College: Europa, instellingen

Sheetnotes 2017/2018

Wat zijn de veranderingen in de hoorcolleges?

• Dit college besteedt meer aandacht aan de instellingen van de EU en de artikelen waar deze instellingen mee moeten werken.

• De geschiedenis van de EU wordt in chronologische volgorde uitgebreid behandeld.

• Het Europees Burgerinitatief is een onderwerp dat in 2017/2018 voor het eerst besproken wordt.

• Ook het doel van de EU en hoe de verschillende doelstellingen behaald worden zijn belangrijk.

• Het convergentiecriteria is geschrapt, dit onderwerp wordt in 2017/2018 niet behandeld tijdens het hoorcollege.

Welke recente ontwikkelingen in het vakgebied worden besproken?

• De Europese Rekenkamer wordt nu gezien als de belangrijkste instelling van de EU.

Wat is belangrijk voor het tentamen?

• Artikel 9 VEU is belangrijk! Weet waar dit artikel over gaat en welke arresten hierbij horen.

Collegeaantekeningen 16/17

Prejudiciële vragen

Prejudiciële rechter: een nationale rechter vraagt hoe hij een bepaling in het unierecht uit moet voeren. Sinds een paar jaar kan een lagere rechter ook aan het hof prejudiciële vraag stellen. Hierdoor kunnen lagere rechters niet het recht allemaal verschillend uitleggen. De lagere rechter is bevoegd, maar niet verplicht prejudiciële vragen te stellen. De hoogste rechter móet en is dus verplicht prejudiciële vragen te stellen wanneer er over een bepaald onderwerp nog nooit een uitspraak is gedaan.

Het Hof van Justitie

Het Hof van Justitie bouwt aan Europa. Ze willen welvaart brengen. De belangrijkste interpretatiemethode die het Hof van Justitie gebruikt, is de teleologische interpretatiemethode. Ze zullen altijd kijken naar het doel van Europa.

Het Hof van Justitie werd overbevraagd, waardoor er twee gerechten bij gekomen zijn. Het gerecht in eerste aanleg en het ambtenarengerecht. Het Hof van Justitie is ook bestuursrechter.

EEG

Vóór de Europese Unie waren er drie verdragen. De EGKS, EEG en de EGA. De EEG is verreweg het belangrijkst voor het ontstaan van de Europese Unie, daar gaan we nu op verder.

De doelen van de EEG waren:

• het bevorderen van evenwichtige economische activiteit;

• een hoog niveau creëren voor werkgelegenheid;

• een gelijke behandeling voor man en vrouw;

• goede kwaliteit van milieu;

• levensstandaard omhoog brengen;

• Wereldwijd een groot concurrentievermogen ontwikkelen.

De ambities van de EEG waren onder andere een supranationaal beleid. De EEG is begonnen met het ontwikkelen van de landbouw, vervoer en mededinging. Het ontwikkelen van de landbouw moest hongersnoden voorkomen, het verbeteren van het vervoer moest zorgen voor gelijke kansen voor iedereen en mededinging moest zorgen voor eerlijke concurrentie.

Om eerlijke concurrentie te creëren werden tarifaire belemmeringen opgeschort. Tarifaire belemmeringen zijn douane tarieven. Binnen de EEG werden de tarieven opgeschort, buiten de EEG werden tarieven gelijkgesteld. Echter, waren landen creatief in het creëren van andere heffingen. Bijvoorbeeld de verplichting van veterinaire keuren bij het binnenhalen van vee. Hier is het Simmenthal arrest op van toepassing. Uit het Simmenthal arrest kwam naar voren dat een later arrest ook niet in strijd mag zijn met een Europese wet.

Naast de verplichte veterinaire keuring, werden er ook andere ideeën geïntroduceerd: fabricage/productievoorschriften, veiligheidsvoorschriften en samenstellingsvoorschriften. Dit alles was bedoeld zodat het ander landen zo lastig mogelijk werd gemaakt om goederen in te voeren. Zo maakte Nederland altijd ronde boterkuipjes, andere landen maakten altijd vierkante boterkuipjes. Nederland vereiste toen dat wanneer landen boterkuipjes wilden exporteren naar Nederland, dat deze kuipjes dan rond moesten zijn. Hierdoor kon Nederland langer uitstellen dat de buitenlandse boter in Nederland werd verkocht. Een ander arrest is het Cassis de Dijon arrest.

Ook streefde de EEG naar een ruimte zonder binnengrenzen. Ze wilden vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal. Dit is gelukt in 1992, toen ontstond de gemeenschappelijke markt.

Voor personen geldt dat je het recht hebt, je elders te vestigen. Dan geldt ook de opleiding nog die je in je thuisland hebt gedaan. Vrijheden van diensten houdt in dat artsen bijvoorbeeld mogen gaan werken door de hele Europese Unie heen. Vrijheid van diensten houdt ook in dat je in het buitenland geholpen kunt worden met een Europese ziekteverzekeringskaart. Kapitaal- en betalingsverkeer houdt in dat je geld kan overmaken naar het buitenland en dat je ook geld kunt opnemen in het buitenland.

Voor eerlijke concurrentie geldt in de Europese Unie dat er een verbod is gekomen op misbruik van machtsposities. Daarnaast geldt een kartelverbod. Wanneer je een fusie aan wilt gaan heb je toestemming nodig (art. 101 WvEU e.v.).

De staat mag geen subsidies en geen steunmaatregelen geven, dat zou uitdraaien op staatshandelsmonopolie. Tien jaar geleden zijn alle overheidsbedrijven geprivatiseerd. Voorbeelden zijn: PTT Post, NS, Gasunie enz.

Wanneer je een voetbalstadion wilt bouwen, mag de staat eigenlijk geen steun leveren. Echter kan een voetbalclub dit nooit betalen. Je kunt dit omzeilen door er ook onderwijs in te geven, zo zit er in de Euroborg in Groningen een college. Hierdoor kon gemeente toch subsidie geven.

Om een optimaal werkend marktmechanisme te creëren moeten alle Europese landen goede infrastructuur hebben. Dit was nog een probleem in de oostbloklanden. Hier is toen een compleet wegennet aangelegd.

Economische en monetaire unie

De Europese Unie bemoeit zich ook met het economisch beleid. Zo mag de staatsschuld niet meer zijn dan 3%. Ook de pensioengerechtigde leeftijd en de vennootschapsbelasting wordt geregeld door de Europese Unie.

In het verdrag van Maastricht is ook een muntunie vastgelegd. De Europese Centrale Bank houdt hier toezicht op. Nog niet alle landen doen mee aan deze muntunie, bij landen die niet zijn aangesloten bij de muntunie heeft de Europese Centrale Bank ook niet veel te zeggen.

Wil een land deelnemen aan de economische en monetaire unie dan zijn er een aantal eisen die de convergentiecriteria worden genoemd:

• Prijsstabiliteit. Het inflatiemaximum is 1.5

• Stabiliteit van openbare financiën. Daarbij mogen de begrotingstekorten niet hoger zijn dan 3% van het Bruto Binnenlandse Product en de overheidsschuld niet hoger dan 60%

• De rente van staatsobligaties. Daarbij geldt de 2% bandbreedteregel

• Wisselkoers-II-mechanisme. Dit houdt in dat de euro niet heel veel kan verschillen van de vreemde munteenheden.

De Europese Centrale Bank ziet toe op het monetair beleid. De Europese Centrale Bank is supranationaal voor de Eurolanden. De Europese Centrale Bank is niet supranationaal voor niet-eurolanden.

Instellingen van de EU

Europees Parlement:

• wetten goedkeuren of afkeuren;

• controleert de Commissie;

• begroting.

Doet het zelfde als dat ons nationale parlement doet.

Raad van de Europese Unie:

• wetten goedkeuren of afkeuren;

• sluit internationale verdragen;

• begroting.

Dit zijn de nationale ministers.

Europese Commissie:

• wetsvoorstellen indienen;

• uitvoeren van wetten;

• controle op naleving EU wetten;

• woordvoerder van EU.

Het is min of meer de regering van de Europese Unie. Regelen het dagelijks beleid.

Hof van Justitie:

• controle op naleving EU wetten;

• uitleggen van verdragen

Europese raad:

• impulsen aan de Unie;

• bepaalt algemene politieke beleidslijnen en prioriteiten.

Europese Centrale Bank:

• monetair beleid,

• valutamarktoperaties, valutareserves;

• bankbiljetten uitgeven;

• grootbetalingssystemen.

Europese Rekenkamer:

• financiën controleren

Hier wordt in Nederland in het onderwijs altijd heel weinig tijd aan besteed, eigenlijk is dit onterecht, want ze zijn wel heel belangrijk.

Andere instellingen die belangrijk zijn voor Europa zijn het economisch en sociaal comité, comité van de regio’s, investeringsbank en de Rekenkamer.