Pet Center/Schouten - Arrest

BenGH 29 april 2008, NJ 2008, 309 (Pet Center/Schouten)

Moet artikel 611d lid 1 Rv zo worden uitgelegd dat in geval de onmogelijkheid die de veroordeelde aanvoert het gevolg is van een eigen gebrek aan zorgvuldigheid, begaan vóór de veroordeling, de rechter de in die bepaling bedoelde maatregelen mag weigeren?

Het Hof overweegt als volgt:

Wanneer de veroordeelde de veroordeling die aanleiding heeft gegeven tot het opleggen van een dwangsom, onmogelijk kan uitvoeren, kan de dwangsomrechter de opgelegde dwangsommaatregel herzien. Hij heeft daarbij een onaantastbare beoordelingsvrijheid, zowel wat die onmogelijkheid als wat de voorwaarden van de dwangsom betreft.

Vooropgesteld moet worden dat van ‘onmogelijkheid’ sprake is indien zich een situatie voordoet waarin de dwangsom als ‘dwangmiddel’ – dat wil zeggen: als geldelijke prikkel om nakoming van de veroordeling zoveel mogelijk te verzekeren – zijn zin verliest en wanneer niet tijdig aan de hoofdveroordeling is voldaan, de onmogelijkheid moet worden aangenomen indien het onredelijk zou zijn meer inspanning en zorgvuldigheid te vergen dan de veroordeelde heeft betracht. De rechter dient dus te onderzoeken of de veroordeelde sinds zijn veroordeling redelijkerwijze al het mogelijke heeft gedaan om aan de hoofdveroordeling te voldoen.

Uitgangspunt moet daarom zijn dat het daarbij in de eerste plaats gaat om de inspanningen en zorgvuldigheid die de veroordeelde sinds de uitspraak aan de dag heeft gelegd. De onmogelijkheid om de hoofdveroordeling uit te voeren moet dan ook in beginsel beoordeeld worden aan de hand van feiten en omstandigheden die zich hebben voorgedaan ná de hoofdveroordeling.

De rechter mag evenwel, indien de gestelde onmogelijkheid een gevolg is van door de veroordeelde vóór de veroordeling gemaakte fouten, hiermee, zij het slechts in ‘bijzondere omstandigheden’, rekening houden bij de beantwoording van de vraag of en in hoeverre hij van de hem in artikel 611d lid 1 Rv verleende discretionaire bevoegdheid gebruik zal maken. Daarbij valt met name te denken aan gedragingen van de veroordeelde die hij, in het zicht van de mogelijke veroordeling, welbewust heeft verricht om de naleving daarvan te bemoeilijken of te beletten.

Artikel 611d Rv dient aldus te worden uitgelegd dat in het geval de onmogelijkheid die de veroordeelde aanvoert het gevolg is van een eigen gebrek aan zorgvuldigheid, daterend van vóór de veroordeling, de rechter op grond hiervan slechts onder bijzondere omstandigheden de in die bepaling bedoelde maatregelen mag weigeren.