Artikelsamenvatting bij Can intelligence testing inform educational intervention for children with reading disability? van Elliott & Resing - Chapter

Waarom gebruiken psychologen IQ-testen om individuele intelligentie te meten?

Psychologen gebruiken al vele jaren IQ-testen om individuele menselijke intelligentie te schatten. Zij doen dit in eerste instantie voor de voorspellende kracht van de IQ-testen. De testscores zijn relatief krachtige indicatoren van hoe individuen functioneren op school en in professionele omgevingen. Ten tweede gebruiken zij IQ-tests, omdat deze het in theorie mogelijk maken om het cognitief functioneren van het individu te beschrijven. Aan de hand van de IQ-tests zou men in staat moeten zijn om cognitieve sterke en zwakke punten te detecteren en leraren te adviseren over instructiestrategieën.

Wat is een discrepantiemodel?

Discrepantie betekent verschil of afwijking en een discrepantiemodel beoordeelt of er een significante discrepantie is tussen intellectuele en academische prestaties. Discrepantiemodellen worden soms gebruikt bij het vaststellen van leesproblemen. Wanneer een slechte lezer een hoog IQ heeft, wordt verondersteld dat deze lijdt aan dyslexie. Wanneer iemand leesproblemen en een laag IQ heeft, wordt verondersteld dat het leesprobleem het resultaat is van een laag niveau van cognitief functioneren.

Waarom zou het discrepantiemodel niet moeten worden gebruikt voor het diagnosticeren van leesproblemen?

In educatieve termen zijn veronderstelde verschillen tussen slechte lezers met een hoog en laag IQ niet zinvol. IQ blijkt een minimale voorspellende kracht te hebben met betrekking tot de reactie van kinderen op leesinterventies. Het levert geen informatie op die van enige waarde is bij het nemen van onderwijsbeslissingen. Er is tevens geen wetenschappelijke ondersteuning voor het argument dat er verschillende oorzaken zijn voor IQ-discrepante en niet-discrepante groepen met betrekking tot fonologisch bewustzijn.

Wat is het ACID-profiel?

Het ACID-profiel kan worden gezien als een poging om educatieve voorspellende voordelen van IQ-testen te verkrijgen door verschillende subtestprofielen te identificeren die licht zouden kunnen werpen op de specifieke behoeften van kinderen. ACID staat voor arithmetic (rekenen), coding (substitutie), information (informatie) en digit span (cijferreeksen).

Wat is het SCAD-profiel?

Het SCAD-profiel is een variant van het ACID-profiel. SCAD staat voor symbol search (symbolen vergelijken), coding (substitutie), arithmetic (rekenen) en digit span (cijferreeksen). Als de scores van een slechte lezer op deze subtests significant slechter blijken te zijn dan op de andere metingen, wordt hij of zij geacht een dyslectisch profiel te hebben.

Waarom is de nadruk op IQ-discrepantie volgens Stanovich van weinig toegevoegde waarde bij leesproblemen?

Stanovich identificeert een aantal belangrijke kenmerken van leesproblemen:

• De primaire subcomponent van lezen die problematisch is voor kinderen met ernstige leesproblemen, is woordherkenning.

• Het primaire psychologische proces dat ten grondslag ligt aan de woordherkenningsproblemen van slechte lezers is een probleem in de fonologische codering als gevolg van zwakke segmentale taalvaardigheden.

• Zowel het distale verwerkingsprobleem in het fonologisch bewustzijn als het proximale woordherkenningsprobleem kunnen met intensieve interventie deels worden verholpen.

Hij stelde dat de nadruk op IQ-discrepantie van weinig toegevoegde waarde is, omdat geen van deze feiten correleert met IQ.

Waarom worden IQ en discrepantie nog steeds door psychologen gebruikt om dyslexie te diagnosticeren?

Ondanks dat de wetenschap aantoont dat het weinig nut heeft, worden IQ en discrepantiemodellen nog altijd gebruikt om leesproblemen (en andere ontwikkelingsstoornissen) vast te stellen. Hier zijn een aantal redenen voor:

• Het discrepantiemodel wordt al heel lang gebruikt.

• Sommige wetenschappers geloven dat als het functioneren op andere gebieden normaal is, dyslexie alleen te verklaren is door een IQ-discrepantie.

• Onderzoeken hebben vaak alleen deelnemers met een normaal of hoog IQ, omdat het vermijden van deelnemers met cognitieve problemen kan helpen bij het identificeren van onderliggende cognitieve mechanismen die gerelateerd zijn aan leesproblemen.

• Veel psychologen geloven dat, ondanks de tekortkomingen van het discrepantiemodel, het nog steeds het betere alternatief is.

• In veel landen bepalen IQ-scores wie in aanmerking komt voor aanvullend onderwijs.

• Er bestaat een sterke correlatie tussen IQ en begrijpend lezen.

• IQ-tests worden voornamelijk uitgevoerd door gekwalificeerde professionals. Het is een belangrijk kenmerk van de psychologische praktijk en voor velen een belangrijk middel om hun professie uit te voeren.

• Veel slechte lezers willen niet dat hun leesprobleem door anderen wordt gezien als een indicatie van lage intelligentie.

Wat is PSW?

PSW staat voor ¨patterns of cognitive strengths and weaknesses¨ en is een vorm van cognitief profileren. In de laatste jaren is er een verschuiving opgetreden in de voorkeur van IQ-testen naar deze cognitieve beoordeling. Het identificeren van het individuele profiel van cognitieve sterke en zwakke punten zou geschikter zijn voor het diagnosticeren van leesproblemen. Twee veelgebruikte PSW-methoden zijn de concordantie/discordantiemethode en de cross-battery assessment-methode (XBA-methode).

Wat zijn executieve functies?

Executief functioneren is een overkoepelende term voor top-down cognitieve processen die worden gebruikt voor het voltooien van een taak, in plaats van voor situaties die een automatische, instinctieve reactie vereisen. De belangrijkste executieve functies zijn zelfbeheersing en selectieve aandacht, werkgeheugen en cognitieve flexibiliteit. Je zou kunnen zeggen dat IQ in de wetenschap is vervangen door executief functioneren.

Kan het analyseren van executief functioneren gebruikt worden om leesproblemen te diagnosticeren?

Het lijkt voor de hand te liggen dat executief functioneren verband houdt met de leerprestaties. Als er immers grote aandachtsproblemen zijn of problemen met de zelfbeheersing, is het onwaarschijnlijk dat de leerprestaties optimaal zijn. Maar onderzoek toont niet aan dat executief functioneren een goede voorspeller is van leesstoornissen en het blijkt dat andere factoren, zoals fonologisch bewustzijn, letterkennis en een familiegeschiedenis van leesproblemen, belangrijker zijn. Tevens is niet bekend of de relatie tussen executief functioneren en academische prestaties causaal of correlatief is.

Kan het verbeteren van de executieve functies leesproblemen helpen oplossen?

Er is niet voldoende wetenschappelijk bewijs dat het verbeteren van de executieve functies ook problemen met lezen zou verbeteren. Het is logisch dat het bieden van een educatieve omgeving het vermogen van kinderen om te leren maximaliseert. Ook al is het beoordelen van het executief functioneren tegenwoordig niet omstreden, je kunt je afvragen in hoeverre executief functioneren verschilt van IQ en of er wel daadwerkelijk een verandering heeft plaatsgevonden. Of er nu gekeken wordt naar IQ, executief functioneren of andere cognitieve processen, bij kinderen met leesproblemen blijft het wetenschappelijke bewijs aangeven dat er gefocust moet worden op educatieve in plaats van cognitieve interventies.

Wat is een statische test met betrekking tot intelligentietesten?

Bij een statische test wordt meestal gebruikgemaakt van een reeks gestandaardiseerde instructies die in een handleiding zijn opgeschreven. Ze worden gekenmerkt door het ontbreken van feedback aan het kind. De testscores worden samengevoegd en gebruikt om de cognitieve capaciteiten van het kind te beoordelen. De scores zijn een indicatie van het werkelijke prestatieniveau van het kind en kunnen aangeven hoeveel het kind sinds de vorige test heeft geleerd.

Wat zijn de nadelen van statische testen?

De resultaten van statische testen bieden weinig nuttige informatie voor instructies. Ze leggen vooral de nadruk op de huidige stand van kennis in plaats van op psychologische processen. Ze werpen daarom weinig licht op hoe kinderen leren of niet leren. Daar komt bovenop dat kinderen uit minder sociaal bevoorrechte situaties of minderheidsculturen minder goed in staat zijn om op statische testen hun volledige potentieel te laten zien.

Wat is een dynamische test met betrekking tot intelligentietesten?

Dynamische testen betreffen de testvormen waarbij instructie of interventie een integraal onderdeel is van het testproces. De kinderen krijgen expliciet training en feedback om hen in staat te stellen hun functioneren te demonstreren. Er kan onderscheid gemaakt worden tussen een dynamische test en een dynamische beoordeling. Een dynamische test verwijst naar een transparante, objectieve en herhaalbare testprocedure. Een dynamische beoordeling is breder en het testen gaat gepaard met klinische en geïndividualiseerde interventie.

Hoe verschillen statische en dynamische testen met betrekking tot hun doel?

Gestandaardiseerde intelligentietesten in het onderwijs worden voornamelijk gebruikt om de waarschijnlijke academische vooruitgang van het kind te voorspellen en te beschrijven, een diagnose te stellen of sterke en zwakke punten in de cognitieve vaardigheden te beschrijven. Dynamische testen zijn gericht op het onderzoeken hoe instructie tijdens de test kan leiden tot verbetering van het functioneren van het kind. Kinderen krijgen tijdens de test hints of training om hen in staat te stellen individuele verschillen in vooruitgang te laten zien.

Wat is de zone van de naaste ontwikkeling?

De zone van de naaste ontwikkeling is het verschil tussen wat een leerling zonder hulp kan doen en wat hij of zij met hulp kan doen. De term werd geïntroduceerd door de psycholoog Vygotsky (1896 - 1934). Hij was van mening dat het de rol van het onderwijs moet zijn om kinderen van ervaringen die zich in hun zone van de naaste ontwikkeling bevinden te voorzien, en hierdoor hun individueel leervermogen te stimuleren en bevorderen.

Op welke manier zijn de meningen verdeeld over de mate van standaardisatie tussen voorstanders van dynamische testen?

Er zijn twee kanten te onderscheiden:

• Omdat de hulp tijdens de dynamische test gericht is op het teweegbrengen van verandering, moet deze sterk geïndividualiseerd zijn en variëren afhankelijk van het kind. Dit kan interessante kwalitatieve informatie opleveren over het cognitief en affectief functioneren van het kind, maar maakt het vrijwel onmogelijk om de test te herhalen. Bovendien is de test-hertest-betrouwbaarheid zeer laag.

• Andere wetenschappers zijn voorstanders van het trainen van de proefpersonen in groepen en ze allemaal dezelfde korte, standaardinstructies en trainingen geven.

Wat is graduated prompting?

Graduated prompting is een geavanceerde vorm van dynamisch testen met als doel het leerpotentieel van het kind beoordelen. Er wordt gekeken naar de hoeveelheid en het type hulp dat nodig is om vooraf gespecificeerde resultaten te bereiken en naar het vermogen van het individu om geleerde vaardigheden in nieuwe situaties te gebruiken. Het leerpotentieel wordt niet bepaald op basis van de beste prestaties van het kind, maar door het minimale aantal hints of prompts dat nodig bleek om een bepaalde mate van leren te bereiken.