Wat is pedagogiek en hoe doe je empirisch pedagogisch onderzoek? - Chapter 1

Wat is de rol van de pedagogiek?

De pedagogiek helpt reflecteren over opvoedings- en ontwikkelingsdoelen om zo opvoeding en onderwijs te verbeteren en ondersteunen. De pedagogiek streeft naar de integratie van relevante inzichten om zo de vraag te beantwoorden over hoe het belang van het kind het beste gediend kan worden.

De empirische pedagogiek is geen normatieve pedagogiek, en zal nooit voorschrijven hoe opvoeding eruit moet zien. Op basis van wetenschappelijke kennis, eigen inzichten en evidence based (wetenschappelijk bewezen) interventies bepalen opvoeders zelf hun aanpak.

De empirisch analytische benadering is het op systematische wijze methoden uitproberen om te kijken of er sprake is van een verschillend pedagogisch effect. De empirisch analytische benadering dwingt de opvoedkundigen hun ideeën over opvoedingsprocessen voortdurend te toetsen. Analytisch duidt hier op de stapsgewijze beschrijving van de werkelijkheid om uiteindelijk een integrale theorie te krijgen; het is een interactieve wetenschap.

De pedagogiek bewaakt het belang van het kind en is daarmee de belangenbehartiger van het kind.

Wat is het verschil tussen pedagogiek en psychologie?

In veel opzichten lijken de pedagogiek en psychologie op elkaar. Zowel psychologie als pedagogiek richten zich op de opvoeding en ontwikkeling van kinderen. Er zijn wel een aantal verschillen; de psychologie richt zich alleen op de ontwikkeling van en de interactie met het kind. Pedagogiek gebruikt perspectieven uit verschillende disciplines, waaronder de psychologie, maar ook bijvoorbeeld geneeskundige perspectieven. Daarnaast legt de psychologie de nadruk op beschrijving en verklaring van ontwikkeling. De pedagogiek is vooral gericht op de praktische toepassing van de verkregen kennis; hoe moet je iets in de praktijk aanpakken.

Waaruit bestaat ieder empirisch onderzoek?

Empirische cyclus: deze laat zien hoe empirisch analytisch onderzoek gestructureerd wordt en welke stappen moeten worden gezet bij het verzamelen en analyseren van empirische gegevens.

Fasen van de empirische cyclus:

1. Observatie: Verzamelen en groeperen van feiten uit de omgeving.
2. Inductie: Formulering van hypothesen (verwachtingen) die zijn afgeleid uit observaties.
3. Deductie: Het formuleren van toetsbare voorspellingen aan de hand van de opgestelde hypothesen.
4. Toetsing: Aan de hand van nieuwe of andere gegevens toetsen of de hypothesen kloppen door te onderzoeken of de voorspellingen uitkomen.
5. Evaluatie: Evaluatie van de uitkomsten van de toetsing; klopt de hypothese en wat zijn alternatieve verklaringen?

De empirische cyclus is eigenlijk geen cirkel, maar een spiraal; ieder onderzoek levert nieuw materiaal op voor het herformuleren van hypothesen voor verder onderzoek.

De empirische cyclus is uitgewerkt om het onderzoeksproces doorzichtig en navolgbaar te maken: de intersubjectieve navolgbaarheid. Het doel is om te zorgen dat iedereen kan begrijpen hoe het onderzoek is opgesteld, zodat onderzoeken herhaald kunnen worden.

In hoeverre verschilt pedagogiek per land?

Pedagogiek is een relatief moderne wetenschap. In onder andere Nederland, Duitsland, de Scandinavische- en Zuid-Europese landen loopt de pedagogiek een eeuw voor in vergelijking tot Angelsaksische landen. In deze ontwikkelingen zijn opvoeding en leerproblemen bij elkaar gebracht. In Engelstalige landen is education de discipline die onderzoek doet naar onderwijs. Hier vallen zowel voorschools onderwijs als opleiding van leerkrachten onder. Onderzoek naar de opvoeding van kinderen wordt daar gezien als ontwikkelingspsychologie.