Invinco/Postema - Arrest

Invinco/Postema (HR 24-11-2017, ECLI:NL:HR:2017:3018)

Essentie 

Hoger beroep tegen eerste tussenvonnis met toestemming rechtbank; geïntimeerde stelt incidenteel beroep in tegen tweede tussenvonnis zonder toestemming rechtbank en wijzigt eis. Mocht hof bij beoordeling hoger beroep uitgaan van nieuwe eis en zaak zelf afdoen?
Nu geïntimeerde zijn eis had gewijzigd en het hof het verzet daartegen had afgewezen — welke afwijzing in cassatie onaantastbaar is ingevolge art. 130 lid 2 Rv — diende het hof bij de beoordeling van het hoger beroep

Hoge Raad

In cassatie klaagt onderdeel 3 van het middel van Invinco dat het hof ten onrechte de eiswijziging van Postema heeft toegestaan. De Hoge Raad stelt dat nu Postema zijn eis had gewijzigd en het hof het verzet daartegen had afgewezen (afwijzing is in cassatie onaantastbaar ingevolge art. 130 lid 2 Rv) diende het hof bij de beoordeling van het hoger beroep uit te gaan van de nieuwe eis. Waar het vervolgens de tussenvonnissen vernietigde, was art. 356 Rv toepasselijk, dat de appelrechter weliswaar de mogelijkheid biedt om de zaak naar de rechtbank terug te wijzen, maar dat hem daartoe niet verplicht. Het al dan niet gebruikmaken van de bevoegdheid van art. 356 Rv is overgelaten aan het beleid van de appelrechter. Dat beleid leent zich niet voor toetsing in.

Onderdeel 2 van het middel klaagt over de verwerping door het hof in zijn tussenarrest van Invinco’s beroep op niet-ontvankelijkheid van het incidenteel appel tegen het tweede tussenvonnis. Daaromtrent overweegt de Hoge Raad als volgt. Hoger beroep tegen een tussenvonnis als bedoeld in art. 337 lid 2 Rv kan slechts worden ingesteld tegelijk met dat tegen het eindvonnis, tenzij de rechter die het vonnis heeft gewezen anders heeft bepaald. Het is niet aan de appelrechter om hierop een uitzondering te maken. De rechtszekerheid staat daaraan in de weg. In het onderhavige geval heeft de rechtbank in of na het tweede tussenvonnis geen verlof tot tussentijds hoger beroep verleend. Het stond het hof daarom niet vrij om het incidentele hoger beroep van Postema tegen dat vonnis in behandeling te nemen. De door het hof vermelde rechtspraak geeft geen grond voor een ander oordeel. Uit deze rechtspraak volgt niet dat een toegelaten tussentijds appel tegen een tussenvonnis, dat mede betrekking kan hebben op eerdere tussenvonnissen, ook mede betrekking kan hebben op een later tussenvonnis in de zin van art. 337 lid 2 Rv. Het tussenvonnis waarvan tussentijds appel is toegelaten bouwt immers niet voort op het latere tussenvonnis, dat juist een nieuwe stap in de procedure zet. Voor tussentijds hoger beroep tegen zo’n later tussenvonnis dient, binnen de appeltermijn van dat latere tussenvonnis, afzonderlijk verlof te worden gevraagd. Ook de eisen van een goede procesorde rechtvaardigen de door het hof toegestane doorbreking van het gesloten stelsel van rechtsmiddelen niet.