Family interventions and their effect on adolescent alcohol use in general populations; a meta-analysis of randomized controlled trials - E. Smit, Verdurmen, Monshouwer & F. Smit - Artikel

In de westerse landen is drankgebruik onder jongeren een groot probleem. Het aantal jongeren wat doet aan ‘binge drinking’ (meer dan 4 glazen alcohol) neemt met de jaren drastisch toe, en ook de leeftijd waarop dit gebeurd wordt steeds lager. Uit onderzoek blijkt dat dit psychische en sociale problemen tot gevolg heeft, en bij het vroegtijdig beginnen met (veel) drinken kunnen de hersenen permanent worden beschadigd. Ook kan, als het kind ouder wordt, alcohol gerelateerde problemen ontstaan doordat het kind te vroeg, en te veel dronk.

Ouders spelen een belangrijke rol bij het alcohol gebruik. Het drinkgedrag van de ouders zelf heeft effect op het drinkgedrag van de kinderen door dat de kinderen hun ouders als voorbeeld zien en dit dan gaan imiteren en zien als ‘normaal’. De relatie tussen het kind en de ouders is ook van groot belang. Strikte regels opgesteld door de ouders met betrekking tot alcohol gebruik zorgen ervoor dat de kinderen veel minder snel gaan drinken, en ook minder drinken als ze eenmaal zijn begonnen met alcohol drinken. Alcohol preventie programma’s die alleen gericht zijn op de jongeren zelf zijn veel minder effectief dan alchohol preventie programma’s die zijn gericht op het gezin.

Het onderzoek wat wordt beschreven in dit artikel, waarbij velen onderzoeken over gezinsgerichte alcohol preventie werden vergeleken concludeert dat deze preventie programma’s zelf na 2 jaar nog een positief effect hebben. Om er echt achter te komen of wat voor effect deze preventie programma’s precies hebben zouden er meer studies naar gedaan moeten worden, ook in andere landen, want nu worden de studies vaak alleen in de US gedaan. Alleen dan wordt de informatie over hoe gevaarlijk het jong beginnen met drinken is, verspreidt over de gehele populatie, en dan heeft het nog veel meer effect.

In dit artikel worden veel kanttekeningen gegeven aan de verschillende onderzoeken die zijn gedaan naar het effect van alcohol preventie programma’s gericht op het gezin van de jongeren. De verschillende alcohol preventie programma’s hebben verschillende gemiddelde leeftijden van de kinderen die aan het programma meedoen. Dit kan grote verschillen opleveren omdat oudere deelnemers aan een preventie programma misschien al begonnen zijn met drinken of in een leeftijd zitten waarbij hun leeftijdsgenoten al drinken. Ook maakt de omgeving van het kind veel uit als het gaat om alcohol gebruik, aangezien de meeste studies in de US zijn gedaan zou de uitkomt van de studies heel anders kunnen zijn in een ander (westers) land.

In vrijwel alle studies is er ook een controle groep die het desbetreffende preventie programma niet volgt. Maar ook de controle groep wordt niet bij alle studies hetzelfde behandeld. In één studie krijg de controle groep in plaats van het preventie programma een andere ‘opdracht’, in dit geval om de communicatie tussen kind en ouder te vergroten. Als deze opdracht gewerkt heeft dat kan dit effect hebben op het alcohol gebruik van het kind, want uit onderzoek blijkt dat een betere relatie een positief effect heeft. De controle groep is dan niet echt meer een controle groep en dit beïnvloedt de resultaten van het onderzoek. Ook is het vaak moeilijk om de gezinnen op de sporen met kinderen die een hoog risico hebben op vroeg beginnen met drinken. De preventie programma’s bereiken deze gezinnen moeilijk en in de meeste studies worden deze gezinnen dus ook nauwelijks betrokken. De programma’s bereiken vaak meer een deel van de gezinnen, en dit zijn vaak de gezinnen die het makkelijkst bereikbaar zijn. De effecten van deze preventie programma’s zijn dus overschat.