Werkgroep week 3 bestuursrecht

Opdrachten

Opdracht 1

Met deze casus kan geoefend worden met de begrippen bestuursorgaan, belanghebbende, besluit en de overige stof van de thema’s 1, 2 en 3. Lees deze casus en maak de bijbehorende opdrachten. 

Exploitant Fun Bike BV verhuurt al jaren bierfietsen die zij op haar website aanprijst als ‘cafés op wielen’. Onder het genot van een koud biertje en een gezellig muziekje rijd je langs de mooiste plekken in Amsterdam. Wat is er nu leuker dan op deze manier je vrijgezellenfeestje of bedrijfsuitje te vieren? Niet iedereen is echter even blij met de overlast, die deze feestvierende bierfietsers veroorzaken. Er komen dan ook steeds meer klachten binnen bij de gemeente. Niet alleen van bewoners van de binnenstad, die toch al met lede ogen moeten toezien hoe de toeristenstromen in het centrum alleen maar toenemen, maar ook van de Stichting Alcoholpreventie Amsterdamse binnenstad (StAA). Deze stichting stoort zich aan het grootschalig, openbaar drankgebruik in de stad en stelt zich onder meer ten doel het alcoholgebruik in de gemeente Amsterdam, met name in de binnenstad, terug te dringen en zo een goed woon- werk en verblijfsklimaat te bevorderen. Zij behartigt haar doelstellingen door het geven van voorlichting op middelbare scholen in Amsterdam, het voeren van overleg met de gemeente, het beheren van de website en het voeren van juridische procedures. Deze stichting verzoekt de gemeente om maatregelen te treffen en om de bierfietsen uit het centrum van de stad te weren. De burgemeester is gevoelig voor alle klachten van binnenstad bewoners en voor het verzoek van StAA en neemt op 3 oktober 2016 het Aanwijzingsbesluit verbod groepsfietsen in Amsterdam (zelf opzoeken via internet). Bij dit besluit is een gebied - het centrum van Amsterdam - aangewezen als gebied waarin het verboden is zich per 1 januari 2017 met een groepsfiets te bevinden.  

Artikel 2.17A van de Algemene Plaatselijke Verordening van Amsterdam 2008 (hierna: APV) (zelf opzoeken via internet)biedt de mogelijkheid tot het nemen van een dergelijk besluit. Dit artikel geeft de burgemeester de bevoegdheid om een gebied aan te wijzen waarbinnen het verboden is zich met een groepsfiets te bevinden. StAA is blij met het Aanwijzingsbesluit, maar vindt dat het gebied dat wordt aangewezen niet groot genoeg is. Minder blij met dit besluit is Fun Bike BV. Zij vreest een aanmerkelijke daling van haar omzet als haar klanten niet meer door het centrum mogen fietsen. Werknemers van Fun Bike BV vrezen dat hun baan op het spel staat en ook de bierleverancier Bier Online BV waarmee Fun Bike BV een contract heeft, vreest voor een beëindiging daarvan en dient een bezwaarschrift in tegen het aanwijzingsbesluit. Ook StAA, Fun Bike BV en twee van haar werknemers dienen een bezwaarschrift in. 

Ondertussen zoekt Fun Bike BV naar een manier om haar inkomsten op peil te houden: ze is van plan om zich - onder de naam Fun Train BV - behalve op de verhuur van bierfietsen ook te gaan toeleggen op de exploitatie van wegtreintjes. Dat zijn ‘stoomlocomotiefjes’ met een motor met daarachter een reeks aanhangwagentjes, waarin de bekende biertjes kunnen worden genuttigd. Op grond van artikel 61b van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens zijn dergelijke treintjes verboden. Burgemeester en wethouders hebben daar in het verleden ontheffing van verleend. Fun Train BV vraagt een dergelijke ontheffing aan, maar deze aanvraag wordt een paar weken later bij brief door burgemeesters en wethouders afgewezen onder verwijzing naar de artikel 3.3 en Bijlage 2 van de Beleidsregels ontheffing artikel 87 Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens gemeente Amsterdam.   

Daarnaast besluit Fun Bike BV voor wat betreft de bierfietsen haar ‘werkterrein’ te verleggen’ naar het Vondelpark in Amsterdam Zuid. De omwonenden van dit park merken vrijwel meteen de effecten hiervan: luidruchtige feestvierders fietsen tot in de late uurtjes in en om het park. Enkele omwonenden zijn verenigd in de Buurtvereniging Vondelpark. De doelstelling van deze vereniging is om het belang van haar leden, allen bewoners van de buurten rondom het Vondelpark, te behartigen. Verder fungeert zij al jarenlang als gesprekspartner van de gemeente en verspreidt zij een nieuwsbrief met actuele informatie over de buurt onder haar leden. Secretaris De Wit maakt namens de Buurtvereniging Vondelpark bezwaar tegen het Aanwijzingsbesluit. Tevens vraagt hij de gemeente of dit allemaal zo maar mag en of Fun Bike BV geen ontheffing op grond van de Regeling voertuigen nodig heeft om met bierfietsen aan het verkeer deel te nemen, nu deze fietsen breder zijn dan 1.50 m. Als snel ontvangt hij een brief van ambtenaar Netjes namens het college van burgemeester en wethouders dat voor het rondrijden met de fietsen geen ontheffing nodig is. 

De Buurtvereniging Vondelpark is zeer ontstemd over het in haar ogen lakse optreden van de burgemeester. Besloten wordt om de burgemeester te verzoeken om ook het Vondelpark en omgeving aan te wijzen als gebied waarbinnen het verboden is zich met een groepsfiets te bevinden. In een schriftelijke reactie laat de burgemeester weten dit verzoek niet te honoreren. 

Vraag 1a

Is deze afwijzing een besluit? 

Vraag 1b

Is deze afwijzing appellabel?

Vraag 1c

Geef ook van de andere handelingen van het bestuur die in de casus aan de orde komen gemotiveerd aan of het besluiten zijn in de zin van de Awb en indien het een besluit betreft, om welke type besluit het gaat en of daartegen bestuursrechtelijke rechtsmiddelen kunnen worden aangewend.

Ondertussen buigt men zich bij de gemeente over de bezwaarschriften die zijn ingediend tegen het Aanwijzingsbesluit. Voordat men toekomt aan de inhoudelijke behandeling van de bezwaren moet eerst gekeken worden naar de ontvankelijkheid van de bezwaarmakers. 

Vraag 1d

Zijn al deze bezwaarmakers belanghebbenden in de zin van de Awb?

Antwoordindicatie

Opdracht 1

Vraag 1a

De Buurtvereniging Vondelpark verzoekt de burgemeester om ook het Vondelpark en omgeving aan te wijzen als gebied waarbinnen het verboden is zich met een groepsfiets te verbinden. De Buurtvereniging Vondelpark verzoekt de burgemeester een concretiserend besluit van algemene strekking te nemen. Het gaat namelijk om een specifieke plaatsbepaling en er is geen sprake van een algemene normstelling. Er moet nu worden beoordeeld of de afwijzing een concretiserend besluit is. Wat een besluit is staat in art. 1:3 Awb. De vereisten zijn: schriftelijk, beslissing, bestuursorgaan, en een publiekrechtelijke rechtshandeling. Er wordt in dit geval een schriftelijke beslissing genomen om het verzoek niet te honoreren. De burgemeester is ook bestuursorgaan, omdat het een orgaan (art. 6 Gemw) is van de gemeente die is ingesteld krachtens publiekrecht art. 1:1 lid 1 sub a Awb jo 2:1 Bw. De bevoegdheid om verzoeken af te wijzen komt toe aan de burgemeester en is dus publiekrechtelijk van aard. Tot slot moet er sprake zijn van een rechtshandeling, dat betekent dat de beslissing is gericht op een rechtsgevolg. Dat is hier niet het geval, omdat de situatie is gebleven zoals de situatie was. Er mocht niet in het Vondelpark worden gereden met de bierfiets en dat blijft zo. Dit betekent dat er geen sprake is van een besluit op grond van art. 1:3 Awb. Echter, deze handeling wordt gelijkgesteld met een besluit op grond van art. 6:2 sub a Awb.

Vraag 1b

De afwijzing is wel appellabel. Op grond van art. 6:2 sub a wordt de schriftelijke weigering om een besluit te nemen met een besluit gelijkgesteld. Dit betekent dat er wel rechtsbescherming bij de bestuursrechter open staat.

Vraag 1c

1. Aanwijzingsbesluit van 3 oktober 2016: Er is sprake van een besluit, omdat het voldoet aan alle eerdergenoemde criteria uit art. 1:3 lid 1 Awb. Het is een algemeen verbindend voorschrift, omdat het geen besluit is die geldt voor een individueel geval. Het gaat hier om een c-bas, omdat het gaat om een plaatsbepaling in Amsterdam. Hiervoor staat rechtsbescherming open bij de bestuursrechter.
2. APV van Amsterdam 2008: Er is sprake van een besluit, omdat het voldoet aan alle eerdergenoemde criteria uit art. 1:3 lid 1 Awb. Het gaat hier om een algemeen verbindend voorschrift, omdat het voor eenieder geldt, het naar buiten toe werkt en het voor meerdere gevallen geldt. Hierbij staat geen rechtsbescherming open bij de bestuursrechter.
3. Het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens: Er is sprake van een besluit, omdat het voldoet aan alle eerdergenoemde criteria uit art. 1:3 lid 1 Awb. Het gaat hier om een algemeen verbindend voorschrift, omdat het voor eenieder geldt, het naar buiten toe werkt en het voor meerdere gevallen geldt. Hierbij staat geen rechtsbescherming open bij de bestuursrechter. 
4. Ontheffing verbod door B&W: Er is sprake van een besluit, omdat het voldoet aan alle eerdergenoemde criteria uit art. 1:3 lid 1 Awb. Het besluit geldt enkel voor een specifiek geval, waardoor hier sprake is van een persoonsgerichte beschikking. Voor een beschikking staat rechtsbescherming open bij de bestuursrechter.
5. Regeling voertuigen: Ook hier is sprake van een avv, hetzelfde geldt hier als bij het Reglement.
6. Brief Ambtenaar Netjes: Er is geen sprake van een besluit, omdat er geen beslissing wordt genomen en er is geen sprake van een rechtsgevolg.
7. Beleidsnotitie wegtreintjes binnenstad: Er is sprake van een besluit, omdat het voldoet aan alle eerdergenoemde criteria uit art. 1:3 lid 1 Awb. Het gaat hier om een beleidsregel, waarvoor geen rechtsbescherming openstaat bij de bestuursrechter. 
8. Afwijzing aanvraag Fun Train BV: Een afwijzing van een beschikking wordt ook gezien als een beslissing ook al zijn er geen rechtsgevolgen aan verbonden. Dit staat in art. 1:3 lid 2 Awb. Dit betekent dat er ook rechtsbescherming openstaat, omdat het valt onder een beschikking.

Vraag 1d

Voor alle gevallen geldt dat er geen sprake is van een beschikking. Geen van de bezwaarmakers is dus normadressaat. Of zij toch gezien kunnen worden als belanghebbende ex. art. 1:2 Awb moet worden beoordeeld op grond van de OPERA-criteria. OPERA staat voor: Objectief, persoonlijk, eigen, rechtstreeks en actueel. 

1. Fun Bike BV: Fun Bike BV kan worden aangemerkt als belanghebbende, omdat zij een objectief, persoonlijk, eigen, rechtstreeks en actueel belang hebben.
2. Werknemers Fun Bike BV: De werknemers kunnen waarschijnlijk niet als belanghebbende worden aangemerkt. Het loopt hier stuk op het vereiste van ‘rechtstreeks’. Er blijkt namelijk niet uit de casus dat er sprake is van een reële mogelijkheid tot het schenden van een fundamenteel recht. Het is niet zeker of de werknemers hun banen zullen verliezen.
3. Stichting Alcoholpreventie Amsterdam: De stichting is belanghebbende op grond van art. 1:2 lid 3. 
4. Buurtvereniging Vondelpark: Geen belanghebbende op grond van art. 1:2 lid 3, omdat er geen sprake is van een rechtstreeks geraakt belang.
5. Bier online BV: Bier online BV kan niet worden aangemerkt als belanghebbende, omdat er sprake is van een afgeleid belang en geen actueel belang.