Constitutioneel recht - UU - Oefententamen 2011/2012

Vragen

Vraag 1

Hoewel Thomas Hobbes in zijn beroemde werk 'Leviathan' een zeer sterke staat ten tonele voert, wordt de Engelsman, enigszins paradoxaal, tegelijkertijd gezien als de eerste denker die weliswaar voorzichtig een conceptie van grondrechten verdedigt. Leg uit waar deze lezing op is gebaseerd.

Vraag 2a

Stelt u zich voor dat het inmiddels november 2012 is. Op 12 september jongstleden hebben in ons land verkiezingen voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal plaatsgevonden. Deze verkiezingen hebben de verdeeldheid in het politiek landschap alleen maar vergroot. Een duidelijke wens van de kiezer valt uit de verkiezingsuitslag niet te destilleren. Conform het 'vernieuwde' artikel 139a van het Reglement van Orde van de Tweede Kamer (zie Artikel) hebben de leden van de nieuw verkozen Tweede Kamer in de eerste vergadering na de verkiezingen getracht om een informatieopdracht te formuleren en voor de uitvoering hiervan een informateur aan te wijzen. De politieke verdeeldheid maakt het echter onmogelijk dat er zich een meerderheid aftekent voor een bepaalde informateur. Deze verdeeldheid duurt inmiddels al tot november 2012 voort. Nog steeds heeft de Kamer geen informateur benoemd. De financiële markten reageren hevig op deze politieke impasse en ook in Brussel dreigt het geduld met Nederland op te raken. De Koningin ergert zich aan deze politieke impasse en besluit na rijp beraad met de vicepresident van de Raad van State om het heft in eigen hand te nemen. Zij benoemt half november een informateur, welke naar haar mening de impasse kan doorbreken. Zij passeert hierbij de Tweede Kamer.

Artikel 139a Reglement van Orde van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Aanwijzing van kabinets(in)formateur(s)

1. Onverwijld na de installatie van een nieuw verkozen Tweede Kamer, maar uiterlijk een week na de installatie, beraadslaagt de Kamer in plenaire zitting over de verkiezingsuitslag. Het doel van de beraadslaging is een of meer informateurs onderscheidenlijk formateurs te benoemen en de door hen uit te voeren opdracht vast te stellen. Indien dat doel niet in de desbetreffende vergadering kan worden bereikt, besluit de Kamer daarover in een volgende vergadering, zo spoedig als dat mogelijk is.
2. Indien een informatieopdracht wordt afgerond, formuleert de Kamer in beginsel binnen een week na de dag van afronding een formatieopdracht, en wijst zij voor de uitvoering daarvan een of meer formateurs aan.
3. Indien de aangewezen informateurs of formateurs hun opdracht teruggeven, formuleert de Kamer in beginsel binnen een week na de dag van teruggave een nieuwe opdracht, en wijst zij voor de uitvoering daarvan een of meer informateurs onderscheidenlijk formateurs aan.
4. Na een tussentijdse val van het kabinet kan de Kamer beraadslagen over de wenselijkheid of richting van een nieuwe kabinetsformatie. Het eerste tot en met het derde lid zijn van overeenkomstige toepassing

Dient het besluit van de Koningin waarbij de informateur wordt benoemd ook door een minister te worden ondertekend?

Vraag 2b

Noem twee mogelijkheden die het Nederlandse staatsrecht biedt om de Grondwetswijziging zonder handtekening van de Koningin van kracht te laten worden.

Vraag 3a

Rijden onder invloed is verboden in artikel 8 Wegenverkeerswet 1994. Ter controle kan de politie een blaastest afnemen, of, indien de blaastest geen uitkomst oplevert, medewerking vorderen aan een bloedproef of andere wijze van onderzoek. Dit is allemaal geregeld in artikel 163 Wegenverkeerswet 1994. Artikel 163, tiende lid, WVW 1994 luidt:

Artikel 163 lid 10 WVW 1994 10. Bij algemene maatregel van bestuur worden nadere regels vastgesteld omtrent de wijze van uitvoering van artikel 160, vijfde lid, en van dit artikel. Deze regels kunnen mede betrekking hebben op de mogelijkheid tot het doen verrichten van een tegenonderzoek. Bij regeling van Onze Minister van Justitie worden in de bij die algemene maatregel van bestuur aangegeven gevallen voorschriften ter uitvoering van die regels vastgesteld. De algemene maatregel van bestuur waarvan sprake is in bovenstaand lid 10 is het Besluit alcoholonderzoeken (Besluit van 5 juli 1997, Stb. 293). Artikel 5 van dit besluit bepaalt:

Artikel 5 Besluit alcoholonderzoeken. Onze minister van Justitie stelt nadere regels omtrent de eisen waaraan ademanalyse-apparaten dienen te voldoen en de onderzoeken waaraan zij dienen te zijn onderworpen. Op basis hiervan is vervolgens de Regeling ademanalyse (Regeling van 4 juli 1997, Stcrt. 129) vastgesteld, die uitvoeringsvoorschriften bevat.

Door wie zijn het Besluit alcoholonderzoeken en de Regeling ademanalyse vastgesteld?

Vraag 3b

Is er een afdoende wettelijke grondslag voor de Regeling ademanalyse?

Vraag 3c

Hoe zou uw antwoord op de vorige vraag luiden als in artikel 163, tiende lid, WVW 1994 de laatste volzin niet zou zijn opgenomen?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Premisse van Hobbes: staat wordt vanuit mens verklaard. Staat wordt opgericht om orde en veiligheid te bieden. Mensen geven hun natuurlijke recht op 'self-protection' op, maar verwachten in ruil hiervoor wel dat de staat hun recht op leven respecteert. Een alternatief goed antwoord is dat bij Hobbes ook het recht op gewetensvrijheid/godsdienstvrijheid valt te ontwaren. Een staat heeft, juist om godsdiensttwisten te voorkomen, het recht om een publieke godsdienst voor te schrijven, maar in de privésfeer zijn mensen vrij er hun eigen opvattingen op na te houden.

Vraag 2a

Nee, zij handelt hier in haar hoedanigheid als staatshoofd en dus dan niet als deel uitmakend van de regering.

De relatie tussen de Koningin en de nieuwe PVV-fractie wordt er door bovenstaande situatie niet beter op. De PVV-fractie besluit dat de rol van de Koningin moet worden ingeperkt. Het lid Wilders dient aldus een initiatiefvoorstel tot wijziging van de Grondwet in dat ziet op de instelling van een louter ceremonieel koningschap. De Koningin geeft het lid Wilders tijdens een audiëntie te kennen beledigd te zijn door het aanhangige voorstel tot wijziging van de Grondwet. Zij bijt hem toe dit voorstel nooit te zullen ondertekenen, opdat het voorstel nooit de kracht van wet zal verkrijgen.

De heer Wilders schetst u dit verhaal en vraagt u of u een oplossing weet, opdat het voorstel indien het de Grondwetsherzieningsprocedure doorkomt ook zonder de handtekening van de Koningin tot geldend recht zal worden.

Vraag 2b

1. Ex artikel 35 Gw; buiten-staat verklaring koning. Koning is niet langer in staat om koninklijk gezag uit te oefenen. Zie vergelijkbaar koning Boudewijn inzake abortuswetgeving. Regent tekent.

2. Ook kan 36 Grondwet: zelf tijdelijk neerleggen van het koninklijk gezag, ook dan zal regent tekenen of bij gebrek daar aan de Raad van State ((37 en 38 Gw).

Vraag 3a

AMvB door de regering (de Kroon) (art. 89, lid 1 evt. lid 2 Gw) Ministeriële regeling door minister van Justitie (art. 89, lid 4, Gw)

Vraag 3b

Ja, de regeling verwijst terug naar besluit en die verwijst terug naar 163 WVW (en evt. 81 Gw). De tweede zin van art. 163, lid 10, WVW geeft immers de bevoegdheidsgrondslag voor de regering om de minister van Justitie een ministeriële regeling te laten maken.

Vraag 3c

Nee, want dan geen uitdrukkelijke delegatiemogelijkheid door Kroon aan minister (staat dan enkel Bij AMvB).