Eigen schuld, dikke bult - Arrest

Eigen schuld, dikke bult (HR 30-03-2012, NJ 2012/407)

Essentie

Verdeling huwelijksgoederengemeenschap. Art. 1:94 lid 3 BW; bankkrediet voor huwelijk verleend aan echtgenoot, zonder verantwoording over besteding ervan, is niet verknocht. Onbegrijpelijk oordeel over verdeling; afwijking hoofdregel art. 1:100 BW (verdeling bij helfte) in zeer uitzonderlijke omstandigheden mogelijk, HR 6 oktober 2000, LJN AA7362.

Casus

Partijen, ex-echtgenoten, zijn anderhalf jaar gehuwd geweest in algehele gemeenschap van goederen. De samenleving tussen partijen, voor zover daarvan sprake is geweest, heeft een half jaar geduurd (ro. 3.1). In dit geding betreffende de vaststelling van de scheiding en deling van de huwelijksgoederengemeenschap, gaat het in cassatie om de vraag of tot de gemeenschap een tweetal schulden behoort ter zake van aan de man verleende bankkredieten. De man heeft verzocht de helft van deze twee schulden aan de vrouw toe te scheiden (ro. 3.2.1).

Hoge Raad

De rechtbank en het hof hebben het verweer van de vrouw dat het hier gaat om verknochte schulden, althans dat de schulden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid uitsluitend aan de man moeten worden toebedeeld, verworpen en overwogen dat de vrouw de helft van de door de man aangegane schulden aan hem dient te voldoen (ro. 3.2.2-3)

De klacht tegen ‘s hofs oordeel dat de schulden van de man niet moeten worden aangemerkt als verknochte schulden, faalt. De vraag of een schuld, wegens het hoogstpersoonlijke karakter daarvan, in afwijking van de hoofdregel van art. 1:94 lid 2 BW aan een der echtgenoten is verknocht en dus op de voet van art. 1:94 lid 3 BW niet in de gemeenschap valt, kan niet in haar algemeenheid worden beantwoord.

De beantwoording is afhankelijk van de omstandigheden van het geval, waaronder met name de aard van die schuld, zoals deze mede door de maatschappelijke opvattingen wordt bepaald.

Een schuld die is ontstaan door een aan een der echtgenoten verleend bankkrediet, kan niet op deze enkele grond worden aangemerkt als een verknochte schuld, ook niet als deze is ontstaan voor het huwelijk van partijen en als aan de andere echtgenoot geen verantwoording is of wordt afgelegd van de besteding van de aldus verkregen financiële middelen (ro. 3.4).

De motiveringsklacht tegen ‘s hofs oordeel dat de door de vrouw gestelde feiten en omstandigheden niet van dien aard zijn dat de redelijkheid en billijkheid meebrengen dat de schuld in het kader van de verdeling door de man dient te worden gedragen, slaagt. Ingevolge art. 1:100 BW hebben de echtgenoten een gelijk aandeel in de ontbonden huwelijksgoederengemeenschap, zodat de ontbonden gemeenschap bij helfte dient te worden verdeeld. Een afwijking van deze regel is echter niet geheel uitgesloten; zij kan evenwel niet dan in zeer uitzonderlijke gevallen worden aangenomen. Het oordeel van het hof dat zodanige feiten en omstandigheden niet door de vrouw zijn gesteld, is onbegrijpelijk nu de vrouw heeft aangevoerd

1. dat tijdens het korte huwelijk van partijen niet of nauwelijks van samenwoning sprake is geweest en dat partijen in elk geval geen gemeenschappelijke huishouding hebben gevoerd, 
2. dat de onderhavige schulden door de man voor het huwelijk zijn aangegaan,
3. dat zij daarvan pas kennis heeft gekregen tijdens de echtscheidingsprocedure,
4. dat de stelling van de man dat met de uit de kredieten verkregen gelden onder meer de bruiloft van partijen is betaald, niet juist kan zijn, en 
5. dat aannemelijk is dat de man, die geen behoorlijke verantwoording heeft afgelegd van de besteding van de uit de kredieten verkregen gelden, deze heeft aangewend voor de aankoop van auto's of van onroerend goed in Marokko (ro. 3.5).