Werkgroep week 1 bestuursrecht

Opdrachten

Opdracht 1 

Vraag 1a

U heeft ter voorbereiding op deze cursus het verhaal ‘Het Baken van Weesperkarspel’ gelezen In het verhaal komen onder meer de provincie Noord-Holland en de gemeente Weesperkarspel voorbij.  In het dagelijks taalgebruik verwijzen veel mensen, als zij spreken over de overheid naar ‘de Staat’, de provincie X’ of ‘de gemeente Y’. Licht toe waarom het vanuit bestuursrechtelijk c.q. juridisch perspectief van (groot) belang is deze termen strikt te scheiden van het bestuursorgaan-begrip. 

Vraag 1b

In het verhaal ‘Het Baken van Weesperkarspel’ passeren diverse bestuursorganen de revue, bijvoorbeeld het college van B&W en de burgemeester. Kunt u nog twee andere bestuursorganen in het verhaal identificeren? 

Opdracht 2 

Bij het begrip ‘bestuursorgaan’ staan het legaliteitsbeginsel en de wens om bestuursrechtelijke rechtsbescherming te bieden soms tegenover elkaar. Leg aan de hand van de zogeheten publieketaak-jurisprudentie uit wat hiermee is bedoeld en zet daarbij tevens uiteen wat het belang is van de voorgeschreven uitspraak ABRvS 17 september 2014 (Stichting bevordering kwaliteit leefomgeving Schiphol).  

Opdracht 3 

Geef ten aanzien van de gecursiveerde (rechts)personen gemotiveerd aan of zij belanghebbende zijn in de zin van de Awb.

Vraag 3a

De burgemeester gelast onder aanzegging van een last onder bestuursdwang met onmiddellijke ingang de sluiting van de woning van Marlou, nadat hier een hennepplantage is aangetroffen.

Vraag 3b

Tim de Boer woont in een grachtenpand naast de Laurentiuskerk in Weesperkarspel. De burgemeester besluit een exploitatievergunning te verlenen voor het hier nieuw te vestigen horeca-etablissement Het Baken van Weesperkarspel.

Vraag 3c

Café Toeters en bellen wenst tegen diezelfde exploitatievergunning op te komen.

Vraag 3d

De Parochie van het levend water bestaat voor een gedeelte (25 van 185 leden) uit voormalig kerkgangers van de Laurentiuskerk. De diensten van de parochie vinden plaats in de Nicolaaskerk, gelegen aan de andere kant van het centrum van Weesperkarspel. Als bekend wordt dat er na de renovatie sterke drank geschonken gaat worden in de Laurentiuskerk, spreken de leden van de parochie daar schande van. De parochie wenst daarom op te komen tegen de verleende Drank- en Horecawetvergunning.

Vraag 3e

Op  zaterdag 17 mei 2019 is Café Toeters en Bellen bezocht door een jonge vrouw, een mystery guest. Aan deze vrouw is wijn verkocht. Aan het café wordt een boete opgelegd van € 1.360,-., wegens strijd met het verbod van artikel 20, eerste lid, van de Drank- en Horecawet (DHw): alcoholhoudende drank mag niet worden verstrekt aan een bezoeker van wie niet is vastgesteld dat deze de leeftijd van 18 jaar heeft bereikt. De eigenaar van Toeters en Bellen, Cor, is woedend op Truus, de barvrouw van dienst. Hij heeft haar nog zó duidelijk geïnstrueerd altijd naar legitimatie te vragen bij twijfel. Truus sputtert tegen: ze heeft wel degelijk alle bezoekers die op het oog aan de jonge kant waren om legitimatie gevraagd. Ze belooft Cor dat ze de boete zal aanvechten en zal zorgen dat die van tafel gaat. Cor waarschuwt haar dat als dat niet lukt, ze (alsnog) ontslag op staande voet krijgt.

Opdracht 4 

Het tweede gedeelte van de werkgroep wordt besteed aan een ter plekke kenbaar te maken/uit te delen opdracht. Lees ter voorbereiding de voorgeschreven jurisprudentie.

Antwoordindicatie

Opdracht 1

Vraag 1a

Rechtspersonen zelf (zoals de gemeente, provincie en de staat) zijn geen bestuursorganen op grond van art. 1:1 Awb. De organen van de rechtspersonen zijn wel bestuursorganen, waardoor de AWB van toepassing is. Dus je hebt het over het bestuursorgaan en niet over een rechtspersoon.

Vraag 1b

De gemeente is een rechtspersoon krachtens publiekrecht ingesteld ex. art. 2:1 BW. De gemeenteraad is een orgaan van de gemeente. Dit is te vinden in art. 6 Gemeentewet.Het algemeen bestuur van het waterschap is een orgaan van het waterschap dat krachtens publiekrecht is ingesteld.

Opdracht 2

In het arrest Stichting Bevordering Kwaliteit Leefomgeving Schiphol is bepaald dat organen van privaatrechtelijke rechtspersonen die geldelijke uitkeringen of op geld waardeerbare voorzieningen aan derden verstrekken, sprake kan zijn van een uitzondering waardoor deze organen toch bestuursorganen in de zin van art. 1:1 lid 1 sub b Awb zijn. Van deze uitzondering is sprake indien er aan 2 voorwaarden is voldaan: 1) inhoudelijke criteria voor het verstrekken van geldelijke uitkeringen of voorzieningen in beslissende mate wordt bepaald door een of meer bestuursorganen als bedoeld in art. 1:1 lid 1 sub a Awb, 2) verstrekking van deze uitkeringen of voorzieningen in overwegene mate (2/3^de of meer) wordt gefinancieerd door een of meer bestuursorganen als bedoeld in art. 1:1 lid 1 sub a Awb. De hoofdregel dat een b-orgaan een publiekrechtelijke bevoegdheid tot het eenzijdig bepalen van de rechtspositie van andere rechtssubjecten heeft en kan in beginsel bij wettelijk voorschrift. Dit versterkt juist het legaliteitsbeginsel, doordat er geen bevoegdheid is zonder wettelijk voorschrift. De uitzondering in dit arrest is in strijd met het legaliteitsbeginsel, doordat er om te kwalificeren als bestuursorgaan geen wettelijk voorschrift is vereist. De bestuursrechtelijke rechtsbescherming wordt hierdoor versterkt, maar dit gaat ten koste van het legaliteitsbeginsel.

Opdracht 3

Vraag 3a

Marlou is een natuurlijk persoon en belanghebbende in de zin van art. 2:1 lid 1 Awb, omdat zij de normadressaat is. Marlou komt namelijk op voor haar eigen belang en haar rechtspositie wordt veranderd door het besluit.

Vraag 3b

Tim is een natuurlijk persoon en geen normadressaat. Er moet gekeken worden naar de OPERA-criteria (objectief, persoonlijk, eigen, rechtstreeks en actueel belang). Er is sprake van een objectief (geluidsoverlast), eigen (komt op voor zijn eigen belang) en actueel belang (de vergunning wordt verleend). Tevens gaat het hier om een persoonlijk belang, omdat hij naast de kerk woont. Hij kan zich dus onderscheiden van anderen. Tot slot is hier ook sprake van een rechtstreeks belang, omdat het een direct gevolg is van het besluit. Tim is dus belanghebbende.

Vraag 3c

Cafe Toeters en Bellen is geen normadressaat, maar wel belanghebbende op grond van de opera-criteria. Er is sprake van een objectief belang, omdat het hier draait om concurrentie. Het gaat hier om een persoonlijk belang, omdat zij concurrenten van elkaar zouden worden (arrest minicamping van de heksenketel marktsegment + verzorgingsgebied). Tevens gaat het hier om een eigen belang, omdat het gaat om het belang van het cafe. Het belang is ook actueel doordat de vergunning is verleend. Tot slot is er sprake van een rechtstreeks belang. Dit betekent dat het cafe belanghebbende is. 

Vraag 3d

De Parochie van het levend water is geen normadressaat. Of zij alsnog al s belanghebbende kunnen worden aangemerkt, moet worden beoordeeld op grond van de opera-criteria. Er is geen sprake van een objectief belang, omdat het schenken van drank een subjectief belang is. Er moet worden gekeken naar lid 3 en moet worden beoordeeld of de Parochie als rechspersoon een algemeen of collectief belang behartigd. Het gaat hier om een collectief belang, maar de individuele belangen voldoen ook niet aan de opera-criteria. Dit betekent dat de Parochie van het levend water geen belanghebbende is.

Vraag 3e

Truus is geen normadressaat, maar Cor is wel normadressaat. Of Truus toch als belanghebbende kan worden aangemerkt, moet worden beoordeeld op grond van de opera-criteria. Er is wel sprake van een objectief belang, omdat Truus anders haar ontslag zal krijgen. Vervolgens is er ook sprake van een persoonlijk belang, omdat zij zich kan onderscheiden van de amorfe massa als enige werknemer die mogelijk wordt ontslagen. Truus komt tevens op voor haar eigen belang. Er is ook sprake van een actueel belang, omdat zij ontslagen zal worden als de boete niet ongedaan wordt gemaakt. Tot slot moet worden beoordeeld of hier sprake is van een rechtstreeks belang. Het gaat hier om een afgeleid belang, omdat het ontslag van Truus niet per se hoeft te volgen op de boete. Dit betekent dat Truus geen belanghebbende is van de boete, doordat het rechtstreekse belang ontbreekt.

Opdracht 4

Zie de werkgroep.