Congregación de Escuelas Pías (HvJ zaak C-74/16) - Arrest

Congregación de Escuelas Pías (HvJ zaak C-74/16, 27 juni 2017)

Casus

De Congregación de Escuelas Pías Provincia de Betania is een Spaanse instelling van de katholieke kerk en staat ingeschreven in het register van religieuze entiteiten bij het Spaanse ministerie van Justitie. Deze congregatie is eigenaar van een perceel in de Spaanse gemeente Getafe. Op dit perceel bevindt zich ook een school ‘La Inmaculada’. In maart 2011 heeft de Congregación bij de gemeente Getafe een vergunning aangevraagd voor verbouwing en uitbreiding van een vrijstaand gebouw waar de schoolaula is gevestigd.

Deze aula wordt gebruikt voor bijeenkomsten, cursussen en conferenties.

De vergunning is in april 2011 verleend en de congregatie heeft daarvoor een bedrag van van ongeveer 24 000 EUR aan de gemeente betaald. Hierna heeft de Congregación op basis van een bilaterale overeenkomst tussen de Spaanse Staat en de Heilige Stoel een verzoek tot teruggave ingediend voor de betaalde belasting. Door deze bilaterale overeenkomst geldt een gehele belastingvrijstelling voor onroerende zaken van de katholieke kerk. Het verzoek tot teruggave is door de gemeente Getafe afgewezen omdat de vrijstelling niet zou gelden in dit geval, nu de school geen verband heeft met de religieuze doelstellingen van de kerk. De Congregación heeft daarom beroep ingesteld bij bestuursrechtbank.

Rechtsvraag

De Rechtbank in Madrid legt dan een prejudiciële vraag voor aan het Hof. Het wil weten of art. 107 lid 1 VWEU zich er tegen verzet dat de katholieke kerk wordt vrijgesteld van belasting op onroerende zaken die bestemd zijn voor economische activiteiten die geen strikt religieus doel hebben.

Hof van Justitie

Het Hof stelt dat de litigieuze belastingvrijstelling verboden staatssteun kan vormen als de in de betrokken lokalen uitgeoefende activiteiten economische activiteiten zijn. Het Hof geeft aan dat betrokken belastingvrijstelling in elk geval lijkt te voldoen aan twee van de vier voorwaarden om als verboden staatssteun te kunnen worden gezien:

• het zou de congregatie een selectief economisch voordeel verlenen en

• het zou de inkomsten van de gemeente verminderen (en dus gebruik van staatsmiddelen)

Wat betreft de andere 2 voorwaarden (economisch gevolgen voor het handelsverkeer en de distorsie van de mededinging) stelt het Hof dat de litigieuze vrijstelling de door de religieuze congregatie verstrekte onderwijsdiensten aantrekkelijker zou kunnen maken dan de onderwijsdiensten die de op dezelfde markt aanwezige onderwijsinstellingen verstrekken.

Tenslotte moet het Hof oordelen over de overeenkomst tussen Spanje en de Heilige Stoel. De overeenkomst dateert van vóór de toetreding van Spanje tot de EU. Als het “bestaande staatssteun” is dan mogen deze bestaande steunregelingen in principe worden toegepast.

In ieder geval zolang de Commissie deze niet onverenigbaar met de interne markt heeft verklaard.

Kern

Er gold een Spaanse belastingvrijstelling voor de Katholieke Kerk. Het Hof van Justitie oordeelde i.c. over de toepasselijkheid van het Unie recht op activiteiten van kerken. Het arrest kijkt naar de kwalificatie van een entiteit als onderneming en de invulling van economische activiteiten. De belastingvrijstellingen die de Katholieke Kerk in Spanje heeft, kunnen verboden staatssteun vormen als zij worden toegekend voor economische activiteiten.