Parkeerexploitatie Amsterdam - Arrest

Parkeerexploitatie Amsterdam, HR 07 - 04 - 2000, NJ 2000, 652

Rechtsartikel(en)

Art. 3:40 lid 1 BW

Onderwerp

Inhoud overeenkomst in strijd met de wet

Relevante feiten
De gemeente Amsterdam verhuurt een openbare parkeerplaats in de nabije buurt van het Concertgebouw aan Parkeerexploitatie Amsterdam. Het is de bedoeling van de partijen dat de parkeerplaats zal worden afgesloten met een slagboom en Parkeerexploitatie de parkeerplaats zal uitbaten. In een administratiefrechtelijke procedure wordt met succes bezwaar gemaakt tegen het afsluiten van een gedeelte van deze openbare weg. Ook het daarop volgende besluit tot onttrekking van de parkeerplaats aan de openbare weg wordt met succes aangevochten.
Bij beschikking wordt beslist dat de slagboom permanent geopend dient te blijven, dat het betrokken weggedeelte toegankelijk moet blijven, en dat voor het parkeren niet op een andere manier parkeergeld gevraagd mag worden als eerst het geval was.

Daarop laat de gemeente aan Parkeerexploitatie weten dat zij afziet van het beheerd en betaald parkeren.

Als reactie daarop spreek Parkeerexploitatie de gemeente aan voor de door haar gederfde winst wegens wanprestatie. De gemeente verweert zich door te stellen dat de overeenkomst nietig is en daarom van een vordering wegens wanprestatie geen sprake kan zijn.  

Rechtsvraag

Is de overeenkomst nietig waardoor Parkeerexploitatie Amsterdam, de Gemeente niet aansprakelijk kan stellen op grond van wanprestatie?

Rechtsgang
De rechtbank oordeelt dat de overeenkomst nietig is. De huurovereenkomst verplicht de gemeente tot het ter beschikking stellen van een gedeelte van de openbare weg als afgesloten en bewaakt terrein, waar tegen betaling geparkeerd kan worden. Hieruit vloeit voort dat het gebruik van de openbare weg wordt beperkt.
Deze voor de gemeente kenmerkende prestatie dwingt tot een met de wet strijdige beperking in het gebruik van de weg, nu het geen beperking betreft die krachtens de artikelen 6 en 14 WVW is toegestaan. Gelet op de aard en de strekking van deze dwingende wetsbepalingen, die tot doel hebben de onbeperkte toegankelijkheid van de openbare wegen zoveel mogelijk te waarborgen, levert dit strijd op met de openbare orde en leidt tot nietigheid van de huurovereenkomst op grond van art 3:40 lid 1 BW.

De Hoge Raad overweegt in r.o. 3.5.1. dat het cassatiemiddel van Parkeerexploitatie faalt. De overeenkomst, zoals uitgelegd door de Rechtbank, verplichtte de gemeente tot een prestatie die ten tijde van het sluiten van de overeenkomst in strijd was met dwingende bepalingen van de WVW , en ook nadien met die bepalingen in strijd is gebleven doordat de gemeente er niet in is geslaagd het terrein geldig aan het openbaar verkeer te onttrekken. Blijkens de gedingstukken heeft Parkeerexploitatie niet gesteld dat de overeenkomst was aangegaan onder de voorwaarde dat het terrein geldig aan het openbaar verkeer zou worden onttrokken. Dat in het algemeen een openbare bestemming niet onveranderlijk behoeft te zijn, doet er niet aan af dat in het onderhavige geval sprake is van een duurzame verplichting tot het verrichten van een verboden prestatie.

Conclusie/leerstuk
Op grond van art. 3:40 BW kan een overeenkomst nietig zijn indien deze in strijd is met de wet, goede zeden of de openbare orde.
·    Lid 2 stelt dat het moet gaan om strijd met een wet in formele zin (dwingende wetsbepaling) waarbij het aangaan/verrichten van de overeenkomst verboden is.
Lid 2 heeft geen betrekking op:
-    Rechtshandelingen die in strijd zijn met lagere wettelijke bepaling (die niet op delegatie van formele wetgever berust)
-    Rechtshandelingen die door inhoud strekking in strijd zijn met de wet (zie hiervoor lid 1)
·    Lid 1 stelt dat de inhoud (de prestatie) of strekking (het motief) in strijd moet zijn met de goede zeden of de openbare orde.

In casu ging het om het geval dat de inhoud van de overeenkomst in strijd was met de openbare orde omdat het gebruik van de openbare weg zou worden beperkt.