Maring-Assuradeuren - Arrest

Maring-Assuradeuren (HR 03-03-1972, 339)

Onderwerp

Indemniteitsbeginsel, art. 7:960 BW

Casus

Maring had zijn boerderij tegen brand verzekerd voor F 350.000,--. Dit bedrag was gebaseerd op de herbouwwaarde van de boerderij. De toenmalige artikelen 288 en 289 van het Wetboek van Koophandel bevatten echter een verbod voor het aangaan van een verzekering tegen herbouwwaarde. De praktijk wees echter uit dat het afsluiten van zo’n verzekering gebruikelijk was. De boerderij werd door brand verwoest. De verkoopwaarde werd geschat op F 215.000,--, en de herbouwwaarde op F 308.983,--. De assuradeuren (verzekeraars) wilden alleen de verkoopwaarde vergoeden onder verwijzing naar de hierboven genoemde artikelen.

Rechtsvraag

Zijn de assuradeuren gelet op het gewoonterecht, gehouden de herbouwwaarde van de boerderij te vergoeden, ondanks dat dit bij wet verboden was?

Rechtbank en Hof

Maring vordert als eerste uitbetaling van het schadebedrag voor de rechtbank te Amsterdam, welke hem deze ook toekent. De verzekeraars gaan tegen deze uitspraak in hoger beroep bij het Hof Amsterdam. Ook het Hof geeft Maring gelijk. Verzekeraars laten het er niet bij zitten en tekenen cassatie aan.

Hoge Raad

Op zichzelf is het juist dat aan het Nederlandse schadeverzekeringsrecht het indemniteitsbeginsel ten grondslag ligt. De verzekeringsovereenkomst behoort derhalve te zijn gericht op vergoeding van de schade, welke een verzekerde lijdt als gevolg van een onzeker voorval, waarbij de verzekerde niet in een voordeliger positie mag komen. Dit is voor de brandverzekering neergelegd in de artikelen 288 en 289 K. Een verzekering op basis van herbouwwaarde is niet in strijd met dit beginsel. Dit vloeit eveneens voort uit artikel 29 Pachtwet, waarin de verplichting tot wederopbouw van de verpachter is neergelegd. Zonder een verzekering op basis van nieuwwaarde, zou dit artikel praktisch geen werking kunnen hebben.

Leerstuk

De in de artikelen 288 en 289 K neergelegde beperkingen terzake van de brandverzekering voldoen echter niet meer aan de sociale en maatschappelijke behoeften. De conclusie die hier uit getrokken kan worden, is dat de artikel 288 en 289 K in onbruik zijn geraakt. Deze artikelen kunnen zowel niet meer dwingend als regelend van toepassing zijn.