Brief in jaszak (HR 17-02-2004, NJ 2004, 400)

Leerstuk

Strafbare voorbereiding (art. 46 Sr).

Rechtsvraag

Is in casu sprake van een strafbare voorbereidingshandeling ex art 46 Sr?

Casus

In de woning van de verdachte is een brief gevonden met daarin informatie over de verschillende manieren en benodigdheden om een overval te plegen. De verdachte heeft deze brief in de week gekregen van een mede-gedetineerde. De verdachte heeft de brief helemaal gelezen en vervolgens in de zak van zijn winterjas gestopt. Die jas heeft hij verder niet meer aangehad en de brief heeft daar al die tijd in gezeten. De verdachte wordt aangehouden (en gefouilleerd), waarbij de verbalisanten de brief in zijn jaszak vinden.

Hof

Het Hof is het eens met de rechtbank dat het enkele aantreffen van de brief onvoldoende is om te spreken van het daadwerkelijke voorbereiden van een overval. Er zijn geen aanwijzingen dat de verdachte de intentie had met behulp van de brief daadwerkelijk een overval te plegen. Daarnaast staat nergens in de bewijsmiddelen een concreet strafbaar feit dat voorbereid zou moeten zijn. Het grondfeit wordt niet verder geduid wat betreft tijd, plaats en object van een eventuele overval. Er is echter wel enige bepaaldheid t.a.v. het object van het misdrijf vereist. De enkele gerichtheid op het plegen van bv afpersing, waarvan men nog niet weet waar, wanneer of jegens wie deze zal worden begaan, zal in de regel nog geen strafbare voorbereiding kunnen opleveren.

Advocaat-Generaal

De stellers van het cassatiemiddel vinden dat voor de strafbare voorbereiding vereist is dat er enige concrete aanwijzing is dat de verdachte voor het voorbereide strafbare feit ook daadwerkelijk zal gaan plegen. Dit standpunt is volgens de A-G onjuist. Het lijkt erop dat in het middel strafbare voorbereidingshandelingen en strafbare pogingshandelingen worden verward. Anders dan voor strafbare poging (art. 45 Sr) is voor strafbare voorbereiding geen objectiveerbaar begin van de uitvoering van het te plegen delict vereist.

Hoge Raad

Uit de bewijsmiddelen kan niet voldoende worden afgeleid dat het bedoelde voorhanden hebben strekte tot de voorbereiding van enig feit als in de bewezenverklaring wordt bedoeld, op het begaan waarvan het opzet van de verdachte was gericht. Voldoende is een gedraging die naar haar uiterlijke verschijningsvorm moet worden beschouwd als te zijn gericht op de voltooiing van het misdrijf (gematigde objectieve pogingsleer van de Hoge Raad).

Conclusie

Om veroordeeld te worden voor voorbereidingshandelingen in de zin van art 46 Sr, is er een objectieve en een wederrechtelijke handeling vereist. Zo kan er geen sprake zijn van bestraffing van een enkele intentie die in geen enkel opzicht blijkt in handelingen die op zich zelf wederrechtelijk zijn. De annotator zegt dat naast de bestemming van het voorwerp ook de uiteindelijke bedoeling van de verdachte van belang is. Er moet worden vastgesteld dat hij het gewraakte voorwerp overeenkomstig de kennelijke bestemming wilde gebruiken. De enkele mogelijkheid dat hij dit ooit zou doen, is onvoldoende. Het opzetsvereiste is hetzelfde als bij de poging. De kennelijke bestemming van de brief in deze zaak, was onomstreden. De verdachte nam kennis van de inhoud en hield de brief ruim twee maanden in zijn bezit.