bij mensen omdat het schizotypische symptomen en angstaanjagende nachtmerries kan veroorzaken, evenals mogelijk langdurig letsel. De belangrijkste werking is als een NMDA-antagonist, maar onder andere remt het de heropname van serotonine, dopamine en noradrenaline. Ketamine beïnvloedt de aandacht en verstoort het opzettelijk richten van de aandacht in plaats van het vastleggen van aandacht van buitenaf. Het verstoort ook het werkgeheugen, het episodisch geheugen en het semantisch geheugen, met meetbare effecten die meerdere dagen aanhouden. Niettemin zijn er aanwijzingen voor therapeutische waarde voor schizofrenie, mogelijk omdat het de activiteit vermindert in hersengebieden die betrokken zijn bij sensorische verwerking en selectieve aandacht, en voor ernstige depressie, waar het functionele connectiviteit tussen netwerken zoals de DMN en affectieve en cognitieve controle lijkt te verminderen. netwerken.

Als recreatief medicijn wordt het echter gebruikt in sub-anesthesie voor zijn rare psychologische effecten, variërend van vrede, euforie en vestibulaire gewaarwordingen van zweven en vallen tot een gedissocieerde toestand van derealisatie en depersonalisatie waarin dingen verre, onwerkelijk lijken, of onverklaarbaar. Na injectie beginnen de effecten binnen enkele minuten en duren ongeveer een half uur; wanneer gegeten, is het effect veel langzamer en gaat het langer mee, met nawerkingen die enkele uren duren.

Ketamine wordt ook in verschillende situaties gebruikt als heilig of therapeutisch medicijn. Het is dan evenzeer een psychedelisch als een verdovingsmiddel en wordt gebruikt om de grote vragen van geboorte, leven en dood te onderzoeken.

Categorie 3; psychedelica

De effecten van medicijnen in deze groep zijn zo vreemd en gevarieerd dat er zelfs geen duidelijke overeenstemming bestaat over hun naam. Het boek noemt ze psychedelica, wat mind-manifesting betekent, maar andere namen worden vaak gebruikt. Psychotomimetic betekent waanzin na te bootsen, maar dit is ongepast omdat, hoewel bestaande psychose kan worden verergerd door sommige van deze medicijnen, weinig kenmerken van psychose door hen worden nagebootst. Ze worden ook hallucinogeen genoemd, hoewel ‘echte’ hallucinaties - waarbij de persoon denkt dat zijn hallucinaties echt zijn - zeldzaam zijn.

Cannabis (wat het boek een 'mooie plant, wtf' noemt) kan ook worden omgezet in een tinctuur met alcohol of een drankje gemengd met melk, suiker en kruiden, of gekookt met boter of andere vetten in chocolade, cakes of hartige gerechten, evenals gerookt of gekauwd worden. Als een recreatieve drug in de eenentwintigste eeuw, wordt het meestal gerookt in de vorm van hash gemengd met tabak of alleen verbrand in speciale pijpen, zoals olie gerookt in elektronische sigaretten, of als gras, de gedroogde bladeren en knoppen gerookt op hun eigen of met tabak of gedroogde kruiden. Zoals bij elk medicijn zorgt roken voor een snelle opname in de bloedbaan door het vermijden van enzymen in het spijsverteringsstelsel die sommige bestanddelen kunnen afbreken, en zorgt ook voor eenvoudige controle over de dosis. Wanneer het wordt gegeten, is het effect langzamer en duurt het langer en is de controle moeilijker. De belangrijkste actieve ingrediënten zijn allemaal in vet oplosbaar en sommige kunnen na het roken vele dagen of zelfs weken in lichaamsvet blijven opgelost. Met zijn complexe en gevarieerde mix van psychoactieve stoffen, illustreert cannabis mooi het verschil tussen natuurlijke psychoactieve mengsels, waaronder ook ayahuasca en drugs afgeleid van paddestoelen en cactussen, en de eenvoudigere of grimmiger effecten van synthetische psychedelica. Wanneer een of meer van de actieve ingrediënten wordt geïsoleerd, gaan de rijke en gevarieerde psychologische effecten meestal verloren.

Het beschrijven van de subjectieve effecten van cannabis is niet eenvoudig, deels omdat 'de meeste mensen de woorden niet kunnen vinden om hun gevoelens te verklaren' deels omdat de effecten zo sterk verschillen van persoon tot persoon. Sommige mensen worden zelfbewust, gedesoriënteerd en paranoïde en zijn niet geneigd om hun ervaring te herhalen, terwijl anderen genot, nieuwheid, inzicht of gewoon ontspanning ervaren en een positieve, soms levenslange, relatie met het medicijn aangaan. Andere effecten zijn;

• Euphoria en ontspanning bij lagere doses
• Angst en paranoia bij hogere doses
• Verbetering van alle zintuigen
• Verbeterde diepteperceptie
• Verhoogde seksuele responsiviteit en genot
• Vertraging van tijd, verbreding van ruimte
• Een focus op het heden
• Synaesthesie (soms in hoge doses)
• Openheid voor ervaring neemt toe en sommige mensen vinden een gevoel van het heilige of goddelijke
• Het geheugen, met name het kortetermijngeheugen, wordt vaak als aangetast ervaren
• Creatief denken en persoonlijk inzicht
• Geestelijke mistigheid
• Vertraagd denken
• Onvermogen om te lezen

Voordat dit een reclame voor drugs wordt, raad ik je aan pagina's 357-363 te bezoeken. Voor nu zal ik een super korte samenvatting geven van de genoemde medicijnen;

• • Mescaline: onderdeel van een soort kleine cactus. Mescaline laat de wereld fantastisch en kleurrijk lijken, wat wordt weerspiegeld in de kunst die het heeft geïnspireerd, en draagt ​​bij aan ‘de overtuiging dat dit een beeld is van de essentiële aard van het universum.
  • Psilocybine: het is het actieve ingrediënt van de bekende paddo's, 3-4 uur effectief, vergelijkbaar met LSD
  • DMT: soms de ‘spirit molecule’ genoemd, induceert DMT levendige visuele en auditieve hallucinaties, evenals lichamelijke vervormingen en buitenlichamelijke ervaringen.
  • Ayahuasca: ayahuasca is van oudsher een geneeskrachtig medicijn en wordt steeds populairder ver weg van zijn oorspronkelijke omgeving, met ‘ayahuasca-toerisme’ in de lift. Een veel voorkomend effect is krachtig braken, waardoor het medicijn een andere veel voorkomende naam heeft: het 'braakmiddel'. Anders komt er na een paar minuten tot een uur een verbijsterende verscheidenheid aan lichamelijke sensaties, transformaties, visioenen en inzichten.
  • LSD: synesthesie, visioenen, hallucinaties, je kent de deal. Langdurige effecten.

Categorie 4: Meditatie

Hoewel nog steeds in twijfel, verwijzen sommige mensen naar het beoefenen van meditatie als een ASC op zichzelf.

Sommige vormen van meditatie, zoals transcendente meditatie (TM), benadrukken wel het belang van het bereiken van veranderde toestanden, maar anderen niet. In Zen is het doel van oefenen niet om een ​​ASC te bereiken of een ander doel te bereiken. Integendeel, meditatie zelf wordt de taak. Dus induceert meditatie ASC's? Volgens de subjectieve definitie van Tart wel, omdat mensen het gevoel hebben dat hun mentale functioneren radicaal is veranderd.

Dus hoe zit het met psychische aandoeningen en ASC's?

De term ASC lijkt vaag genoeg te zijn om te kunnen worden toegeschreven aan bijna elke identificeerbare verandering in ervaring, inclusief schommelingen in gewone wakkerheid zoals dagdromen, dromen en slapen, die allemaal zouden worden gegroepeerd onder ‘spontaan voorkomende ASC's’. Dan zijn er ASC's veroorzaakt door extreme omgevingscondities zoals hitte en kou, hoogte en microzwaartekracht, evenals die veroorzaakt door honger of orgasme, die fysiologisch geïnduceerde ASC's zijn. Sommige soorten ziekten kunnen ook ASC's induceren, waaronder die die slaapgebrek of zuurstofgebrek, koorts of epileptische aanvallen veroorzaken, terwijl psychologisch geïnduceerde ASC's kunnen variëren van ritmische trance tot sensorische deprivatie.

Het eerste punt dat men over psychische aandoeningen moet maken, is dat het nooit alleen mentaal is. Alle psychische stoornissen omvatten feedbacklussen tussen denkpatronen, emoties en gemoedstoestanden, gedragingen en lichamelijke toestanden. Het tweede ding om op te merken is dat een van de factoren die helpt om geestelijke zieke gezondheid in stand te houden, het verschil is tussen de aard van de ervaring als je ziek bent en als je gezond bent; dit kan het moeilijk maken om de realiteit van een andere bewustzijnsstaat dan die van de pathologie te onthouden, te bedenken of erin te geloven, wat de motivatie kan verminderen om hulp te zoeken of te volharden in herstel. Maar een verschil in ervaring is eigenlijk al een ASC. Maar betekent dit dat we de ziekte als een ASC moeten beschouwen, of als iets dat een ASC veroorzaakt?

Het geval van geestesziekte roept ook weer die zeurende vraag op over de basislijn van waaruit ‘wijziging’ wordt gemaakt. Als een ziekte gepaard kan gaan met of een ASC kan veroorzaken, is gezondheid vermoedelijk de basislijn. Maar hoe definiëren we dat? Voor de betrokkene zijn de verschillen tussen psychische aandoeningen en gezondheid tastbaar en bepalend voor het leven. En voor elke geestesziekte zijn er concrete manieren om het soort lijden te operationaliseren, voor de onwel persoon en soms ook voor andere mensen. De moeilijkheden doen zich voor wanneer we proberen precieze overgangspunten vast te stellen, in de tijd of in de kwaliteit van leven: waar stopt het dieet en begint bijvoorbeeld een eetstoornis of verschuift de vermoeidheid naar chronische vermoeidheid?

Dus hoe zit het met 'bewustzijnstoestanden' in het algemeen?

We hebben uitvoerig de vraag onderzocht of praten over veranderde bewustzijnstoestanden zinvol is. Tot slot is het de moeite waard om te vragen of status het meest nuttige woord is om te gebruiken. Het lijkt voor de hand liggend wat wordt bedoeld met een bewustzijnsstaat, maar we moeten niet vergeten dat spreken van een staat betekent dat er iets moet zijn dat zich in die staat (of toestand) bevindt. En wat is dat iets? Als we ons in plaats van iets dat bewustzijn wordt genoemd, een proces van toeschrijving voorstellen na het feit, dan is er niets om in een staat te zijn of niet in een staat. Geloven in SoC's is dus alleen mogelijk als je in theorie ook in Dualisme of Cartesiaans monisme gelooft.

Oefeningen

13.1 Als student, zijn de kansen groot die je waarschijnlijk hebt meegemaakt en ASC minstens één keer. Maak je geen zorgen, als je dat niet hebt gedaan, ga je niet voor je examen slagen, maar als dat zo is, denk dan terug aan dat moment. Wat voelde je, wat deed je? Herken je het in de dingen die in dit hoofdstuk worden beschreven?