van Rooij/van der Sluis - Arrest

HR 15 mei 1998, NJ 1998, 625 (van Rooij/van der Sluis)

Casus

Van der Sluijs en van Rooij hebben een overeenkomst gesloten waarbij aan Van Rooij een pand in Oss in bruikleen was gegeven. Van der Sluijs dagvaardt Van Rooij stellende dat deze wanprestatie had gepleegd, en vorderende ontbinding van de overeenkomst, ontruiming van het pand alsmede schadevergoeding. Van Rooij heeft zich onder andere verweerd met de stelling dat de overeenkomst een huurovereenkomst was, en niet bruikleen, zoals Van der Sluijs stelt.

Rechtbank

De overeenkomst werd gekwalificeerd als huurovereenkomst en ontbonden. Voorts werd de vordering van Van der Sluijs in alle onderdelen toegewezen.

Hof (2x)

Van Rooij heeft hoger beroep ingesteld bij het Hof, maar werd niet ontvankelijk geoordeeld.

De daaropvolgend ingestelde cassatie door Van Rooij heeft tot vernietiging van Hof`s oordeel geleid en werd terugverwezen. In dit tweede arrest heeft het Hof het oordeel van de Rechtbank dat sprake was van een huurovereenkomst, overgenomen. Voorts oordeelde het Hof dat "de vaststaande feiten in onderling verband zo vele en ernstige tekortkomingen van Van Rooij opleveren, dat zij de ontbinding van de huurovereenkomst wettigen"

Hoge Raad

Van Rooij gaat wederom in cassatie en zijn rechtsmiddel berust op de opvatting dat, indien de rechter tot de slotkom komt dat de werkelijk tussen partijen bestaande rechtsverhouding een andere is dan door de eiser gesteld, de door de eiser ingestelde vordering niet op grondslag van die andere rechtsverhouding kan worden toegewezen. Immers: Van der Sluijs stelde dat de overeenkomst bruikleen betrof, terwijl het Hof uiteindelijk oordeelde dat het toch een huurovereenkomst was, maar desondanks de vorderingen van Van de Sluijs toewees, welke dus berustten op de misvatting van Van der Sluijs dat het een bruikleenovereenkomst betrof.

De Hoge Raad is het er niet mee eens: Het is in het algemeen mogelijk dat de eiser de aan de vordering ten grondslag liggende rechtsverhouding verkeerd kwalificeert (Van der Sluijs meende dat het bruikleen was, het bleek een huurovereenkomst). Dit ontslaat de rechter niet van zijn verplichting ex. Art 25Rv ambtshalve en onafhankelijk van enige door die partij aangehangen rechtsbeschouwing te onderzoeken of de door deze tijdens het geding aan haar vorderingen ten grondslag gelegde feiten die vordering kunnen dragen. De juiste kwalificatie van de aard van het rechtsgeding ontslaat de rechter er dus niet van te onderzoeken of de feiten toch de vordering kunnen dragen. Dit is slechts anders als eiser haar vordering uitsluitend toegewezen wil zijn op grond van de door haar, onjuist, gestelde rechtsverhouding. Dit was in casu niet het geval.