Artikelsamenvatting bij What we have learned from a decade of research aimed at improving psychotherapy outcome in routine care van Lambert - 2007

De effecten van psychotherapie zijn vrij positief volgens de meeste studies. Er is veel moeite gedaan om het de patiënten aangenamer te maken en om te proberen een goed leven voor patiënten te creëren. Elke keer werd er werd er na een onderzoek aangeraden wat de beste manier van psychotherapie voor bepaalde stoornissen was. Dit heeft veel stof doen opwaaien. Wetenschappelijk onderzoek en de praktijk zijn soms moeilijk te combineren. Ook al stelt een onderzoek voor dat een bepaalde behandeling goed kan werken, dit hoeft niet te betekenen dat het in de praktijk ook echt goed werkt. In dit artikel wordt er gekeken naar de verschillende studies naar psychotherapie en welke behandelmethoden er goed zijn.

De schrijvers maakten eerst een vragenlijst, de Outcome Questionnaire-45 (OQ-45). Aan de hand van deze vragenlijst kunnen de onderzoekers zien hoe de patiënten wekelijks veranderen en tot welke categorie ze behoren (mensen met vooruitgang, mensen die niet veranderen en mensen met achteruitgang) na hun behandeling. De vragenlijst moest vier domeinen van het functioneren kunnen beslaan: symptomen van psychologische verstoring (depressie en angst), interpersoonlijke problemen, sociale rolfunctionering en de kwaliteit van het leven. Na het uitvoeren van een factor-analyse werd er vastgesteld dat deze vragenlijst inderdaad de vier domeinen beslaat en dat de totale score zelfs de algemene mentale gezondheid meet. De schrijvers van het artikel hebben gekeken naar de totale score, niet naar de vier verschillende domeinen. De OQ-45 bleek goed te werken wat het bijhouden van de veranderingen en behandelingen van patiënten betreft. Niet alle veranderingen lopen even snel. Interpersoonlijke problemen veranderden minder snel dan sociale rolfunctionering. De OQ-45 heeft een goede interne en externe validiteit en is gebaseerd op betrouwbare data en een goede verzameling van proefpersonen.

De hoeveelheid psychotherapie die iemand nodig heeft om te veranderen is een veelbesproken onderwerp in de psychotherapie. Eerst werden er lange behandelingen gegeven (psychodynamische therapie). Deze werden al vrij snel afgeschaft, omdat lange behandelingen ook voor lange wachtlijsten zorgen. In de jaren ’60 werden psychodynamische behandelingen veranderd en de therapieën werden 25 sessies of korter. Tegenwoordig wil men geen lange behandelingen omdat dit voor veel kosten zorgt. In sommige landen mogen er niet meer dan acht sessies zijn. De schrijvers van het artikel vinden dat er niet alleen naar de therapie of kosten gekeken moet worden voor het bepalen van het aantal sessies, maar dat het eigenlijk belangrijker is om naar de patiënt te kijken. Het is echter niet duidelijk hoeveel therapie er nou eigenlijk nodig is. In de jaren ’50 en ’60 werd er onderzoek gedaan naar het effect van langdurende en kortdurende psychotherapie. De conclusie van de onderzoekers was dat langdurende therapie beter was dan kortdurende therapie. Het bleek echter dat de gevonden correlaties in dit onderzoek niet hoog waren en dat de lengte van een behandeling dus eigenlijk niet samenhangt met positieve resultaten voor een patiënt.

Onderzoek heeft uitgewezen dat het limiteren van sessies (tot 10) niet goed was voor de meeste patiënten, vooral niet voor patiënten met zware symptomen. Het is dan ook niet goed om met de cliënten van te voren af te spreken hoeveel sessies er nodig zijn. Er moet gekeken worden naar de vooruitgang elke keer en van daaruit kan er ongeveer ingeschat worden hoeveel sessies er nog nodig zijn.

Het is belangrijk om te kijken naar patiënten die niet veel vooruitgang boeken. Studies kijken echter niet vaak naar het tegenovergestelde: vroege, positieve vooruitgang. Vroege positieve vooruitgang lijkt samen te hangen met betere uitkomsten op de lange termijn. Onderzoek heeft laten zien dat dit het geval is bij depressie, verslaving, anorexia en angststoornissen. Verder blijkt uit onderzoek ook dat patiënten die een vroege positieve vooruitgang laten zien betere resultaten vertonen als ze abrupt stoppen met de sessies dan patiënten die geen vroege positieve vooruitgang laten zien en abrupt stoppen met de sessies. Bij de follow-ups blijkt dat de patiënten die vroege positieve vooruitgang lieten zien het ook beter doen dan patiënten die dat niet deden. Het is niet zeker waarom vroege respondenten het beter doen dan patiënten die niet een vroege positieve vooruitgang laten zien. De reden zou kunnen zijn dat ze meer gemotiveerd zijn en beter voorbereid zijn.

Onderzoekers doen hun uiterste best om het falen van een behandeling tegen te werken. Om dit te kunnen doen is het natuurlijk wel belangrijk om slechte uitkomsten te kunnen voorspellen. Veel onderzoekers denken dat het falen van een behandeling voorspeld kan worden aan de hand van de vroege positieve respons en de zwaarheid van de stoornis. De schrijvers van dit artikel hebben verschillende therapeuten verteld wat de voorspellers voor het falen van een behandeling zijn. Zij hebben deze therapeuten ook gevraagd of ze mochten onderzoeken of het falen van een behandeling voorkomen kon worden. De therapeuten waren immers op de hoogte van de voorspellers voor het falen en konden misschien wel op tijd ingrijpen tijdens een behandeling. Het bleek dat het geven van feedback aan therapeuten inderdaad hielp bij de behandeling van de patiënt. De patiënten die een therapeut hadden die feedback had ontvangen van de schrijvers van dit artikel vertoonden betere resultaten dan patiënten die een therapeut hadden die geen feedback ontvangen hadden. Het is echter belangrijk om nog meer onderzoek te doen naar dit onderwerp. Zo moet er worden gekeken wat therapeuten precies doen met de feedback die ze ontvangen. Misschien dat het geven van feedback niet in alle gevallen werkt.