Het kernkwadrant is een tool ontwikkeld door Daniel Ofman. De veelzijdigheid en positieve insteek maakt dat het een handige tool is. Het wordt veel gebruikt in coaching, in management, maar het is ook prima in te zetten als persoonlijk ontwikkelingstool. Onderstaand worden de tool en de verschillende inzetten ervoor verder uitgediept.

Het kernkwadrant bestaat uit een vierkant - met twee positieve kwaliteiten en twee waarin het een 'te veel' van de kwaliteit zit. Het 'te' maakt dat het een valkuil wordt. Goed georganiseerd zijn, is een kwaliteit. Perfectionisme of rigide is een 'te veel' van het georganiseerd zijn.

Je kunt het kwadrant leggen voor jezelf - om vanuit je kwaliteiten ook zicht op je uitdagingen, je leerpunten, te krijgen.

Je kunt het kwadrant ook leggen voor een relatie, waarbij je bijvoorbeeld de allergie (daar waar je je aan de ander stoort) inzicht kan geven in de kwaliteit van de ander, maar ook de dynamiek die er vaak in het spel tussen de kwaliteiten en valkuilen zit.

Het werkt als volgt:

Kwaliteit (+)  > te veel van deze kwaliteit brengt je bij je Valkuil (-) > het positief tegenovergestelde van deze valkuil brengt je bij je Uitdaging (+) > het te veel van deze kwaliteit brengt je bij je Allergie (-).

Een kwaliteit die je herkent bij jezelf of anderen herkennen bij je. Je valkuil is herkenbaar in het gedrag van het 'te veel' van deze kwaliteit. De uitdaging is gedrag waar je jezelf nog op kan ontwikkelen. Je allergie is gedrag waar je je aan stoort bij een ander.

Hoe begin je

1. Je kunt het kwadrant vanuit alle 4 de plekken starten, maar wanneer je met kwaliteiten (vaardigheden/talenten) bezig bent, dan is dat een prima startplek.
2. Benoem de kwaliteit die je hebt. Geef jezelf de tijd om het juiste woord eraan te geven. Subtiele verschillen kunnen soms best een verschil maken. Je kunt online ook een kwaliteitenlijst opzoeken voor inspiratie. Maar meestal kom je door zelf een aantal woorden op te schrijven en degene die het meest dichtbij je eigen gedrag komt of die het beste voelt, kun je mee starten.
3. Welke situaties zijn er waarbij je in dit gedrag doorschiet? Dit zijn vaak ook momenten dat andere mensen zich aan je kunnen gaan irriteren (je zit dan op hun allergie ;-) ). Vaak herken je het ook wel bij jezelf. Wat is de overtreffende trap van de eerder genoemde kwaliteit? Wat gebeurd er als je het gedrag dat bij die kwaliteit past 'te' veel doet?
4. Uitdaging: Wat is het positief tegenovergestelde van die valkuil? Wat zou je graag willen leren? Als het lastig is om de uitdaging te vinden, kun je ook eerst de allergie onderzoeken.
5. Allergie: Wat is het negatief tegenovergestelde van je kwaliteit? Waar irriteer je je aan bij een ander dat tegenovergesteld is aan deze kwaliteit? Vaak zijn er mensen in je omgeving die je hierin een spiegel geven - je partner, een collega, een familielid?
6. Zodra je aan alle vierkanten een woord hebt gegeven, kun je kijken of het inderdaad klopt door te checken of de allergie inderdaad een 'te veel' van de uitdaging is, en de uitdaging het positief tegenovergestelde van de valkuil, en de valkuil het te veel vann je kwaliteit, en de kwaliteit en positief tegenovergestelde van je allergie.

Regelmatig komt het voor dat bij het maken van een kernkwadrant meerdere kwadranten door elkaar kunnen lopen. Bij het verkennen van een allergie, komt er wellicht een herkenbare allergie op, maar niet een die past binnen dit onderwerp. De eerste keer dat je het voor jezelf, of samen met iemand doorloopt, kan het goed zijn dat je misschien wel drie of vier van deze de kwadranten kunt formuleren. Als je denkt dat je een nieuw thema hebt, probeer deze dan niet binnen de huidige variant te maken - maar schrijf het op om later mee aan de slag te kunnen.

Het formuleren van de juiste woorden vraagt soms wat tijd. Stel jezelf vragen. Gebruik een kwaliteitenlijst of gebruik het KernKwadrantenspel. Een ander alternatief is om gebruik te maken van 4 blaadjes papier met de woorden 'kwaliteit', 'valkuil', 'allergie' en 'uitdaging' erop. Het neerleggen en fysiek gaan staan (en het kwadrant kunnen lopen) kan ook helpen bij het meer intuitief benoemen van de woorden.

Van allergie naar de kwaliteit van de ander, naar je eigen valkuil

Een ander veel gebruikte manier om het kernkwadrant te gebruiken, is wanneer een irritatie of frustratie opkomt. Je zit dan namelijk direct bij je allergie.

1. Wat is het gedrag waaraan je je irriteer? Wat gebeurd er precies?
2. Wat is het positieve gedrag wat daaronder ligt? Wat is de afgezwakte variant hiervan? Waarvan is er 'te veel' in het gedrag waaraan je je irriteert?
3. Wat is het positief tegenovergestelde van je allergie? Vaak is dit iets wat je zelf goed kan.
4. Wat is het 'te veel' van die kwaliteit?

In het figuur rechts kun je zien dat jouw valkuil ook vaak de allergie van de ander is. En dat jouw uitdaging de kwaliteit van de ander is. En andersom! Het gebeurt regelmatig dat je met elkaar in elkaars 'valkuil/allergie'gedrag zit. En daar wordt het vaak niet gezelliger op. Door te herkennen dat je hier zelf ook iets aan kan doen - door ook zelf niet in je eigen valkuil te stappen, en door te herkennen dat er onder dat irritante gedrag van de ander ook een waardevolle kwaliteit ligt (waar je zelf vaak nog wat van kan leren!), kan je de dynamiek doorbreken, en veel meer vanuit de positieve kwaliteiten gaan werken.

Positieve blik

Het mooie van het gebruik van het kernkwadrant is dat er onder negatief gedrag ook altijd een positieve kwaliteit ligt, zowel bij jezelf als bij de ander. Dat maakt dat het inzicht dat deze tool biedt al een behoorlijke perspectiefverandering kan geven. Het kan een positieve draai geven aan je eigen valkuil ('o ja, dit is het te veel van die kwaliteit'), maar ook een nieuwsgierige reactie teweeg brengen bij het herkennen van een allergie (welke kwaliteit zit daaronder? welke uitdaging ligt daar voor mij? hoe kan ik leren van de ander).

Verder lezen/verder mee aan de slag?

• Kernkwaliteitenspel
• Hé, ik daar…?! - Daniel Ofman