Kuunders/Swinkels - Arrest

Kuunders/Swinkels (HR 18-06-2004, NJ 2004, 585)

Relevante artikelen

Art. 6:2 lid 2 BW, art. 6:233 aanhef en sub a BW, 6:237 sub f BW

Onderwerp

Exoneratiebeding in relatie tot redelijkheid en billijkheid.

Casus

Swinkels is door Kuunders ingehuurd de elektra in de varkensstal van Kuunders te onderhouden. Na een reparatie vergeet Swinkels echter het alarm, dat ertoe dient Kuunders te waarschuwen als de hoeveelheid zuurstof in de stal te laag wordt, weer in te schakelen. Als de hoeveelheid zuurstof inderdaad te laag geworden is, gaat het alarm niet af. Kuunders stelt Swinkels voor de dood van de varkens aansprakelijk en vordert €301.778,59. Deze vordering wordt primair gebaseerd op OD en subsidiair op wanprestatie.

Swinkels voert verweer door te stellen dat er sprake is van eigen schuld aan de zijde van Kuunders en beroept zich op een exoneratiebeding in de ALIB.

Rechtsvraag

Wanneer dient een exoneratiebeding buiten toepassing gelaten te worden in het licht van opzet/roekeloosheid?

Rechtsgang

De Rechtbank wijst de vordering af vanwege de eigen schuld aan de zijde van Kuunders.

Het Hof oordeelt daarentegen dat Swinkels toerekenbaar tekortgeschoten is, maar dat aan zijn zijde geen sprake is van grove schuld. Daarom wordt het beroep op het exoneratiebeding toelaatbaar geacht. Dit beding is, anders dan Kuunders betoogt, niet vernietigbaar via de reflexwerking van art. 6:237 sub f BW, omdat zijn onderneming niet als kleine onderneming kan worden aangemerkt.

De A-G concludeert tot vernietiging en de Hoge Raad volgt dit oordeel. De Hoge Raad oordeelt dat het Hof niet alle relevante omstandigheden in het oordeel heeft betrokken en casseert. Bij de beoordeling van de vraag of er sprake is van grove schuld, moet immers onderzocht worden hoe laakbaar het verzuim dat tot aansprakelijkheid zou moeten leiden, is geweest, wat de gevolgen van dit verzuim zijn en in hoeverre de daardoor ontstane schade eventueel door verzekering is gedekt.

Leerstuk

Als toepassing van een exoneratiebeding in strijd komt met redelijkheid en billijkheid (bijvoorbeeld door opzet of bewuste roekeloosheid), zal dit beding niet toegepast kunnen worden. Bij de beoordeling hiervan moet de rechter alle omstandigheden van het geval betrekken en in het bijzonder gekeken moeten worden hoe laakbaar het verzuim dat tot aansprakelijkheid zou moeten leiden, is geweest, wat de gevolgen van dit verzuim zijn en in hoeverre de daardoor ontstane schade eventueel door verzekering is gedekt (r.o. 3.6).