Van Zuylen/ Rabo Schayk-Reek - Arrest

HR 11-07-2003, RvdW 2003, 123 (Van Zuylen/ Rabo Schayk-Reek)

Relevante artikelen

Art. 6:101 BW en 6:162 BW

Casus

Kouwenberg is cliënt van de Rabobank, die handelt in opties; o.m. in de vorm van het schrijven van putopties. In oktober 1987 kan hij niet meer aan zijn margeverplichting voldoen en heeft hij een ongedekt tekort. Kouwenberg vraagt de bank om zijn putopties te verkopen in de hoop dat de beurs wel weer zal aansterken en zijn verlies beperkt zal blijven. De bank heeft hem meermalen gewezen op de risico`s dat hierdoor zijn hele vermogen gevaar loopt. Toch heeft heeft de bank uiteindelijk uitvoering gegeven aan het verzoek van Kouwenberg. De bank liquideert de gehele effectenportefeuille van Kouwenberg omdat een ongedekt tekort is ontstaan. Van Zuylen (echtgenoot Kouwenberg) vordert nu van de bank teruggave van zijn effectenportefeuille omdat de bank volgens hem niet aan zijn zorgplicht heeft voldaan en hij niet op de hoogte was van de risico`s. Kouwenberg is in 2001 overleden, zijn echtgenoot is Van Zuylen.

Hof

Vaststaat dat de bank Kouwenberg voortdurend heeft geïnformeerd en gewezen op de risico`s. De rechtbank heeft Kouwenberg gelegenheid gegeven om tegenbewijzen te leveren dat hij met de optiehandel niet bekend was, noch is geworden en zich ook niet bewust was van de risico`s daaraan verbonden noch is geworden. Kouwenberg heeft dit bewijs niet geleverd. Op de bank rust geen verplichting om de cliënt te beschermen als hij uitdrukkelijk te kennen geeft dat hij de margin-verplichting niet in acht wil nemen in de hoop dat de beurs wel weer zal aansterken en zijn verlies beperkt zal blijven. Voor de vraag of en in hoeverre de bank in zo`n geval haar zorgplicht jegens de cliënt schendt door de wens van de cliënt te volgen, en of en in hoeverre, de cliënt een eventuele schade aan zichzelf te wijten heeft, is mede van belang het antwoord op de vraag in hoeverre de cliënt bekend is met de optiehandel in het algemeen en de daaraan verbonden risico`s in het bijzonder. Omdat de bank voortdurend op de risico`s heeftgewezen is er onvoldoende grond om de bank aansprakelijk te houden voor de schade. Het Hof bekrachtigd het vonnis van de rechtbank.

Hoge Raad

In art 31m van het Reglement voor de Handel op de Optiebeurs wordt bepaald dat de bank zich in alle gevallen van het uitvoeren van optieopdrachten dient te onthouden indien de client niet voldoet aan de gebruikelijke margeverplichting. De bank heeft een zorgplicht die tot strekking heeft de cliënt te beschermen tegen het gevaar van eigen lichtvaardigheid of gebrek aan inzicht, indien dat gevaar zich verwezenlijkt. Artikel 6:101 BW brengt met zich mee dat fouten van de cliënt die voortkomen uit eigen lichtvaardigheid of gebrek aan inzicht in beginsel minder zwaar wegen dan fouten van de bank waardoor deze in de zorgplicht tekort is geschoten. Deze zorgplicht vloeit voort uit hetgeen de eisen van redelijkheid en billijkheid, naar de aard van de contractuele verhouding tussen een bank en haar particuliere cliënten met zich meebrengen. De bank heeft in dit geval in strijd met haar bijzondere zorgplicht gehandeld en is aansprakelijk voor de geleden schade.