HR 21-03-1986, Ouderlijke macht van ongehuwde ouders - Arrest

Art. 1:246 BW

Art. 8 en 14 EVRM.

Casus

De ouders van een minderjarige zoon wensen te worden bekleed met de ouderlijke macht over hun zoon, maar zijn niet met elkaar gehuwd of gehuwd geweest. Beiden staan wel tot de zoon in familierechtelijke betrekking (zoon is erkend door de vader).

Rechtsvraag

Kan naar Nederlands recht, zoals dat tegen de achtergrond van de art. 8 en 14 EVRM valt te verstaan, ouderlijke macht toekomen aan ouders die weliswaar tot hun minderjarige kinderen in familierechtelijke betrekking staan, maar niet of niet meer met elkaar zijn gehuwd?

Hoge Raad

Volgens art. 1:246 BW bestaat ouderlijke macht slechts indien en zolang de ouders met elkaar zijn gehuwd.

Uit de wetsgeschiedenis valt af te leiden dat is uitgegaan van de veronderstelling dat uitsluitend zolang het huwelijk duurt, voldaan is aan de voor de gezamenlijke uitoefening noodzakelijke voorwaarde dat tussen beide ouders een zodanig goede verstandhouding bestaat dat zij beiden in staat zijn hun invloed te doen gelden, onderling overleg te plegen, etc. Onder de huidige maatschappelijke omstandigheden gaat deze vooronderstelling niet meer op, gezien het veelvuldig voorkomen van samenleven en de opvattingen over de verhouding tussen ouders na echtscheiding.

Hierbij is voorts van belang dat de uitoefening van het gezag door vader en moeder gezamenlijk behoort tot de door art. 8 EVRM beschermde rechten welke uit het recht op gezinsleven voortvloeien. Deze verdragsbepaling geldt gelijkelijk voor de wettige en de natuurlijke familie. Dit brengt mee dat er een voldoende rechtvaardiging moet zijn voor het maken van onderscheid terzake van over kinderen uit te oefenen gezag naar gelang het gaat om natuurlijke kinderen of wettige kinderen, en voor het maken van onderscheid tussen kinderen wiens ouders zijn gescheiden of gehuwd.

Voor geen van beide onderscheidingen valt een voldoende rechtvaardiging te vinden. Ook art. 14 EVRM (bij het genot van de rechter geen discriminatie) noopt tot een wetsuitleg waarin geen onderscheid wordt gemaakt tussen niet of niet meer met elkaar gehuwde ouders, die tot hun kind in familierechtelijke betrekking staan en tussen wie een goede ouderlijke verhouding bestaat en gehuwde ouders. De bovenvermelde vraag moet dus in zoverre bevestigend worden beantwoord. Voor het in leven roepen resp. het doen voortduren van de ouderlijke macht is wel een uitspraak van de rechter vereist.

Commentaar

Art. 1:246 BW wordt hier getoetst aan art. 8 en 14 EVRM. De Hoge Raad besluit tot een zeer vergaande verdragsconforme uitleg van BW-artikel.