Eiser/De Goudse (molenaarszoon) - Arrest

Eiser/De Goudse (molenaarszoon) (HR 17-02-2017, ECLI:NL:HR:2017:273)

Feiten

In 1989 heeft een molenaarszoon (de eiser) een auto-ongeluk meegemaakt. Sindsdien heeft hij whiplash klachten. De WAM-verzekeraar van de bestuurder heeft de aansprakelijkheid erkend. De eiser had voor het ongeluk een HBO-diploma Milling Technologist behaald bij de Swiss Milling School in Zwitserland. In 1991 heeft hij het bedrijf van zijn vader, de watermolen De Poolmolen, overgenomen en deze molen als 4^e generatie in zijn familie geëxploiteerd. Omdat de afwikkeling van de schadevergoeding niet lukt, start de eiser een procedure. Hij claimt een flinke schadevergoeding wegens verlies aan arbeidsvermogen. Door het ongeluk heeft hij namelijk geen kans om het bedrijf uit te bouwen.

De rechtbank stelt dat de inkomsten in het molenbedrijf zo laag waren en zouden blijven, dat er door het ongeval geen schade ten gevolge van verlies van arbeidsvermogen is ontstaan. In hoger beroep vermeerdert de eiser zijn eis. Hij stelt dat hij zonder ongeval de molen een paar jaar zou hebben geëxploiteerd en dat hij daarna een andere baan zou zoeken als de molen niet rendabel zou zijn gebleken. Volgens hem zou hij een vergelijkbare baan als zijn oud-studiegenoten hebben gehad. Het hof wijst de gewijzigde vordering echter af, o.a. omdat een persoonlijkheidsstoornis bij de eiser niet geheel is uit te sluiten.

Hoge Raad

De Hoge Raad herhaalt de eisen die aan het bewijs van de schadeomvang door verminderd arbeidsvermogen mogen worden gesteld. Die schade moet worden vastgesteld door een vergelijking te maken tussen het inkomen van de benadeelde in de feitelijke situatie na het ongeval en het inkomen dat de benadeelde in de hypothetische situatie zonder ongeval zou hebben verworven. De stelplicht en bewijslast ligt in beginsel bij de benadeelde maar hieraan mogen geen strenge eisen worden gesteld. Want de veroorzaker van het ongeval heeft aan de benadeelde de mogelijkheid weggenomen om zekerheid te verschaffen over wat in die hypothetische situatie zou zijn gebeurd. Bij de afweging van de kansen heeft de rechter veel vrijheid maar het oordeel moet wel consistent en begrijpelijk zijn.

De Hoge Raad stelt dat het oordeel, dat redelijkerwijs getwijfeld kan worden of eiser een vergelijkbare carrière had kunnen realiseren als zijn studiegenoten, onvoldoende is gemotiveerd. Het rapport van de neuropsycholoog waarin wordt gewezen op de gebrekkige geestelijke gezondheid van eiser, is daarvoor onvoldoende. De Hoge Raad stelt dat de eiser de grondslag van zijn vordering in hoger beroep mocht wijzigen. De eiser hoefde niet te verklaren waarom hij in hoger beroep een ander standpunt innam, maar hij heeft zo’n verklaring wel gegeven. Hij heeft namelijk aangevoerd dat als hem in de hypothetische situatie zonder ongeval zou zijn gebleken dat de Poldermolen niet rendabel was, het onwaarschijnlijk is dat hij dan deze molen zou blijven exploiteren terwijl hij het diploma van de Swiss School of Milling had behaald.

De Hoge Raad vernietigt het arrest van het hof en stelt dan een ander hof, op basis van een afweging van de goede en kwade kansen, opnieuw moet onderzoeken of eiser in de situatie zonder ongeval een andere carrière zou (kunnen) realiseren.

Kern

De omvang van schade door verminderd arbeidsvermogen na een ongeval moet worden vastgesteld door een vergelijking te maken tussen het inkomen van de benadeelde in de feitelijke situatie na het ongeval en het inkomen dat de benadeelde in de hypothetische situatie zonder ongeval zou hebben verworven. Aan de benadeelde, die de stelplicht en bewijslast heeft, mogen in dit verband geen strenge eisen worden gesteld. Bij de beoordeling van de hypothetische situatie moeten de goede en kwade kansen worden afgewogen. Hierbij heeft de feitenrechter een aanzienlijke mate van vrijheid.