EHRM 24 mei 2005, appl. nr. 54645/00 (Osinger/Oostenrijk) - Arrest

EHRM 24 mei 2005, appl. nr. 54645/00 (Osinger/Oostenrijk)

Feiten

De aanvrager, Osinger, geboren in 1937 woonde in Mank, Oostenrijk. Zijn broer A. overleed op 1 december 1988. Hij was altijd boer geweest en had een boerderij. Op 23 december 1998 werd de rechtbank geïnformeerd over A’s dood en vervolgens werd een notaris als rechtscommisaris (Gerichtskommissär) aangewezen.

In februari 1989 kwamen Osinger en 8 andere personen (erven) bij de notaris in Ybbs voor de aanvaarding van de erfopvolging. Drie experts hadden aangegeven wat volgens hen de boerderij waard was.

Hierna ontstond wat oneindigheid met onder andere Osingers zus, M. Uiteindelijk stelde op 28 december 1989 de rechtbank van Ybbs vast dat de boerderij niet op zodanige wijze kon worden gekwalificeerd omdat de boerderij geen onderdak kon bieden voor 5 volwassenen (conform Oostenrijkse wet).

Er volgende een zaak die aan meerdere rechters werd voorgelegd. De rechtbank oordeelde dat de kwalificatie van de boerderij als erfelijk in de zin van de Oostenrijkse wet (Agricultural Succession Act 1958) niet voldoende was vastgesteld. De discussie ging met name over de kwalificatie van de boerderij in relatie tot het erfrecht en het horen van experts.

De toenmalige wet (Außerstreitgesetz) bevatte geen enkele specifieke bepaling over hoorzittingen in successie procedures.

Osinger richt zich tot het EHRM een klaagt dat in de erfopvolging procedure geen openbare hoorzitting plaatsvind en dat dit volgens hem in strijd is met artikel 6 EVRM. Oostenrijk voerde o.a. aan dat het recht op een openbare hoorzitting niet absoluut was en dat men aanwezigheid van publiek kon uitsluiten, o.a. wegens de bescherming van privé- en gezinsleven (art. 8 EVRM).

De erfopvolging procedure zou niet openbaar zijn voor het grote publiek ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de partijen. De wetgever had aangenomen dat familierelaties en zulke erfsituatie behoorden tot iemands privésfeer die bescherming tegen de openbaarmaking van gegevens moest genieten.

EHRM

Het Hof is van oordeel dat de aanvrager in beginsel recht op een openbare hoorzitting had. Het vindt het argument van de regering dat de kwalificatie van een boerderij als “erfelijk” krachtens het toepasselijke recht een kwestie van voornamelijk "technische aard” was, niet overtuigend. Dit omdat deze vraag alleen ontstond nadat verschillende feitelijke vragen waren vastgesteld. Bijvoorbeeld verklaringen van aanvaarding van erfopvolging. Er is geen andere reden die de afwezigheid van een mondelinge behandeling konden rechtvaardigen.

Verder merkt het Hof op dat de nationale rechtbanken niet hebben overwogen of de uitsluiting van het publiek in het geding in kwestie gerechtvaardigd was. De regering heeft ook geen specifieke argumenten naar voren gebracht waardoor uitsluiting van publiek vereist zou zijn voor de bescherming van het privéleven van de partijen. De regering had immers alleen verwezen naar overwegingen van de wetgever dat erfopvolging procedures details van de partijen persoonlijke levenssfeer zouden kunnen onthullen. Verder noemt het Hof dat, op 1 januari 2005, een nieuwe wet inwerking zou treden waardoor openbare hoorzittingen in successie procedures zouden plaatsvinden. Het Hof stelt vast dat het ontbreken van een openbare hoorzitting in de onderhavige procedure in strijd was met artikel 6 lid 1 EVRM.

Kern

Het recht op openbare behandeling van de zaak vloeit ook uit artikel 6 EVRM voort.