T-112/99 (Métropole) - Arrest

T-112/99 (Métropole)

Het bestaan van een ‘rule of reason’ in het communautaire mededingingsrecht kan niet worden aanvaard.

In het communautaire mededingingsrecht omvat het begrip ‘nevenrestrictie’ elke restrictie die rechtstreeks verband houdt met en nodig is voor de verwezenlijking van een primaire transactie. Onder ‘rechtstreeks met een primaire transactie verband houdende restrictie’ moet worden verstaan: elke restrictie die van ondergeschikt belang is bij de verwezenlijking van die transactie en die daarmee een duidelijk verband heeft. De voorwaarde dat een restrictie nodig moet zijn, impliceert een dubbel onderzoek. Onderzocht moet namelijk worden of de restrictie objectief noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de primaire transactie, en of zij daaraan evenredig is. Het onderzoek van de objectieve noodzakelijkheid van een restrictie voor de primaire transactie kan dan ook slechts vrij abstract zijn. Niet moet worden onderzocht of de restrictie, gelet op de mededingingssituatie op de betrokken markt, onmisbaar is voor het commerciële succes van de primaire transactie, maar wel of, in het bijzondere kader van de primaire transactie, de restrictie noodzakelijk is voor de verwezenlijking daarvan. Indien blijkt dat de primaire transactie zonder de restrictie moeilijk of niet kan worden gerealiseerd, kan de restrictie voor de verwezenlijking ervan objectief noodzakelijk worden geacht. Wanneer een restrictie objectief noodzakelijk is voor de verwezenlijking van een primaire transactie, moet nog worden nagegaan of de duur en de materiële en geografische werkingssfeer daarvan niet verder gaan dan noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de transactie. Indien de duur of de werkingssfeer van de restrictie verder gaan dan noodzakelijk is voor de verwezenlijking van de transactie, moet die restrictie in het kader van artikel 101 lid 3 VWEU afzonderlijk worden geanalyseerd. Voor zover de beoordeling of een specifieke verbintenis een nevenrestrictie vormt ten opzichte van een primaire transactie, ingewikkelde economische beoordelingen door de Commissie impliceert, is de rechterlijke toetsing van die beoordeling beperkt tot de vraag, of de procedurevoorschriften in acht zijn genomen, of de motivering afdoende is, of de feiten juist zijn weergegeven en of geen sprake is van een kennelijke onjuiste beoordeling dan wel van misbruik van bevoegdheid. Wanneer vaststaat dat een restrictie rechtstreeks verband houdt met en noodzakelijk is voor de verwezenlijking van een primaire transactie, moet de verenigbaarheid van deze restrictie met de mededingingsregels tezamen met die van de primaire transactie worden onderzocht. Indien de primaire transactie niet onder het verbod van artikel 101 lid 1 VWEU valt, geldt dat ook voor de restricties die rechtstreeks verband houden met en noodzakelijk zijn voor de verwezenlijking van die transactie. Zo de primaire transactie daarentegen een beperking is in de zin van die bepaling, waarvoor op grond van artikel 101 lid 3 VWEU evenwel een vrijstelling is verleend, geldt die vrijstelling ook voor de nevenrestricties.

De uitoefening van de bevoegdheden van de Commissie in het kader van artikel 101 lid 3 VWEU berust noodzakelijkerwijs op ‘ingewikkelde economische beoordelingen’, zodat de rechterlijke toetsing daarvan met name beperkt dient te blijven tot het onderzoek van de feitelijke grondslag en de daarop door de Commissie toegepaste juridische kwalificaties. Dit beginsel geldt met name voor de vaststelling door de Commissie van de periode waarin een restrictie onmisbaar wordt geacht.