HR 10 januari 1990, NJ 1990, 466 OGEM - Arrest

HR 10 januari 1990, NJ 1990, 466 OGEM

Feiten

I.c. gaat het om het enquêterecht bij kapitaalvennootschappen. Met name het enquêterecht bij een faillerende vennootschap. Energie- en bouwbedrijf Ogem Holding NV verkeerde in moeilijkheden. Eind juli 1983 verzochten vier aandeelhouders van Ogem en de Vereniging van Effectenbezitters de Ondernemingskader om een enquête in te stellen naar de gang van zaken bij Ogem gedurende de jaren 1970-1983. Dit verzoek was gebaseerd op het enquêterecht van 2:344-359 BW. Op 1 november 1983 is Ogem failliet verklaard. Op 22 december 1983 gelast de ondernemingskamer het onderzoek waar de aandeelhouders om gevraagd hadden.

In de zaak die volgt moest men vaststellen of om een enquête kan worden verzocht op het moment dat een vennootschap al failliet is verklaard. Het enquêterecht is immers vooral bedoeld om bij gebleken wanbeleid voorzieningen te treffen. Bij een faillissement zouden zulke voorzieningen niet meer mogelijk of zinvol zijn.

De Hoge Raad

De Hoge Raad stelt dat, blijkens wetsgeschiedenis van het enquêterecht, de wetgever als doel van een enquête niet alleen heeft beschouwd de sanering van en het herstel van gezonde verhoudingen door maatregelen van reorganisatorische aard binnen de onderneming van de betrokken rechtspersoon, maar ook de opening van zaken en de vaststelling bij wie de verantwoordelijkheid berust voor mogelijk blijkend wanbeleid, terwijl van een enquête ook een preventieve werking zou kunnen uitgaan. Aangezien voorzieningen in het geval van een faillissement weinig zin meer hebben kan de ondernemingskamer dus ook wanbeleid vaststellen zonder voorzieningen te treffen. 

Dat de rechtspersoon surseance van betaling heeft verkregen of failliet verklaard is, sluit de mogelijkheid van enquête dus niet uit.

Kern: het feit dat de vennootschap failliet is of dreigt te gaan, doet aan de mogelijkheid van een enquêterecht niet af. Als een rechtspersoon in staat van faillissement is verklaard, kan het enquêterecht ook een functie vervullen. Namelijk het bieden van openheid van zaken en het vaststellen bij wie de verantwoordelijkheid berust voor mogelijk wanbeleid.