Oefententamen 1 2016/2017: Handelsrecht - Rijksuniversiteit Groningen

Vragen

Casus I

Spren BV heeft op 1 oktober 2016 een geplaatst kapitaal van € 90.000. Spren BV heeft bovendien een agioreserve van € 30.000, een herwaarderingsreserve van € 10.000 en een schuld aan de bank van € 45.000. Op 31 december 2016 bedraagt het eigen vermogen van Spren BV €150.000.

Vraag 1 

Maak de balans van Spren BV per 31 december 2016.

Vraag 2 

Is Spren BV op basis van de bovenstaande gegevens bevoegd dividend uit te keren aan haar aandeelhouders? Zo ja, tot welk bedrag? Zo nee, waarom niet? Ga er bij de beantwoording van uit dat Spren BV geen opeisbare schulden heeft.

Casus II

Syl NV heeft drie aandeelhouders (Eva, Marijke en Evelien). Alle aandelen luiden op naam. Sander is enig bestuurder van Syl NV. Syl NV houdt alle aandelen in Boompjes BV. Carl is enig bestuurder van Boompjes BV. De drie aandeelhouders van Syl NV zijn ontevreden over de wijze waarop Carl zijn bestuurstaak verricht. Zij besluiten tijdens een diner, waarvoor Carl niet is uitgenodigd, met algemene stemmen om Carl te ontslaan als bestuurder van Boompjes BV en brengen daarbij hun stemmen schriftelijk uit. De statuten van Syl NV staan besluitvorming buiten vergadering toe. Syl NV heeft geen certificaathouders.

Vraag 3 

Is het besluit tot ontslag van Carl rechtsgeldig, nietig of vernietigbaar?

Casus III

Shallan, een van de bestuurders van Stichting Dorpsbelangen, bestudeert op 23 mei 2017 de oprichtingsdocumenten van de stichting. Shallan ontdekt dat Stichting Dorpsbelangen in maart 2015 door Koos en Emma is opgericht bij onderhandse akte. Stichting Dorpsbelangen heeft op 23 mei 2017 een vermogen van circa € 55.000.

Vraag 4 

Welke is de juridische status van Stichting Dorpsbelangen en welke zijn de gevolgen voor haar vermogen?

Casus IV

De Wonderkamer BV verzorgt de styling en florale decoraties voor exclusieve hotels, restaurants en evenementen in binnen- en buitenland. Met een mix van historische kunst en kunstnijverheid in combinatie met bloemen en andere decoratieve elementen brengt zij op eigentijdse wijze de sfeer en grandeur van de Gouden Eeuw terug. De Wonderkamer BV heeft drie bestuurders: Rosa, Florian en Ueli. Volgens de bij het handelsregister gedeponeerde statuten is voor het aangaan van overeenkomsten tot verkrijging, vervreemding of bezwaring van registergoederen namens De Wonderkamer BV voorafgaande machtiging van de algemene vergadering vereist. Florian koopt namens De Wonderkamer BV een grachtenpand op steenworp afstand van het Rijksmuseum in Amsterdam van Oopjen de Witt voor een bedrag van € 3.500.000. Florian heeft niet gewacht tot de eerstvolgende algemene vergadering om de vereiste machtiging te vragen.

Vraag 5

Kan De Wonderkamer BV onder de door Florian gesloten overeenkomst uitkomen?

Vraag 6 

Stel dat de bij het handelsregister gedeponeerde statuten van Wonderkamer BV bepalen dat Florian en Ueli gezamenlijk vertegenwoordigingsbevoegd zijn. Verandert dit uw antwoord op vraag 5?

Casus V

Pippa, Sam en Lotta zijn ‘out of the box’-denkende en -werkende freelancers. Zij vormen de maatschap ‘Jolie houdt niet van spruitjes’. Pippa, Sam en Lotta brengen alle drie hun arbeid in. Pippa heeft daarnaast haar vakantiehuisje in juridische eigendom ingebracht. Het huisje doet dienst als kantoor annex creatieve inspiratieruimte. Pippa schaft namens de maatschap een mooie antieke kroonluchter van Venetiaans kristalglas aan bij Brocanteurs voor € 3.000. Als Michel, de eigenaar van Brocanteurs, de lamp aflevert, halen Pippa, Sam en Lotta samen de kroonluchter uit de verpakking en controleren in het bijzijn van Michel of de lamp beschadigd is. Dit is niet het geval. Na het vertrek van Michel hangen Pippa, Sam en Lotta de kroonluchter aan het plafond van de creatieve inspiratieruimte in het vakantiehuisje. Achteraf blijkt dat zij de kroonluchter niet goed aan het plafond hebben bevestigd; binnen een uur stort de kroonluchter op de grond in gruzelementen. De kroonluchter was nog niet betaald.

Vraag 7

Wie kan/kunnen met succes worden aangesproken door Brocanteurs en tot welk bedrag?

Casus VI

Op 16 februari 2017 koopt Trudy bij Droomkeukens BV (hierna: D) een Amerikaanse koelkast met ijsdispenser en minibar voor € 950. D heeft de bestelling van de koelkast geplaatst bij E, op voorwaarde dat Trudy 20% van de koopsom aanbetaalt. Trudy betaalt op 16 februari 2017 € 190 aan D.

Op 20 februari 2017 mei failleert D. Op dat moment heeft Trudy de koelkast nog niet ontvangen. Trudy vraagt aan u:
(i) kan de koelkast door D rechtsgeldig aan mij geleverd worden? En indien dit niet het geval mocht zijn:
(ii) wat is mijn rechtspositie in het faillissement van D?
(iii) bestaat er een reëel vooruitzicht op restitutie door de curator van € 190?

Vraag 8 

Hoe luidt uw antwoord op de vragen (i) t/m (iii)? Ga ervan uit dat het faillissement van D vereenvoudigd afgewikkeld wordt.

Casus VII

De Rechtbank Midden-Nederland spreekt in de eerste week van april 2017 het faillissement uit van Berg BV, die een witgoedwinkel exploiteert. Op 24 april 2017 meldt Groothandel Frisia zich bij de curator. De groothandel toont aan dat hij op 25 maart 2017 vijf wasdrogers heeft verkocht aan Berg BV. Hoewel de groothandel de wasdrogers dezelfde dag heeft geleverd aan Berg BV, heeft hij nog geen betaling ontvangen. De curator treft de wasdrogers aan in het magazijn van Berg BV dat zich achter de winkel bevindt.

Vraag 9 

Ziet u een juridische mogelijkheid voor Groothandel Frisia om de vijf wasdrogers terug te krijgen? Zo ja, aan welke voorwaarden moet zijn voldaan? Zo nee, waarom niet?

Casus VIII

De financiële problemen van Cebo BV zijn dermate groot, dat een faillissement onafwendbaar lijkt. In een uiterste poging het tij te keren, besluit het bestuur van Cebo BV surseance van betaling aan te vragen. Twee dagen vóórdat de surseance van betaling voorlopig wordt verleend door de rechtbank, betaalt het bestuur namens Cebo BV een niet-opeisbare schuld die Cebo BV aan Transom BV heeft.

Vraag 10 

Kan de bewindvoerder op grond van de Faillissementswet bereiken dat de betaling aan Transom BV ongedaan wordt gemaakt? Zo ja, op welke wijze? Zo nee, waarom niet?

Casus IX

Visser heeft een uitvinding gedaan. Hij heeft op 1 november 2016 een Europees octrooi aangevraagd voor Zwitserland, Duitsland, Spanje, België en Denemarken. Het toeval wil dat Verkade precies dezelfde uitvinding heeft gedaan en op 28 april 2017 in Nederland voor die uitvinding octrooi heeft aangevraagd. Visser wil voor zijn uitvinding ook een Nederlands octrooi aanvragen. Zowel Zwitserland, Duitsland, Spanje, België, Denemarken als Nederland zijn aangesloten bij de Unie tot bescherming van de industriële eigendom.

Vraag 11 

Wat zou u Visser adviseren?

Casus X

Het blijkt dat de bekende Nederlandse schrijver Gerard Reve, die in 2006 is overleden, een geheim dagboek heeft bijgehouden dat onlangs is ontdekt. NRC Handelsblad heeft het dagboek als eerste in handen gekregen en wil aan dit dagboek uitgebreid aandacht besteden in de krant van volgende week zaterdag. In het bewuste artikel wil de krant ook enige letterlijke citaten uit het dagboek weergeven. De hoofdredacteur van NRC Handelsblad komt bij u om advies.

Vraag 12 

Wat zou u de hoofdredacteur van NRC Handelsblad adviseren?

Casus XI

Frank sluit een transportverzekering bij verzekeraar De Emmense voor door hem (Frank) van Nederland naar Spanje te verschepen grondstoffen voor de productie van XTC-pillen ter waarde van € 100.000. Op het aanvraagformulier van De Emmense laat Frank de vraag naar de aard van het te transporteren materiaal onbeantwoord. De transportverzekering komt tot stand. In de haven van Barcelona ontdekt de Spaanse douane de grondstoffen. Omdat het een in Spanje verboden transport betreft, worden de grondstoffen door de douane in beslag genomen en vernietigd. Hierdoor lijdt Frank een verlies van € 100.000. Frank spreekt vervolgens De Emmense aan op grond van de transportverzekering. Ter afwering van zijn uitkeringsplicht beroept De Emmense zich:
a) op schending van de mededelingsplicht door Frank;
b) op ‘eigen gebrek’ van de verzekerde zaak.

Vraag 13 

Slagen deze verweren van De Emmense?

Antwoordindicatie

Vraag 1

Vraag 2

Balanstest van art. 2:216 lid 1 BW. Wettelijk uitkeringscriterium: EV > wettelijke en statutaire reserves. EV = € 150.000. Herwaarderingsreserve van € 10.000 = een wettelijke reserve (2:373 lid 4 jo 390 BW). In casu betekent dat een bedrag van € 140.000 voor uitkering in aanmerking komt. Omdat Spren BV geen opeisbare schulden heeft, levert de uitkeringstest van art. 2:216 lid 2 BW geen belemmering op.

Vraag 3

Het ontslagbesluit had niet genomen moeten worden door de AV van Syl NV, maar door de AV van Boompjes BV; zie art. 2:244 lid 1 jo. art. 2:242 lid 1 BW. Het ontslagbesluit is daarom nietig; zie art. 2:14 lid 1 BW. NB: Sander oefent de stemrechten uit op de aandelen die Syl NV houdt in Boompjes BV.

Vraag 4

Stichting Dorpsbelangen had opgericht moeten worden bij notariële akte; zie art. 2:286 lid 1 BW. Dit betreft een ontstaansgebrek: de stichting is derhalve nooit ontstaan; zie art. 2:4 lid 1 BW. Het ten name van de niet-bestaande stichting gevormde vermogen dient te worden vereffend; zie art. 2:4 lid 4 BW. Tenzij alsnog een stichting wordt opgericht bij notariële akte; zie art. 2:4 lid 5 BW.

Vraag 5

Nee, De Wonderkamer BV is gebonden aan de overeenkomst met Oopjen de Witt. Florian is individueel vertegenwoordigingsbevoegd; zie art. 2:240 lid 2 BW. De vereiste voorafgaande machtiging vloeit niet uit de wet voort, er is geen sprake van een wettelijk toegelaten of voorgeschreven voorwaarde voor de vertegenwoordigingsbevoegdheid. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van de bestuurder wordt geacht onbeperkt en onvoorwaardelijk te zijn; zie art. 2:240 lid 3 BW.

Vraag 6

Ja, het antwoord wijzigt. De Wonderkamer BV is niet gebonden aan de overeenkomst met Oopjen de Witt. Florian is niet bevoegd om in zijn eentje de vennootschap te vertegenwoordigen; zie art. 2:240 lid 2 BW. Er is in dit geval sprake van een wettelijk toegelaten voorwaarde voor de vertegenwoordigingsbevoegdheid als bedoeld in art. 2:240 lid 3 BW.

Vraag 7

In beginsel is de maatschap niet gebonden. Pippa is onbevoegd de maatschap te vertegenwoordigen, Pippa heeft immers geen volmacht ontvangen; zie art. 7A:1679 BW. Maar waarschijnlijk toch binding van de maatschap op grond van bekrachtiging (art. 3:69 lid 1 BW). In de casus is hiervoor de aanwijzing te vinden dat Pippa, Sam en Lotta samen de kroonluchter in ontvangst hebben genomen en hebben gecontroleerd en deze samen hebben opgehangen. In geval van een geslaagd beroep op bekrachtiging is de maatschap gebonden aan de koopovereenkomst en kan de maatschap worden aangesproken voor het gehele bedrag. Daarnaast kunnen Pippa, Sam en Lotta worden aangesproken, ieder voor een derde (€ 1.000); zie art. 7A:1680 BW. NB: Baattrekking gaat niet op.

Vraag 8

(i) De levering van de koelkast kan na de datum van faillietverklaring niet meer geldig geschieden; zie art. 35 Fw.
(ii) Trudy is een concurrente schuldeiser.
(iii) Bij een vereenvoudigde afwikkeling vindt er geen uitkering plaats aan de concurrente schuldeisers. De verificatie van vorderingen van concurrente schuldeisers blijft achterwege; zie art. 137a Fw. Trudy kan naar haar geld fluiten.

Vraag 9

Groothandel Frisia kan een beroep doen op het recht van reclame en de wasdrogers terugvorderen/revindiceren; zie art. 7:39 lid 1 BW. Het betreft roerende zaken niet-registergoederen. De wasdrogers bevinden zich nog in dezelfde staat als waarin zij werden afgeleverd; zie art. 7:41 BW. De vervaltermijn genoemd in art. 7:44 BW is nog niet verstreken.

Vraag 10

De bewindvoerder kan de betaling niet terugvorderen op grond van art. 42 Fw. Wel kan hij de rechtbank verzoeken de surseance in te trekken; zie art. 242 lid 1, sub 5 Fw. Als de rechtbank het verzoek toewijst, kan zij bij dezelfde beschikking het faillissement uitspreken; zie art. 242 lid 4 Fw. De curator kan vervolgens wel een beroep doen op art. 42 Fw.

Vraag 11

Een beroep doen op het voorrangsrecht ex art. 9 ROW 1995 (ook goed is: art. 4 UvP en art. 87 EOV). Dat recht loopt tot 1 november 2017. De aanvraag van Visser krijgt dan de fictieve indieningsdatum van 1 november 2016, waardoor de aanvraag van Verkade niet nieuwheidsschadelijk is. Zie Geerts nr. 12 en 21.

Vraag 12

De krant mag uiteraard aandacht besteden aan het dagboek zonder dat sprake is van een verveelvoudiging/openbaarmaking. Bij citeren is wel sprake van verveelvoudigen en openbaar maken van het werk, waarvoor in beginsel toestemming nodig is. Weliswaar laat art. 15 Aw onder voorwaarden het citeren van een werk toe. In casu is echter niet voldaan aan het vereiste dat het dagboek (eerder) rechtmatig openbaar is gemaakt; art. 15a lid 1 sub 1 Aw. Dus citaten niet opnemen in het artikel of daarvoor toestemming vragen bij de erfgenamen. Het auteursrecht is nog niet verlopen; zie art. 37 Aw.

Vraag 13

1. Volgens art. 7:928 lid 6 BW kan De Emmense zich niet beroepen op schending van de mededelingsplicht door Frank als de verzekeraar zelf een niet beantwoorde vraag heeft laten passeren. Tenzij De Emmense aantoont dat Frank de opzet had hem te misleiden.
2. Eigen gebrek (art. 7:951 BW) ziet op de stoffelijke eigenschappen van de verzekerde zaak (NB: Gummiwaren-arrest (HR 22 feb. 1924, NJ 1924, 488)). Het verloren gaan van de grondstoffen vloeit niet voort uit de stoffelijke eigenschappen daarvan, maar uit het Spaanse verbod, de inbeslagname van de grondstoffen en de vernietiging daarvan.