DES-dochters - Arrest

Des-dochters, HR 9 oktober 1992, AA 1993, 535.

Relevante artikelen

Art. 6:99 jo. 6:162  BW

Onderwerp

Alternatieve causaliteit; onrechtmatige daad

Casus
Zes vrouwen spreken pharmaceutische bedrijven aan omdat zij aan een zeldzame vorm van kanker lijden. De kanker is waarschijnlijk ontstaan door het feit dat hun moeders tijdens de zwangerschap het medicijn 'Des', een medicijn tegen miskramen en vroeggeboorten, gebruikten. Des was vrij eenvoudig te produceren en er zat geen patent op waardoor diverse pharmaceutische bedrijven dit middel op de markt hebben gebracht. De pharmaceutische bedrijven stellen dat het niet meer mogelijk is om te achterhalen door welk middel de kanker veroorzaakt is. Nu dit niet meer mogelijk is, kan de vraag over het causaliteitsvereiste niet beantwoord worden. Bovendien stellen de pharmaceutische bedrijven dat indien er toch aansprakelijkheid wordt aangenomen, de mate hiervan moet worden bepaald aan de hand van het marktaandeel ten tijde van de zwangerschappen.

Rechtsvraag

Zijn de pharmaceutische bedrijven aansprakelijk voor de kanker waar de zes vrouwen aan lijden?

Rechtsgang
De rechtbank wijst de vordering af omdat zij van mening is, dat de nodige causaliteit ontbreekt tussen het middel en de ziekte. De stelling van de dochters dat art 6:99 BW de bewijslast inzake het causaal verband in hun voordeel omkeert, wordt door de rechtbank verworpen. Volgens de rechtbank kan deze regel alleen worden toegepast, indien vaststaat dat de dader zich onder de aansprakelijk gestelden bevindt, hetgeen in casu niet het geval is.

Het Hof bekrachtigt het vonnis van de rechtbank.

De Hoge Raad betoogt dat de regel van art. 6:99 zowel voor de periode van 1953 tot medio 1967 als later moet worden toegepast als geldend recht, met dien verstande dat de regel leidde tot een samenlopende aansprakelijkheid voor het geheel en niet, zoals sedert 1 januari 1992 het geval is, tot een hoofdelijke aansprakelijkheid.
Er kan geen strijd zijn met een EEG-richtlijn Productaansprakelijkheid en de daarop voortbouwende nationale regelgeving, omdat het hier gaat om een aansprakelijkheid voor producten die voor 1985 in het verkeer zijn gebracht.

De Hoge Raad overwoog dat een slachtoffer kan volstaan met het dagvaarden van één van de aansprakelijke partijen, indien zij stelt dat:
Ten eerste dat de producent in de relevante periode Des in het verkeer heeft gebracht en daarvoor wegens een door hem gemaakte fout aansprakelijk is. Ten tweede dat er nog meer producenten aan deze criteria voldoen. Ten derde dat zij schade heeft geleden ten gevolge van het gebruik van Des, maar dat het niet meer valt te achterhalen van welke producent de betreffende Des afkomstig was.
De Hoge Raad verklaart art. 6:99 BW van toepassing op deze zaak, derhalve zijn alle producenten voor de volledige schade van iedere Des-dochter aansprakelijk.

Leerstuk
·    Het enkele feit dat het niet meer mogelijk is om te achterhalen van welke producent  de betreffende Des precies afkomstig was,  betekent niet dat dit een beroep op onrechtmatige daad in de weg hoeft te staan. Het slachtoffer kan volstaan met het dagvaarden van één van die producenten die Des hebben vervaardigd. Derhalve zijn alle producenten voor de volledige schade aansprakelijk.