Deze samenvatting is geschreven en gedoneerd in collegejaar 2012-2013.

Steeds meer Europese landen doorgaan sociale en culturele veranderingen door groeiend individualisme, grotere etnische diversiteit en veel extremisme en fundamentalisme in de politiek. Dit raakt ook het educatieve vlak. Binnen de educatie moet bijgedragen worden aan de promotie van sociale cohesie, binnen en buiten de instituties. Dit zat vroeger niet in het curriculum van scholen.

De vraag waar in dit artikel naar gekeken wordt is hoe de Nederlandse educatie is en hoe ze hun burgers zouden moeten onderwijzen. In de Nederlandse educatie wordt voor burgers vaak enkel gekeken naar interpersoonlijke relaties en individueel gedrag, in plaats van naar ongelijkheden of cultureel pluralisme.
Het artikel is onderverdeeld in drie delen.

1. Een overzicht over doelen en focussen van het onderwijs

2. School als multicultureel gebied

3. Een alternatief voor civilisatie.

Overzicht

Toen de immigratie net op gang was gekomen, dacht men nog dat deze mensen tijdelijk zouden blijven. Hierdoor werd er voornamelijk gefocust op de taal en cultuur. Het grootste doel van het onderwijs was in deze tijd het creëren van gelijke kansen voor iedereen.

Toen bleek dat de immigranten grotendeels besloten hadden om te blijven, verplaatste de onderwijsfocus zich van taal en cultuur naar acculturatie en integratie. Met acculturatie wordt het proces van leren van elkaar, accepteren en waarderen van andermans cultuur en open zijn voor elkaar bedoeld. Interculturele educatie werd nu heel belangrijk, en cultuur werd als iemands privézaak gezien.

School als multicultureel gebied

Er bestaat steeds meer de neigingen om problemen die gerelateerd zijn aan immigratie toe te wijzigen aan culturele of religieuze verschillen tussen groepen. Hierdoor groeit het gat tussen ‘ons’ en ‘hen’, waarbij we onszelf hoger plaatsen dan de migratiegroepen. In reactie hierop ontwikkelen zich soms vijandige identiteiten bij de etnische minderheden. Ze worden niet geaccepteerd zoals ze zijn, dus gaan ze zich anders gedragen.

Ouderlijke immigranten laten allemaal twee doelen zien: collectieve identiteitsontwikkeling en de adaptatie aan het publieke domein en de ‘nieuwe’ samenleving. Toch verlaten steeds meer mensen de school zonder de juiste kwalificaties. Uit onderzoek blijkt dat deze leerlingen wel hun best doen om op te vallen, maar op een verkeerde wijze. Ze willen als persoon gezien worden, maar krijgen vaak te maken met de stereotypes die bij de leraar bekend zijn. Hierdoor ontwikkelen ze zich op een andere wijze en worden ze vaak agressiever en drukker. Deze leerlingen lijden dus duidelijk onder de stigmatisatie van hun migratiegroep.

Uit onderzoek blijkt ook dat Marokkaanse en Turkse kinderen vaak negatiever bekeken worden dan Nederlandse kinderen. Hierdoor worden ze vaker gepest of genegeerd. In reactie hierop vertonen ze ander gedrag. Diverse leraren geven aan dat dit soort problemen tegengegaan kunnen worden door de leerlingen persoonlijk te benaderen, gesprekken te hebben en ze in hun waarde te laten.

Veel docenten ervaren toch spanningen in multiculturele klassen. Docenten die al langer voor de klas staan geven bovenstaand aan, dat problemen voorkomen kunnen worden door de leerlingen in waarde te laten en persoonlijk te benaderen. Ook irriteren docenten zich vaak aan elkaar, als er een docent tussen zit die de leerlingen enkel als probleemgevallen benadert en klaagt over hun gedrag, zonder er zelf wat aan te veranderen.

Als een docent zijn leerlingen positief benadert, kan er ook een combinatie gevonden worden tussen leren en socialiseren. Dit is makkelijker in een context, waarbij je als leerling mag participeren, mee mag denken en gewaardeerd wordt.

Discussie

Het onderwijsbeleid was vroeger gericht op diversiteit. Nu is het meer gefocust op de civilisatie van leerlingen. Doordat het gat tussen de populatie en migranten groter wordt, moet er meer gekeken worden naar hoe dit te verkleinen valt.

Uit onderzoek kan geconcludeerd worden dat Marokkanen en Turken ander gedrag in het klaslokaal vertonen, omdat ze ook gezien willen worden als mens. Ze zijn geen bedreiging voor de sociale cohesie. Een goede ontwikkeling zou zijn als jonge mensen controle, duidelijkheid en hulp geboden zou worden, terwijl ze met elkaar socialiseren en zichzelf ontwikkelen.

Kortom, scholen moeten proberen om sociale gemeenschappen te worden die diversiteit en gelijkheid beiden benadrukken en bevestigen.