Feiten

I.c. gaat het om een zaak tussen Tetra Pak International SA, gevestigd te Pully (Zwitserland) en de Europese Commissie. Het Tetra Pak-concern is gespecialiseerd in machines voor de kartonverpakking van levensmiddelen. Zij vervaardigd met name kartons en vulmachines.

Op 27 september 1983 diende Elopak Italia bij de Commissie een klacht in tegen Tetra Pak Italiana en de met haar verbonden ondernemingen in Italië, waarin zij haar commerciële praktijken verweet die een misbruik in de zin van artikel 86 EEG-Verdrag opleverden. Volgens Elopak werden deze praktijken voornamelijk gevormd door de verkoop van kartons tegen afbraakprijzen, het opleggen van oneerlijke voorwaarden voor de levering van vulmachines en, in sommige gevallen, de verkoop van deze machines tegen eveneens afbraakprijzen.

In 1988 gelastte de Commissie Tetra Pak, de vastgestelde inbreuken te beëindigen door maatregelen te nemen, en legde haar een geldboete op van 75 miljoen ECU. Tetra Pak richtte zich tot het Gerecht. Het Gerecht heeft het beroep van Tetra Pak toen verworpen. Hierna heeft Tetra Pak International SA beroep ingesteld tegen het arrest van het Gerecht (bestreden arrest).

Hof van Justitie

Voor de afbakening van de relevante markt voor de toepassing van artikel 86 van het Verdrag zijn de mededingingsvoorwaarden en de structuur van vraag en aanbod op de markt relevante criteria om te bepalen of bepaalde producten door andere kunnen worden vervangen.

Voor de toepassing van artikel 86 moet tussen de machtspositie en het beweerde misbruik een verband bestaan, dat normaliter niet aanwezig is, wanneer een gedraging op een andere markt dan de gedomineerde markt effecten heeft op deze markt zelf. Bij onderscheiden, doch met elkaar in verband staande markten kunnen alleen bijzondere omstandigheden rechtvaardigen dat artikel 86 wordt toegepast op een gedraging die is vastgesteld op de verbonden, niet gedomineerde markt, die effecten heeft op deze markt zelf.

Een onderneming die op bepaalde markten een quasi-monopolistische positie inneemt en een leidende positie heeft op onderscheiden, doch nauw verwante markten, verkeert in een positie die kan worden gelijk gesteld met een machtspositie op deze markten gezamenlijk. Een beweerd misbruik van zo’n onderneming kan onder artikel 86 vallen, zonder dat wordt aangetoond dat zij een machtspositie heeft. De lijst van misbruiken in artikel 86 is geen limitatieve lijst. Zelfs wanneer de gekoppelde verkoop van twee producten overeenstemt met het handelsgebruik of wanneer er een natuurlijk verband tussen de producten bestaat, kan deze verkoop dus toch een misbruik in de zin van artikel 86 opleveren, tenzij deze objectief gerechtvaardigd is.

Wanneer voor de toepassing van artikel 86 van het Verdrag moet worden onderzocht of een onderneming afbraakprijzen heeft toegepast, moet onderscheid worden gemaakt tussen prijzen beneden de gemiddelde variabele kosten, die altijd als misbruik moeten worden beschouwd, en prijzen beneden de gemiddelde totale kosten doch boven de gemiddelde variabele kosten, die enkel als misbruik moeten worden beschouwd, wanneer kan worden aangetoond dat deze prijzen zijn vastgesteld in het kader van een plan dat op uitschakeling is gericht.

Om de door de betrokken onderneming toegepaste prijzen als op uitschakeling gericht te kunnen kwalificeren, zou het niet dienstig zijn om daarnaast nog als extra bewijs te eisen, dat wordt aangetoond dat zij een reële kans had om haar verliezen goed te maken. Tegen een praktijk van afbraakprijzen moet namelijk kunnen worden opgetreden, zodra het risico bestaat dat concurrenten worden uitgeschakeld.

Conclusie: bij de afbakening van de relevante markt voor de toepassing van artikel 86 van het Verdrag zijn de mededingingsvoorwaarden en de structuur van vraag en aanbod op de markt relevante criteria om te bepalen of bepaalde producten door andere kunnen worden vervangen.