Oefententamens Romeins Recht - UL
- 3649 reads
NB: de koppelingen aan de antwoorden verwijzen naar hoofdstukken uit de volgende boeken:
N.E. = Nova Exempla
BG = Beknopte Geschiedenis van het Romeins recht
Prota = Prota
Het gemene recht (ius commune, het gerecipieerde Romeinse recht) werd in de Middeleeuwen ook wel aangeduid als ‘geleerd recht’. Waarom was dit?
De gedachte van de rechtsband tussen partijen (vinculum iuris) heeft de Romeinen gehinderd bij de ontwikkeling van bepaalde leerstukken. Bij welk leerstuk was dit NIET van toepassing?
Welke niet-eigenaar kan onder bepaalde voorwaarden toch beschikken over andermans zaak?
Het ius civile verstarde in de keizertijd, maar desondanks werd in die periode toch een rechtsbron toegevoegd aan het rijtje van de republikeinse bronnen van het ius civile. Welke bron was dit?
In het constitutionele bestel van de keizertijd sinds Augustus werd de politieke macht van de keizers bovenal gebaseerd op een ambt. Welk ambt?
Welke van de onderstaande stellingen over het Romeinse burgerschap is JUIST?
De derde-eeuwse jurist Ulpianus stelde dat alles wat de Romeinse keizer besliste, de kracht van wet in zich had. Waarop was deze wetgevende bevoegdheid gebaseerd?
Keizer Justinianus begon in 529 n. Chr. zijn grote codificatieproject met de codificatie van het keizerrecht in de Eerste Codex. Waarom deed hij dit?
Cineaus heeft 70.000 sestertiën geleend aan Polymerus. Tot zekerheid van betaling heeft Polymerus zijn gemeubileerde villa in Tusculum aan Cineaus verhypothekeerd (hypotheca). Kort daarna klopt Polymerus aan bij Literanis voor een lening. Deze verstrekt Polymerus een lening van 5.000 sestertiën op voorwaarde dat Polymerus hem het tuinmeubilair van zijn Tusculaanse villa in vuistpand geeft. Polymerus gaat akkoord en laat het tuinmeubilair afleveren bij Literanis. Omdat Polymerus zijn schuld niet tijdig heeft voldaan, wil Cineaus vervolgens overgaan tot executie van de gemeubileerde villa. Kan Cineaus afgifte van de tuinmeubels vorderen van Literanis?
Toen de Wet van de Twaalf Tafelen (lex Duodecim Tabularum) werd uitgevaardigd, had dit als doel om het recht voor iedere inwoner van Rome toegankelijk en begrijpelijk te maken. Waarom werd dit doel aanvankelijk niet bereikt?
Bacchus leent 15.000 sestertiën van Ceberus. Wanneer Bacchus het geld niet op tijd terugbetaalt, begint Ceberus een procedure en wordt Bacchus door de rechter (iudex) veroordeeld tot betaling. Na het veroordelende vonnis betaalt Bacchus nog steeds niet aan Ceberus. Ceberus bezint zich op mogelijkheden om Bacchus nogmaals in rechte te betrekken. Wat kan hij ondernemen?
In een rechtszaak werd gedrag getoetst aan de redelijkheid en billijkheid middels het verweer van onbehoorlijkheid (exceptio doli). Wiens gedrag werd hieraan getoetst?
In een vliegende storm zijn de zeevarende broers Romulus en Remus beide omgekomen. Tijdens de rouwdienst schiet Staverus, de erfgenaam van Romulus, zijn neef Transverius aan die de erfgenaam is van Remus. Staverus produceert een schuldbekentenis waaruit blijkt dat Romulus aan Remus het bedrag van 6.000 sestertiën heeft uitgeleend. Transverius betaalt ter plekke het gevraagde bedrag, maar thuisgekomen realiseert hij zich dat het document vijfendertig jaar geleden is opgesteld zodat de vordering uit geldleen inmiddels is verjaard. Over welke mogelijkheden beschikt Transverius?
Mercatorus leent zijn kar (een res nec mancipi) uit aan Bravarius. Bravarius verkoopt en levert de kar aan Ciscebus die niet op de hoogte is van de situatie. Welke rechtsvorderingen kan Mercatorus instellen?
Welke betaling bevrijdt de schuldenaar NIET van zijn verbintenis jegens de schuldeiser?
Aquarus heeft een geldvordering op Brexis. Hij machtigt Mercanus om de vordering in zijn naam en voor hem te innen. Met welke vordering kan Aquarus de opbrengst opeisen als Mercanus weigert om die af te staan?
Hoe komt een reële overeenkomst tot stand?
Alexus heeft Severia opgedragen de geldschuld te betalen die Alexus bij Blasianus heeft. Zij doet dat ook. Achteraf blijkt dat Severia hiertoe niet jegens Alexus verplicht was, zodat Severia de opdracht in een verkeerde veronderstelling heeft uitgevoerd. Tegen wie kan Severia procederen met een actie uit onverschuldigde betaling (condictio indebiti)?
De kroppen sla van boer Havius moet van het veld, maar zijn transportwagen is in vuistpand gegeven aan de Ingusbank voor een lening waarvoor Havius al enige betalingstermijnen heeft gemist. Op een donkere nacht haalt Havius met zijn knechten de wagen uit de afgesloten loods van de Ingusbank. Welk rechtsmiddel staat NIET ter beschikking van de pandnemer?
Wat was het verschil tussen het ius gentium en het ius civile, zoals die begrippen werden gehanteerd door juristen in het Romeinse Rijk?
Adriana is eigenaar van een marmeren beeld dat wordt gestolen door Titanius. Als Titanius verneemt dat Adriana hem op het spoor is en een procedure wil beginnen, overlijdt hij van schrik aan een hartaanval. Zijn enige erfgenaam is Urianus. Welke actie(s) kan Adriana instellen tegen Urianus?
Gilerus heeft 25.000 sestertiën uitgeleend aan Neberis en Cotus als hoofdelijke schuldenaren. Voordat het bedrag is terugbetaald aan Gilerus overlijdt Neberis onder achterlating van twee erfgenamen, Palasius en Knarus. Van wie kan Gilerus welk bedrag in rechte opeisen?
Pespicus heeft een aantal schilderijen gekocht voor het verfraaien van zijn villa. De verkoper heeft zich garant gesteld voor de aflevering bij Pespicus en bedient zich daarbij van de diensten van transportbedrijf Currus. Onderweg naar het huis van Pespicus wordt de kar met beelden aangereden, met als gevolg dat alle doeken van de schilderijen zijn gescheurd. Beschikt Pespicus over een rechtsvordering tegen de verkoper?
De voller Clementia heeft op zich genomen om een aantal toga’s van Baritus te reinigen. Tot zijn schrik ontdekt hij dat één van de toga’s uit zijn bedrijf is verdwenen. Clementia ziet zich genoodzaakt de schade aan Baritus te vergoeden. Enige tijd later ziet hij zijn medewerker Athenus in de toga lopen op de Breestraat (Via Bredius). Athenus is zo wijs de toga aan Clementia te geven, die de toga na grondige reiniging kosteloos bij Baritus laat bezorgen. Met welk type ongedaanmakingsactie (condictio) kan Clementia de schadevergoeding terugvorderen die hij aan Baritus heeft betaald?
Door de vergadering van de plebejers (consilium plebis) werd een concessie afgedwongen door in staking te gaan en te dreigen met afscheiding in een eigen staat. Welke concessie was dit?
Stagnatus draagt zijn landhuis voor een periode van drie jaar over aan zijn vriend Arborius. Als tegenprestatie belooft Arborius het landhuis te onderhouden. Na drie jaar keert Stagnatus terug naar Rome en hij verzoekt Arborius om het landhuis te verlaten. Arborius is echter zo gewend geraakt aan het luxeleventje aan de Stationsweg (Via Stationis), dat hij weigert aan dit verzoek te voldoen. Wat is rechtens?
Agnabus is bezitter van een porseleinen vaas. Op een kwade dag wordt deze vaas gestolen door Budorus. Na vijf maanden wordt de vaas vervolgens van Budorus gestolen door Kryptus. Budorus vindt zes maanden na de diefstal Kryptus en stelt het bezitsinterdict voor roerende zaken (interdictum utrubi) tegen hem in. Aan wie zal de praetor het bezit van de vaas toewijzen?
Picolus is eigenaar van vijftien zilveren kannen. Eens per jaar mag Cucio deze lenen voor een extravagant banket dat het hoogtepunt is in het Romeinse sociale kalenderjaar. Terwijl de kannen zich bij Cucio bevinden, wil Picolus ze overdragen aan Octarius, die slechts voor één dag in Rome is. Cucio’s diner vindt echter diezelfde avond plaats, zodat de kannen reeds zijn gevuld met grote hoeveelheden wijn en zijn huis niet kunnen verlaten. Hoe kan Picolus het bezit van de kannen aan Octarius verschaffen?
Waarom werd de gedaagde in een revindicatie ook wel de ‘gelukkige bezitter’ (beatus possessor) genoemd?
Welke rechtsvordering kan degene die in een causaal stelsel zonder geldige titel zijn zaak heeft geleverd instellen tegen degene aan wie hij heeft geleverd en die de zaak nog onder zich heeft?
Amstelius is eigenaar van de slavin Doleria (res mancipi). Op zekere dag verkoopt hij haar aan Voderius en bedingt hierbij in de koopovereenkomst dat deze komt te vervallen wanneer Voderius niet binnen 24 uur de koopprijs voldoet (een zogeheten lex commissoria). De eigendomsoverdracht door middel van mancipatio vindt al wel plaats. De volgende dag heeft Amstelius de koopsom nog niet ontvangen en zijn Voderius en Doleria in geen velden of wegen te bekennen. Amstelius laat hierop de koopovereenkomst bij de praetor ontbinden en gaat op zoek naar Voderius. Wat is rechtens?
In sommige gevallen vormde niet de onderliggende verbintenis de titel van de eigendomsoverdracht, maar het voldoen hieraan: de zogeheten ‘voldoeningstitel’ (titulus pro soluto). Welke van de onderstaande verbintenissen is hiervan een voorbeeld?
Senator Nobilis leent 12.000 sestertiën van senator Bankarus. Nobilis vestigt tot zekerheid van Bankarus’s vordering een hypotheek (hypotheca) op zijn landgoed buiten Rome. Nadat de betalingstermijn is verstreken en Nobilis het geleende geld niet heeft terugbetaald, draagt Nobilis het landgoed over aan Cornelia. Wat is rechtens?
Crabacus is eigenaar van een fraai gebeeldhouwd beeldje. Op zekere dag geeft hij een feest waarbij ook Frederus aanwezig is, die lijdt aan een ernstige vorm van kleptomanie (de ziekelijke aandrang om te stelen). Als Frederus het beeldje onbewaakt ziet staan, neemt hij haar mee onder zijn toga. Vijf jaar later komt Frederus te overlijden. Zijn enige erfgenaam Gelevus treft in de boedel het beeldje aan, maar heeft er weinig interesse in: kunst is zeg maar niet echt zijn ding. Hij verkoopt en levert het beeldje nog diezelfde dag aan Agtonia. Wat is de rechtspositie van Agtonia met betrekking tot het beeldje?
Dramatis is onder curatele gesteld vanwege verkwisting. Hij verkoopt en levert een wijnton (res nec mancipi) aan de nietsvermoedende Cicero, die dezelfde ton onmiddellijk en met winst doorverkoopt en levert aan de nietsvermoedende Trabianus. Twee jaar later komt Trabianus er bij toeval achter dat het de wijnton van Dramatis betreft, en om zijn handen niet daaraan te branden verkoopt en levert hij de ton aan de nietsvermoedende Flamantis. Weer twee jaar later weet de curator van Dramatis de wijnton op te sporen onder Flamantis. Nadat hij de koopovereenkomst tussen Dramatis en Cicero heeft vernietigd, stelt de curator namens Dramatis een revindicatie in tegen Flamantis. Moet Flamantis de wijnton afgeven?
Augustus verkoopt een paard (res mancipi) aan Balbinus. Beiden hebben geen tijd om het paard via mancipatio over te dragen en daarom verschaft Augustus het bezit van het paard aan Balbinus. Het paard wordt vervolgens uit de weide van Balbinus gestolen. Welke actie kan Balbinus instellen tegen de dief om zijn paard terug te krijgen?
Reveris heeft 40.000 sestertiën geleend van Blapus en tot zekerheid van betaling een hypotheek (hypotheca) gevestigd op zijn huis. Bij het overlijden van Reveris blijkt hij zijn crediteur Blapus tot erfgenaam te hebben benoemd. Reveris heeft in het testament ook een vindicatielegaat (legatum per vindicationem) opgenomen waarin hij het huis vermaakt aan zijn trouwe knecht Stibulis. Blapus accepteert de erfenis maar weigert het huis af te staan aan Stibulis. Beschikt Stibulis over een rechtsmiddel tegen Blapus?
Welk voordeel bood de constructie van eigendomsoverdracht ten titel van zekerheid (fiducia cum creditore) aan de debiteur?
Het Romeinse recht kende een aantal beperkte zakelijke genotsrechten. Welke van de onderstaande rechten is GEEN beperkt zakelijk genotsrecht?
Welke historische gebeurtenis was NIET van invloed op de verspreiding van het Romeinse recht op het continent van West-Europa na de val van het West-Romeinse Rijk?
D. 14,3,13 pr. (Ulpianus, 28 ad Edictum)
De vastgoedbaas Credius heeft zijn vrijgelatene Dolurus naar de Romeinse stad Arles gestuurd om aldaar als bedrijfsleider (institor) een winkel in olijfolie te drijven. Daartoe heeft hij Dolurus uitgerust met 150.000 sestertiën in contanten, onder het uitdrukkelijke verbod om méér uit te geven dan het ter beschikking gestelde bedrag. Eenmaal aangekomen in Arles, bestelt Dolurus bij de groothandel Canisius 20 vaten buitengewoon zuivere (extra vergine) olijfolie voor 150.000 sestertiën, die de volgende dag in de winkel worden afgeleverd.
Door slechte omzetten, krappe marges is de winkel in olijfolie geen lang leven beschoren. Binnen de kortste keren wordt Dolurus failliet verklaard. Er dienen zich enige problemen aan.
a. Kan de groothandel Canisius Credius aanspreken tot betaling van de koopprijs van 150.000 sestertiën? Motiveer uw antwoord.
b. Credius meldt zich bij de curator van Dolurus omdat hij meent eigenaar te zijn van de vaten olijfolie. U bent advocaat van Credius. Beargumenteer diens standpunt.
1. B, BG III | 11. B, N.E. 2 | 21. B, N.E. 5 | 31. B, N.E. 3 |
2. C | 12. B, Prota 1.3 | 22. B, N.E. 5 | 32. D, N.E. 3 |
3. A, N.E. 1 | 13. D, N.E. 4 | 23. C, N.E. 2 | 33. B, N.E. 3 |
4. C, BG XLV | 14. A, N.E. 3 | 24. D, N.E. 3 | 34. C, N.E. 5 |
5. A, BG XLIII | 15. D, N.E. 4 | 25. A, BG 2 | 35. A, N.E. 2 |
6. B, BG VIII | 16. C, N.E. 3 | 26. C, N.E. 2 | 36. B, N.E. 2 |
7. A, BG XLVII | 17. B, N.E. 3 | 27. A, N.E. 2 | 37. B, N.E. 1, 5 |
8. C, BG LXIII | 18. D, N.E. 3 | 28. B, N.E. 2 | 38. D, N.E. 1, 3 |
9. D, N.E. 5 | 19. C+D, N.E. 2 | 29. C, N.E. 1 | 39. B, N.E. 5 |
10. C, BG 2 | 20. C, BG 2 | 30. A, N.E. 3 | 40. D, BG VI, LXXXVII |
a. Kan de groothandel Canisius Credius aanspreken tot betaling van de koopprijs van 150.000 sestertiën? Motiveer uw antwoord.
Credius heeft Dolurus aangesteld als zijn vertegenwoordiger. Dolurus handelt dus krachtens een volmacht van Credius (2 punten). Het sluiten van een koopovereenkomst ten aanzien van olijfolie tot een maximum van 150.000 sestertiën valt binnen de termen van de volmacht (2 punten). Het Romeinse recht kent in beginsel geen vertegenwoordiging zodat de handelende partij steeds, en de achterman niet gebonden is aan de overeenkomst. In dit geval is er echter een uitzondering omdat Dolurus optreedt als institor, bedrijfsleider, en handelt binnen de termen van de volmacht (3 punten). De consequentie is dat de achterman náást de handelende partij hoofdelijk aansprakelijk is: een toegevoegde aansprakelijkheid. Credius kan dus als contractspartij worden aangesproken door Canisius (3 punten).
N.E. 3, N.E. 5
b. Credius meldt zich bij de curator van Dolurus omdat hij meent eigenaar te zijn van de vaten olijfolie. U bent advocaat van Credius. Beargumenteer diens standpunt.
Vaten olijfolie zijn res nec mancipi en moeten worden geleverd door middel van traditio. Voor een geldige eigendomsoverdracht door middel van traditio zijn beschikkingsbevoegdheid, bezitsverschaffing en een geldige titel vereist (1 punt). In casu is Canisius beschikkingsbevoegd (1 punt). Bovendien is aan Credius het bezit verschaft (2 punten), omdat Dolurus de vaten olijfolie verkrijgt zonder de wil (animus) om de vaten voor zichzelf te houden. Dolurus wordt dus een houder voor Credius en Credius wordt direct bezitter (3 punten). De titel van de eigendomsoverdracht aan Credius is de koopovereenkomst die is gesloten door Dolurus met olijfhandel Canisius. De koopovereenkomst is namelijk ook van kracht tussen Credius en Canisius (institor). Als Credius kan worden aangesproken voor de koopprijs op basis van het contract (zie vraag A), dan kan Credius zich ook beroepen op de rechten uit het contract (3 punten).
Alternatief: De tweede wijze waarop Credius eigenaar kan zijn geworden van de 20 vaten olijfolie is door middel van eigendomsoverdracht door Dolurus aan Credius. Dolurus heeft door middel van traditio (beschikkingsbevoegdheid, bezitsverschaffing en een geldige titel) eigendom overgedragen aan Credius (1 punt). Dolurus was beschikkingsbevoegd want hij heeft zelf ook geldig verkregen van een beschikkingsbevoegde (1 punt). Het bezit is door Dolurus aan Credius verschaft door een (geantecipeerd) constitutum possessorium omdat Dolurus als bedrijfsleider de wil heeft om de vaten over te dragen aan Credius , en Credius de wil heeft die vaten in eigendom te verkrijgen (4 punten). De titel van de eigendomsoverdracht door Dolurus aan Credius is de lastgeving/opdracht van Credius aan Dolurus (mandatum), op grond waarvan Dolurus al hetgeen hij bij de uitvoering van de opdracht heeft verkregen moet afstaan aan Credius (4 punten).
N.E. 1, N.E. 3
Join with a free account for more service, or become a member for full access to exclusives and extra support of WorldSupporter >>
Deze bundel bevat oefententamens voor Romeins Recht aan de Universiteit Leiden. Voor samenvattingen van boeken en arresten voor 1e jaar rechten in Leiden kan je
...There are several ways to navigate the large amount of summaries, study notes en practice exams on JoHo WorldSupporter.
Do you want to share your summaries with JoHo WorldSupporter and its visitors?
Main summaries home pages:
Main study fields:
Business organization and economics, Communication & Marketing, Education & Pedagogic Sciences, International Relations and Politics, IT and Technology, Law & Administration, Medicine & Health Care, Nature & Environmental Sciences, Psychology and behavioral sciences, Science and academic Research, Society & Culture, Tourisme & Sports
Main study fields NL:
JoHo can really use your help! Check out the various student jobs here that match your studies, improve your competencies, strengthen your CV and contribute to a more tolerant world
2802 |
Add new contribution