De onzin van verwaarloosbaar
De onzin van verwaarloosbaar
- 769 reads
Verwaarloosbaar. Ik was niets bijzonders aan het doen toen dat woord ineens in me opkwam, en de rest van de dag liet het me niet meer met rust. Ik kende het vooral van de wiskunde: getallen achter de komma “mag je verwaarlozen”, net als de 2,5% aan de uiteinden van de normale verdelings-curve. In die klokvormige grafiek is de waarde die het vaakst voorkomt "het gemiddelde", en de waarden die daar het verst vanaf liggen, zijn “verwaarloosbaar”: ze tellen niet mee, je hoeft er geen rekening mee te houden. Je kunt doen alsof ze er niet zijn. Intrigerend.
Verwaarloosbaar volgens de wiskunde is dus iets wat heel klein is in verhouding tot het grote geheel. Vijftig cent op een miljoen euro. Een handvol zand in de woestijn. Een mier in de kolonie. En omdat je alles wel verwaarloosbaar klein kunt maken door het met iets veel groters te vergelijken: is alles wat we hebben, alles wat we zijn als mens tussen miljarden (!) mensen dan ook niet verwaarloosbaar? Tellen we niet mee, kun je "doen alsof we er niet zijn"? Is de hele wereld niet verwaarsloosbaar in al die ruimte eromheen? Dat zou dan betekenen dat ons leven zinloos is. En dat is nou niet bepaald iets waar we gelukkig van worden, want we willen zo graag belangrijk zijn. Maar het zou ook zomaar ultieme vrijheid kunnen betekenen: als het niet uitmaakt wat we doen, maakt het niet uit wat we doen! Maar… als één persoon echt zo onbetekenend is, hoe zit het dan met Einstein, Cleopatra, Michael Jackson, moeder Teresa en Shakespeare? Zouden zij in een normaal curve niet het verst van “de norm” van de middenmoot verwijderd zijn?
"Here's to the crazy ones, the misfits, the rebels, the troublemakers, the round pegs in the square holes... the ones who see things differently -- they're not fond of rules... You can quote them, disagree with them, glorify or vilify them, but the only thing you can't do is ignore them because they change things... they push the human race forward, and while some may see them as the crazy ones, we see genius, because the ones who are crazy enough to think that they can change the world, are the ones who do." - Steve Jobs
“Verwaarloosbaar” lijkt dan toch niet helemaal op zijn plaats. Kun je dan misschien aan je verwaarloosbaarheid ontkomen als je maar beroemd, slim of machtig genoeg bent? In dat geval… Zijn de onbekende dokters zonder grenzen meer “verwaarloosbaar” dan Madonna? Zijn de verpleegsters meer verwaarloosbaar dan de dokters? Is de Harvard student minder verwaarloosbaar dan de pompbediende of het kassa-meisje? Of hebben aantallen er misschien iets mee te doen: zijn drie Israelische burgerdoden verwaarwaarloosbaar in vergelijking met de bijna tweeduizend Palestijnse? Natuurlijk niet.
Want als we door de getallen en curves heen naar de wereld kijken, zien we dat een miljoen opgebouwd is uit cijfers achter de komma, en dat de cijfers achter de komma dezelfde zijn als die ervoor. Dat “één = tien tienden” en ”één tiende = tien honderdsten”. Dat één boom in het regenwoud verwaarloosbaar lijkt, maar dat door ze één voor één om te kappen, er straks miljoenen verdwenen zijn en er niets meer over is. Dat je door elke dag één klontje suiker teveel te eten, je aan het eind van het jaar tien kilo zwaarder bent. Dat één cel met gemak een mens kan doden. Dat je door maar de helft van de gemiddelde dagelijkse drie uur (!) televisie te kijken, je in een jaar een instrument kunt leren spelen, een nieuwe taal kunt leren of een boek kunt schrijven.
Door de kleinste bouwstenen te verwaarlozen, verwaarloos je het geheel. Door elke dag na te laten wat je je voorgenomen had, ben je aan het einde van het jaar nog niets opgeschoten. Door één mens als minderwaardig te behandelen, degradeer je de hele mensheid. En als je de waarde van één dag in een mensenleven niet kan zien, hoe zie je dan de waarde van het leven?
Het is het tegenovergestelde van de zinloosheid die verwaarloosbaarheid met zich mee brengt: álles is van belang, want alles beinvloedt alles. Alles is opgebouwd uit dingen die kleiner zijn dan het geheel, en alles is tegelijkertijd deel van iets groters. We zijn deel van een spectrum waarvan de uiteinden (voorlopig) bestaan uit protonen, neutronen en elektronen aan de ene kant (massa en energie, als je wil), en het universum aan de andere. Dat spectrum lijkt me breed genoeg om te beseffen hoe klein en hoe groot we zijn. Zodat we in vrijheid kunnen kiezen aan welk groter geheel we willen bijdragen. Elke dag. Ieder voor zich. Allemaal. Volgens mij zijn we met genoeg.
Conclusie in wiskunde termen: de wereld is niet normaal verdeeld rond de “meerderheids-norm”, het is een cirkeldiagram van waarden waarin elk cijfer achter de komma en elke standaardafwijking een plaats heeft die je niet mag verwaarlozen.
Voorlopige hypothese: we zijn niet-verwaarloosbaar
Nu is het alleen aan ons om dat nog te bewijzen.
Deze blog is deel van mijn project Imagine all the people. Voor dit project werk ik voor een paar jaar in verschillende landen als vrijwilliger en schrijf ik regelmatig een stukje over mijn ervaringen. Op die manier wil ik mensen met elkaar in contact brengen, ze nieuwsgierig maken en hun blikveld een beetje verruimen zodat ze zich wat meer bewust worden van hun positie in die wereld. Zo wil ik proberen de wereld een beetje beter te maken en anderen te inspireren om op hun manier hetzelfde te doen.
De onzin van verwaarloosbaar
Add new contribution