The prevalence of child maltreatment in the Netherlands across a 5-year period - Euser et al (2013) - Artikel

Introductie

Het meeste onderzoek naar kindermishandeling is retrospectief en gebaseerd op eigen verklaringen van mensen, bijvoorbeeld door vragenlijsten of interviews. Het nadeel van deze self-report is dat je problemen hebt met definities. De mensen die de vragenlijst invullen hebben vaak net een andere definitie dan de onderzoekers en begrijpen vragen daardoor net een beetje anders. Daarnaast hebben mensen vaak problemen met het onthouden van hoe vaak en op welke manier dingen precies gebeurd zijn. Daar tegenover zijn er prevalentie onderzoeken die werken met de verslagen van professionals. Hoewel professionals meer op één lijn zitten qua definities met wetenschappers, zijn verslagen van professionals geen goede afspiegeling van de prevalentie, omdat professionals alleen het topje van de ijsberg zien.

Door de jaren heen is de prevalentie van kindermishandeling toegenomen. Het is niet waarschijnlijk dat kinderen steeds meer worden mishandeld over de tijd. De toename wordt veroorzaakt door veranderingen in de definities die worden gebruikt, bijvoorbeeld dat de dreiging tot kindermishandeling ook al mindermishandeling is.

In 2005 werd in Nederland de eerste prevalentiestudie gedaan (NPM-2005). Deze was gebaseerd op de National Incidence Studies (NIS) uit Amerika. De Nederlandse studie uit 2005 leidde tot meer bewustzijn in de maatschappij en tot de vorming van handelingsprotocollen voor professionals bij vermoedens van kindermishandeling. In 2010 werd de prevalentiestudie herhaald. Het onderzoek werd op dezelfde manier opgezet als in 2005, zodat de resultaten met elkaar vergeleken kunnen worden. Er werd gekeken naar verslagen van professionals die met kinderen werken, data van het Algemeen Meldpunt Kindermishandeling (AMK) en een vragenlijst die is afgenomen onder adolescenten.

Bepaalde sociaal-demografische factoren van het kind en de familie worden gezien als risicofactoren voor kindermishandeling. Uit verslagen van professionals en cijfers van het AMK uit de studie van 2005 komen andere risicofactoren naar voren dan uit de self-report. In 2010 werd opnieuw gekeken naar risicofactoren.

De verwachting was dat het aantal gevallen van kindermishandeling dat werd gemeld door professionals en AMK was gestegen in 2010 ten opzichte van 2005, vanwege het verhoogde bewustzijn. Er werden geen hogere cijfers verwacht vanuit de self-report omdat verwacht werd dat kinderen in 2010 ongeveer even vaak mishandeld werden als in 2005.

Methode

Er deden in totaal 1127 professionals mee aan het onderzoek vanuit 416 organisaties, verspreid over heel Nederland. De professionals moesten drie maanden lang vragenlijsten invullen over elk kind waarbij ze een vermoeden hadden van mishandeling. Zij droegen in totaal 760 cases aan. Dit werd geëxtrapoleerd naar het hele jaar. De cases werden gecodeerd op type mishandeling, waarin een hiërarchie was aangebracht. Bij comorbiditeit van type mishandeling werd gecodeerd op het hoogste type in de hiërarchie.

Het AMK droeg cases aan over het hele jaar 2010. Zij droegen een bepaald aantal kinderen aan, niet een aantal meldingen. Er werd vergeleken met de kinderen die waren gerapporteerd door de professionals en dubbele werden eruit gehaald. Dit leidde tot 22.661 kinderen.

De familie kenmerken van de kinderen werd vergeleken met de familie kenmerken van de hele populatie. Gebaseerd op de cases van professionals en AMK werd gekeken naar risicofactoren. Ouders werden geclassificeerd op basis van opleidingsniveau, er werd onderscheid gemaakt tussen traditionele immigranten, nieuwe immigranten en autochtonen. Veder werd getest op werkeloosheid, alleenstaand ouderschap, gezinsgrootte, stiefgezinnen, leeftijd van het kind en geslacht van het kind. Uit de self-report kwamen als potentiële risicofactoren lage SES, opleiding van de adolescent, alleenstaand ouderschap, gezinsgrootte, immigranten status, leeftijd van adolescent en geslacht van adolescent.

In totaal kregen 1920 adolescenten van 12 tot 17 jaar een vragenlijst. Daarin stonden 24 vragen die op een 8 punt-schaal moesten worden beantwoord. De vragen over kindermishandeling werden omgeven door vragen over andere nare gebeurtenissen. Ze waren echter alleen geïnteresseerd in de 13 vragen die duidden op kindermishandeling.

Resultaten en discussie

Er wordt geschat dat in 2010 96.175 (2.7%) kinderen mishandeld werden. Seksuele mishandeling kwam het minst voor, fysieke en emotionele verwaarlozing het meest. In 2010 werden 24.5 per 1000 kinderen mishandeld, in 2005 24.1 kinderen. Dit was geen significant verschil.

Het AMK kreeg in 2010 67% meer meldingen binnen dan in 2005, als gevolg van een toegenomen bewustzijn met betrekking tot kindermishandeling. Er was met name een stijging van meldingen die over verwaarlozing gingen.

De prevalentie die uit de self-report bleek, was 5x hoger dan de cijfers vanuit de professionals en het AMK. Er was voor self-report geen significant verschil tussen 2010 en 2005.

Gezinnen met een laag opleidingsniveau hadden een 9 keer grotere kans op kindermishandeling. Adolescenten met een laag opleidingsniveau hadden een 80% grotere kans op mishandeling. Andere significante risicofactoren waren werkeloosheid van beide ouders, alleenstaand ouderschap, grote gezinnen (3 kinderen of meer), stiefgezinnen en traditionele en niet-traditionele immigranten. Het risico voor traditionele immigranten verdween als werd gecontroleerd voor opleidingsniveau of stiefgezinnen.

Uit de data van professionals en AMK bleek dat kinderen van 0 tot 3 een verhoogde kans hadden op mishandeling. Geslacht was ook significant, meisjes hadden een 10% grotere kans op mishandeling en een grote significante kans op seksuele mishandeling.

De studie uit 2010 laat een prevalentie zien van 118.836 kinderen, of 33.8 per 1000 kinderen.