raadsman bij politieverhoor - Arrest

Raadsman bij politieverhoor

HR 1 april 2014, NJ 2014, nr. 268

Onderwerp: recht op bijstand door een advocaat tijdens een verhoor.

Rechtsvraag: mag een verklaring die is afgelegd zonder bijstand door een raadsman bij het verhoor tot het bewijs worden gebezigd?

Casus: de verdachte wordt ervan verdacht in het bezit te zijn van een vervalst reisdocument. De verdachte heeft na zijn aanhouding aangegeven gebruik te willen maken van het recht om een advocaat te mogen spreken voorafgaand aan het verhoor. De verdachte stelt in cassatie dat het Hof de verklaring die hij aflegde tegenover de Koninklijke marechaussee - zonder dat hij voorafgaand aan het verhoor in de gelegenheid was gesteld een advocaat te raadplegen - niet bij de bewijsvoering had mogen betrekken.

Rechtsgang

Gerechtshof: heeft bewezenverklaard dat er sprake is van vervalsing van het reisdocument. De bewezenverklaring van het Hof steunt onder meer op een proces-verbaal van de Koninklijke marechaussee, welke een verklaring (bekentenis) van de verdachte inhoudt. Aannemelijk is geworden dat de verdachte de cautie is gegeven, dat hem is medegedeeld dat hij recht had op aanwezigheid van een advocaat bij het verhoor en dat de advocaat is uitgenodigd maar niet is verschenen. Niet is gebleken dat de verdachte een verzoek tot uitstel van het verhoor heeft gedaan en tot slot is de verklaring vrijwillig afgelegd. 

Advocaat-generaal: concludeert tot vernietiging van de bestreden uitspraak van het Hof. De verdachte had tijdens zijn verhoor door de politie recht op verhoorbijstand door een advocaat. Dit recht wordt onder meer afgeleid uit de Europese richtlijn 2013/48 omtrent verhoorbijstand. 

Hoge Raad: door de verdediging is niet betoogd dat sprake was van een Salduzschending, welke op basis van vaste jurisprudentie zou leiden tot bewijsuitsluiting. De verdachte heeft geen gebruik willen maken van bijstand door een raadsman bij het verhoor door de Koninklijke marechaussee, ondanks dat hem wel op dit recht is gewezen. Aan de inhoud van richtlijn waar de AG op wijst kunnen (nog) geen rechtstreekse werkende rechten worden ontleend, omdat de implementatietermijn nog loopt en een hierop toegesneden wettelijke regeling in Nederland vooralsnog ontbreekt. Het opstellen van een algemene regeling van de rechtsbijstand met betrekking tot het verhoor van de verdachte door de politie gaat de rechtsvormende taak van de Hoge Raad te buiten. Het EHRM heeft in een aantal zaken geoordeeld dat het ontbreken van rechtsbijstand met betrekking tot het verhoor van de verdachte door de politie onder omstandigheden als een schending van art. 6 lid 3 sub c jo. lid 1 EVRM kan worden aangemerkt, maar dat leidt er niet toe dat het opstellen van een algemene regeling binnen het bereik van de rechtsvormende taak van de Hoge Raad valt. Uit de uitspraken van de EHRM kunnen bovendien geen algemene conclusies worden getrokken met betrekking tot de reikwijdte van het recht op verhoorbijstand en de gevolgen die aan schending van dat recht moeten worden verbonden.