Ontvanger/Bos - Arrest

HR 13 januari 1995 (Ontvanger/Bos), NJ 1997, 366.

Casus

Vanwege de verkoop van een woning door Bos en het daarbij behaalde voordeel verhoogt de Inspecteur het belastbaar inkomen op zijn aangifte.

Bos dient tijdig bezwaarschriften in tegen de verhoging van het bedrag op zijn aangifte. Echter de gemachtigde van Bos laat weten dat de bezwaren worden ingetrokken. Er wordt dus in eerste instantie niet geoordeeld op de bezwaren. Deze zijn immers ingetrokken.

Een andere gemachtigde zorgt ervoor dat de bezwaren alsnog behandeld worden.Echter Bos wordt niet-ontvankelijk verklaard, omdat de bezwaren in eerste instantie ingetrokken waren. Bos komt daartegen niet in beroep, maar dient later een kwijtscheldingsverzoek in. Wederom wordt Bos niet ontvankelijk verklaard.

Vervolgens legt de Ontvanger executoriaal beslag op onroerende zaken van Bos. Bos verkoopt deze zaken, naar eigen zeggen, op sterke drang van de hypotheekhouders aan wie de beslagen waren betekend.

Na meerdere verzoeken tevergeefs te hebben ingediend, dient Bos een verzoek in bij de Minister van Financiën ter kwijtschelding, o.g.v. de hardheidsclausule. De minister wijst het verzoek af, maar omdat is gebleken dat de eerdere bezwaren door een onbevoegde waren ingetrokken, wordt de Inspecteur uitgenodigd alsnog uitspraak te doen op de eerdere bezaren.

De Inspecteur wijst het bezwaar af en Bos gaat hiertegen in beroep. Bos vordert dat het gehele beslag onrechtmatig is en wil zowel materiële als immateriële schadevergoeding.

De rechtbank wijst de vorderingen af. Het hof vernietigt het vonnis en verklaart dat de beslaglegging onrechtmatig is geweest. Ontvanger heeft dus een onrechtmatige daad gepleegd jegens Bos. Er wordt onrechtmatig gehandeld als een overheidslichaam een beschikking neemt en deze achteraf wordt vernietigd wegens strijd met de wet of met een algemeen beginsel van behoorlijk bestuur. Zelfs als er aan het overheidslichaam geen verwijt kan worden gemaakt.

Rechtsvraag

Is de beslaglegger aansprakelijk voor schadevergoeding op grond van onrechtmatige daad als blijkt dat er onrechtmatig beslag is gelegd?

Hoge Raad

Degene die een beslag legt handelt op eigen risico en dient de door het beslag geleden schade te vergoeden o.g.v. onrechtmatige daad, indien het beslag ten onrechte blijkt te zijn gelegd, Dit geldt eveneens in het geval dat de beslaglegger bij het leggen van het beslag niet lichtvaardig heeft gehandeld, maar op verdedigbare gronden overtuigd was van het bestaan van zijn vorderingsrecht. Het is hierbij niet van belang of het om een conservatoir, dan wel een executoriaal beslag gaat.

De Hoge Raad bevestigt de uitspraak van het hof en oordeelt dat de beslaglegger aansprakelijk is op grond van het plegen van een onrechtmatige daad. Welliswaar heeft Bos nagelaten maatregelen te nemen, maar dat wordt niet meegewogen.Hoewel dit nalaten heeft bijgedragen in de schade, is de ernst van deze tekortkoming zo gericht, dat het gezien de omstandigheden van het geval, onbillijk zou zijn daarin een grond te zien om Bos zijn schade zelf te laten dragen.