De Ruiterij/MBO - Arrest

De Ruiterij/MBO, HR 14 juni 1996, NJ 1997, 481

Wetgeving
BW art. 6:96, 97, 248; Rv art. 279,347, 705).

Casus
De Ruiterij, eigenaresse en exploitant van een hotel te Maastricht, wenst uitbreiding van het hotel op een aangrenzend bedrijfsterrein. In de onderhandelingen met MBO werd uitgegaan van een turn-key opdracht van De Ruiterij aan MBO op basis van casco-levering volgens drie fasen: voorlopig ontwerp, vaststelling definitief ontwerp en realisatie. In de loop van de onderhandelingen blijkt dat de Engelse topholding van De Ruiterij, Queens Moat Houses, haar goedkeuring aan de investering onthoudt. Dit betekent wijziging van tun-key levering naar huur of lease met externe financiering (off-balance). Nadat MBO nog heeft voorgesteld om zelf het hotel aan te kopen heeft De Ruiterij de onderhandelingen gestaakt. Hierop legt MBO conservatoir derdenbeslag onder een aantal banken en creditcard-organisaties ter vergoeding van de door MBO geleden schade. In kort geding vordert De Ruiterij opheffing van deze beslagen op grond van art. 705 Rv. (wegens ondeugdelijkheid van de vordering van MBO).

Rechtsvraag
In hoeverre heeft De Ruiterij de onderhandelingen met MBO mogen afbreken (d.w.z. zonder financiële consequenties) in verband met opgewekt vertrouwen betreffende de totstandkoming van een overeenkomst (zie Plas/Valburg), en: heeft MBO zijn vordering voldoende aannemelijk gemaakt?

Overwegingen HR
In de eerste plaats overweegt de Hoge Raad dat degene die krachtens art. 705 Rv. opheffing van derdenbeslag vordert wegens ondeugdelijkheid van de hieraan ten grondslag liggende vordering van zijn wederpartij, de bedoelde ondeugdelijkheid zal hebben te bewijzen. De aard van een kort geding-procedure (lees: beperkingen) als de onderhavige brengt met zich mee dat de President van de rechtbank  moet oordelen aan de hand van hetgeen door partijen in het geding is gebracht en met het beschikbare bewijsmateriaal is onderbouwd. Hierbij dient de President de wederzijdse belangen van partijen af te wegen, terwijl het voorlopig karakter van een kort geding (de te eisen vordering wordt pas in een bodemprocedure definitief beoordeeld, terwijl beslaglegging ten doel heeft bepaalde aanspraken veilig te stellen) ertoe leidt dat de motiveringseis in kort geding soepeler is dan die in een bodemprocedure.
Een pas in hoger beroep opgeworpen grief hoeft het Hof niet in zijn beoordeling te betrekken, tenzij met uitdrukkelijke toestemming van de wederpartij.
In geval van gerechtvaardigd vertrouwen van een contractspartij ter zake van de totstandkoming van een overeenkomst is het afbreken van de onderhandelingen door de wederpartij niet per definitie onaanvaardbaar. Afgewogen moet ook worden de manier waarop de wederpartij dit gerechtvaardigde vertrouwen heeft bevorderd, alsmede op de eigen, gerechtvaardigde belangen. Te denken valt in dit verband bijvoorbeeld aan onvoorziene omstandigheden die zich in de loop van de onderhandelingen kunnen voordoen.
Tenslotte overweegt de Hoge Raad dat in een kort geding procedure geen gelegenheid is voor uitgebreid onderzoek van een in het geding gebrachte vordering; dit dient te geschieden in de bodemprocedure. Ook hier is het niet noodzakelijk om het (voorlopige) oordeel inzake de aannemelijkheid van de litigieuze vordering uitputtend te motiveren.