TentamenTips bij Inleiding in de Psychologie aan de Universiteit Leiden

Tips bij het vak

Inleiding in de Psychologie is een eerste verkenning van het vakgebied. Je maakt kennis met fundamentele theorieën, stromingen, denkers en onderzoeksresultaten. Niet elk onderwerp zal meteen helder zijn - dat is normaal. Door herhaling en koppeling aan voorbeelden ga je steeds meer verbanden herkennen.

Zorg dat je:

• De belangrijkste stromingen (zoals empirisme en nativisme) kunt onderscheiden

• Begrijpt hoe gedrag en mentale processen wetenschappelijk onderzocht worden

• Herkent welke vragen psychologen stellen, en met welk doel

Veel begrippen en theorieën komen in latere vakken terug. Hoe beter je ze nu al begrijpt, hoe makkelijker je ze straks kunt toepassen.

Tips bij de colleges

Gebruik de colleges om structuur aan te brengen in de stof. De meeste docenten leggen verbanden tussen begrippen, laten experimenten zien en maken lastige theorieën concreter.

Zorg dat je:

• Let op terugkerende namen, theorieën of schema’s

• Begrijpt waarom een voorbeeld gegeven wordt - het is vaak toetsrelevant

• Aantekeningen maakt die je helpen bij de koppeling met het boek

Colleges geven vaak signalen: waar ligt nadruk op, welke hoofdstukken zijn kernstof, welke voorbeelden illustreren een breder psychologisch principe? Schrijf per college kort op: welk hoofdstuk stond centraal, wat was de kern, wat viel op?

Tips bij de literatuur

Het boek is logisch opgebouwd en biedt per hoofdstuk een duidelijke kern.

Werk per hoofdstuk als volgt:

• Begin met een globale verkenning (inhoudsopgave, begrippenlijst, kopjes)

• Lees aandachtig en markeer belangrijke termen of theorieën

• Vat samen met een schema, tabel of ezelsbruggetje (vooral bij vergelijkbare begrippen)

Zorg dat je:

• De kernbegrippen uit elk hoofdstuk actief leert en in eigen woorden kunt uitleggen

• Weet wat de belangrijkste experimenten of denkers bijdragen aan de theorie

• Oefent met voorbeelden, scenario’s of toepassingen (bijv. zelf een voorbeeld verzinnen bij een leerproces of geheugenmodel)

Gebruik de tips en bulletpoints per hoofdstuk als checklist: wat moet je zeker beheersen? Waar moet je nog verdieping zoeken?

Naast de hoofdstukstructuur is het handig om scherp te hebben welke begrippen en namen vaak terugkomen. Je kunt onderstaande lijsten gebruiken als startpunt bij je herhaling of samenvatting:

Belangrijke begrippen en experimenten die je moet herkennen of kunnen uitleggen:

• Ego, superego, id – kernbegrippen binnen de psychoanalyse van Freud

• Behaviorisme – inclusief klassieke en operante conditionering

• Psychoanalyse – met nadruk op onbewuste processen en afweermechanismen

• Retrograde amnesie – geheugenverlies na een trauma

• Bobo doll-experiment – sociaal leren en modeling (Bandura)

• Stanford prison experiment, Milgram-experiment – sociale druk en gehoorzaamheid

Psychologische denkers en pioniers die je moet kunnen plaatsen:

• Descartes, Locke, Leibniz, Kant, Darwin, Wundt, Galton, James

• Erikson, Freud, Pavlov, Watson, Skinner – let vooral op deze vijf, ze keren vaak terug in toetsvragen

• Je hoeft hun hele theorie niet te reproduceren, maar wel te herkennen waarvoor ze staan en in welk kader hun werk valt

Tegenovergestelde of concurrerende denkrichtingen die vaak getoetst worden:

• Cognitie ↔ Emotie (als verklaring voor gedrag)

• Mind ↔ Body (filosofisch en neuropsychologisch)

• Nature ↔ Nurture (aangeboren aanleg vs. omgeving)

• Monisme ↔ Dualisme

• Realisme ↔ Idealisme

• Empirisme ↔ Scepticisme ↔ Rationalisme

• Verlichting ↔ Romantiek (in mensbeeld en wetenschapsopvatting)

Zorg dat je deze tegenstellingen niet alleen als woordparen kent, maar ook kunt koppelen aan stromingen, theorieën of hoofdstukken in het boek. Dat helpt je om bij toetsvragen sneller te schakelen.

Tips bij het tentamen

Het tentamen bestaat meestal uit meerkeuzevragen. Soms worden ook open vragen gebruikt. Je moet dus niet alleen weten wat iets is, maar ook herkennen hoe het werkt in context.

Bereid je voor op vragen over:

• Definities en kernbegrippen

• Toepassingen van theorie op scenario’s

• Verschillen tussen stromingen, theorieën of verklaringsmodellen

Zorg dat je:

• Begrippen niet alleen uit je hoofd leert, maar ook begrijpt hoe ze toegepast worden

• Herkent welke formuleringen misleidend kunnen zijn (denk aan valkuilvragen)

• Oefenvragen gebruikt om je kennis te testen én te verdiepen

Lees vragen goed en sluit onjuiste opties actief uit. Neem de tijd om te redeneren — dat levert meer op dan gokken op je eerste indruk.

Je hoeft niet alles tot in detail te beheersen. Richt je op de hoofdlijnen, de verbanden, en de manier van denken die bij het vak hoort. Dat is waar de toets op stuurt.

Oefenvragen

Vraag 1

Volgens het materialisme kun je bewustzijn…

A) … bestuderen, omdat dat wordt veroorzaakt door neuronen.

B) … niet bestuderen, want de geest bestaat niet, alles is materie en energie.

C) … zien als iets wat niet bestaat.

Vraag 2

Eén mogelijke interpretatie van Pavlov’s experimenten met honden is, dat de honden leerden dat ze na de geconditioneerde stimulus (“conditioned stimulus”) voedsel konden verwachten, en dat deze verwachting (“expectation”) vervolgens tot het speekselen leidde. Deze interpretatie past het best in welke benadering van leren?

A) Watson’s traditionele S-R (stimulus-respons) benadering.

B) De ecologische benadering.

C) De cognitief-psychologische benadering.

D) De operante-conditionerings benadering.

Vraag 3

Welke van onderstaande beweringen is het minst in overeenstemming met de informatieverwerkingsbenadering (information processing perspective) van ontwikkeling?

A) De schema’s die kinderen hanteren ondergaan kwalitatieve veranderingen wanneer zij zich ontwikkelen.

B) Kinderen leren bij het oplossen van bepaalde typen problemen specifieke regels die steeds geavanceerder zijn.

C) Kinderen kunnen steeds ingewikkelder gedrag leren, omdat de capaciteit van hun werkgeheugen toeneemt.

Antwoordindicaties

Vraag 1

• Het correcte antwoord is: A
• Meer lezen? Check: Wat is de achtergrond van de psychologie? - Chapter 1

Vraag 2

• Het correcte antwoord is: C
• Meer lezen? Check: Welke basisprocessen liggen ten grondslag aan leren? - Chapter 8 - Exclusive

Vraag 3

• Het correcte antwoord is: A
• Meer lezen? Check: Hoe ontwikkelden denken en taal zich? - Chapter 11 - Exclusive