Conclusies artikel Seks onder je 25ste

Belangrijkste conclusies Seks onder je 25ste (artikel uit 2012)

Seks onder je 25^ste was een onderzoek naar seksuele gezondheid van Nederlandse jongeren op grote schaal. In 2005 en 2011 werden er vragenlijsten afgenomen onder jongeren van 12 tot 25 jaar. Dit zijn de belangrijkste vindingen uit het onderzoek:

Seksuele gezondheid jongeren goed

Seksuele ervaringen gaan meestal stapje voor stapje. De gemiddelde leeftijden waarop 50% van de jongeren een specifieke seksuele ervaring heeft meegemaakt zijn:

Deze leeftijden waren in 2005 en 2011 hetzelfde. Tussen 1995 en 2005 trad er wel toename van seksueel actieve jongeren op het voortgezet onderwijs op, maar deze is nu dus gestabiliseerd.

¾ van de jongeren gebruikte bij de eerste keer een condoom, 50-58% gebruikte de pil of een ander anticonceptiemiddel, dus sommige jongeren gebruikten “double Dutch”, dus beide. Onder de meisjes van 21 jaar en ouder wordt nog veel meer anticonceptiemiddelen gebruikt, ook al vindt 33% van deze meisjes het leuk om nu zwanger te raken. Ongeplande zwangerschappen komen nu zelfs iets minder voor dan in 2005. Alternatieven voor de pil of een condoom worden iets meer gebruikt dan in 2005, met als voornaamste reden gebruiksgemak. 12% van de meisjes gebruikte een morning-after pil in het afgelopen jaar.

Van alle jongeren die seks hebben gehad heeft 15% (jongens) tot 20% (meisjes) zich laten testen op SOA. Homo- en biseksuele jongens laten zich 2x zoveel testen als heteroseksuele jongens (31% tegenover 14%).

Veel van de jongeren (in de 80 en 90 %) communiceert met zijn of haar sekspartner wat zij lekker vinden en wat de ander lekker vindt. Veel jongeren leggen de verantwoordelijkheid voor het aangeven van grenzen bij meisjes.

Thema’s waar op moet worden gelet

4% van de jongens en 17% van de meisjes geeft aan wel eens tegen hun wil in gedwongen tot seksuele handelingen. Homo- of biseksualiteit en vrouw zijn zijn risicofactoren om gedwongen te worden tot een seksuele handeling. De mate van grensoverschrijdend seksueel gedrag is even hoog als in 2005. Bij de eerste keer seks werd 0,2% (jongens) tot 3,3% (meisjes) gedwongen tot seks en 4,7% (jongens) tot 13,5% (meisjes) overgehaald, vooral als de ander meer dan vijf jaar ouder was en als zij nog geen relatie hadden of als zij elkaar nog maar kort kenden.

De eerste keer seks komt voor veel jongeren onverwacht: meeste jongeren wisten wel dat het binnenkort zou gebeuren, maar die desbetreffende dag was onverwacht. Dit leidt wel tot minder bescherming tegen SOA/zwangerschap en een vervelendere ervaring.

Weinig jongeren bespreken vooraf met hun partner de manieren om SOA te voorkomen, omdat ze het niet nodig vonden, niet durfden, of hier niet aan dachten. 22% (jongens) tot 34% (meisjes) geeft aan een relatie te beginnen met seks, maar slechts een klein deel hiervan doet dit minstens drie maanden lang. Veel mensen die stoppen met condooms binnen een relatie laten zich bovendien niet testen op SOA of HIV.

Daarnaast valt op dat er iets minder kennis is over SOA en zwangerschap dan in 2005. Op een aantal vlakken hebben meisjes meer kennis dan jongens.

Verschillen jongens/meisjes

Veel verschillen tussen jongens en meisjes die er gevonden worden zijn in het nadeel van de meisjes: meer grensoverschrijding, vervelendere ervaring en evaluatie van eerste keer, meer spijt, meer schaamte, minder tevredenheid, etc. Jongens willen vooral hun partner laten genieten, meisjes hechten vooral waarde aan relationele motieven. Jongens hebben meer ervaring met masturberen en orgasmes dan meisjes, kijken positiever tegen porno aan en gebruiken porno ook vele meer.

Vooral bij meisjes komen seksuele problemen vaak voor: pijn tijdens seks, niet kunnen klaarkomen, weinig zin in seks. Jongens hebben deze problemen ook, maar in mindere mate, en zij komen sneller klaar dan zij willen.

Meisjes praten meer en vaker over seksualiteit met hun omgeving, kunnen sneller bij iemand terecht bij seksuele problemen, worden vaker gewaarschuwd en ervaren iets minder sociale druk dan jongens.

Jonge starters en risico’s

Jonge starters zijn jongeren onder de 14 die wel eens seks hebben gehad, dit is zo’n 4% van alle 13-jarigen. Jonge starters lopen bij seksuele contacten meer risico: vooral meer grensoverschrijding (van de meisjes onder de jonge starters, werd 33% hiertoe overgehaald of gedwongen) en beschermingsgedrag (jonge starters gebruiken minder vaak en minder consequent anticonceptiemiddelen en bescherming tegen SOA. Het gebruik van de morning-after pil is bij jonge starters relatief veel gebruikt (23%)). De kennis van jonge starters is lager. Ouders zijn een belangrijke informatiebron voor jonge starters, maar zijn vaak niet op de hoogte van de seksuele activiteit van hun kinderen.

Opleiding en risico’s

Laag opgeleide jongeren lopen op veel verschillende vlakken meer risico: ze hebben vroeger seks, meer verschillende sekspartners, meer en/of vaker seks gehad met een prostituee, ze hebben minder kennis, vaker te maken met zwangerschap (er wordt onder laagopgeleiden ook positiever tegen zwangerschap aangekeken), meer ervaring met grensoverschrijding en delen vaker seksueel getinte dingen op internet (zoals een webcam of berichtje).

Religie

Meisjes die hun religie (Christelijk of Islamitisch) belangrijk vinden, hebben minder ervaring met seks. Bij jongens speelt geloof eigenlijk geen rol, alleen hebben Islamitische jongens relatief veel ervaring met seks met een prostituee. Gelovige jongeren staat minder positief tegenover seks voor het huwelijk, seks uit lust of seks buiten een relatie en ervaren over het algemeen meer negatieve gevoelens bij het idee van seksualiteit (zoals schaamte) dan jongeren die niet religieus zijn. Islamitische meisjes zijn hierbij terughoudender over seksualiteit dan Islamitische jongens. Christelijke jongeren hebben iets meer ervaring met grensoverschrijdend gedrag. Christelijke meisjes en Islamitische jongeren gebruiken minder anticonceptie; de morning-after pil wordt wel veel geslikt onder Islamitische meisjes (33% heeft het afgelopen jaar de morning-after pil geslikt). Er wordt in Islamitische gezinnen minder gesproken over seks (met als gevolg: minder kennis) en ook minder vrijheid gegeven in het kiezen van een partner.

Achtergrond

De gegevens van Turkse en Marokkaanse jongeren komen sterk overeen met de hierboven beschreven Islamitische jongeren. Jongeren met een Antilliaanse of Surinaamse achtergrond verschillen hiervan: zij hebben meer sekspartners dan jongeren van welke afkomst dan ook, meer voor seks betaald en meer internetcontacten die te maken hebben met seks. Verder gebruiken zij minder vaak anticonceptie (terwijl hun kinderwens niet relatief groot is) en hebben ze meer ervaring met grensoverschrijdend gedrag. Zij praten thuis wel veel relatief over seks en krijgen veel vrijheid van hun ouders. Toch zijn de ouders minder op de hoogte van het seksueel gedrag van hun kinderen dan Nederlandse ouders.

Homoseksuele jongeren

Homonegativiteit is onder alle groepen nog relatief groot: zo worden zoenende homoseksuele jongeren sneller afgekeurd, worden hun vriendschappen sneller verbroken, en zelfs homoseksuelen zouden zelf liever heteroseksueel zijn. Toch is er een lichte stijging te zien in het aantal homo- en biseksuelen, en ook in het aantal twijfelaars. Ook komen homo- en biseksuelen relatief eerder uit de kast tegenover de eerste persoon.

Het internet

Het merendeel van de jongeren gebruikt internet als ze een vraag hebben over seksualiteit. Wat betreft porno: er is geen verschil gevonden in de mate waarin porno wordt gekeken, maar wel in de media hiervoor: pornoblaadjes, DVD’s en pornotv worden minder gebruikt en deze hebben plaatsgemaakt voor filmpjes op internet. Ook gebruikt een klein deel van de jongeren internet voor seksueel getinte contacten (zoals webcamseks of naaktfoto’s doorsturen).

Mensen in de omgeving

Vooral de moeder wordt veel geraadpleegd als jongeren problemen hebben met of vragen hebben over seks, bij zowel jonge jongeren als de twintigers. Rond de 80% van de jongeren praat wel eens over seksualiteit met hun ouders, dit gaat dan vooral over relaties en verliefdheid. Veel jongeren geven aan tevreden te zijn over de mate waarop hun ouders op de hoogte zijn van hun seksualiteit. Jongeren in Nederland krijgen veel vrijheid van hun ouders.

Slechts een klein deel (<8%) van de jongeren geeft aan sociale druk te ervaren rondom seksualiteit (bijvoorbeeld seks hebben omdat iedereen dat doet, of verkering krijgen door aanmoediging van vrienden).

Op school worden jongeren vooral ingelicht over soa’s, anticonceptie en voortplanting. Thema’s die minder aan bod komen zijn homoseksualiteit, grenzen aangeven, maagdelijkheid en seks in de media.

Conclusie

Over het algemeen is er weinig verandering ten opzichte van 2005. Wat goed is, is dat veel jongeren anticonceptie gebruiken. Enkele gevonden punten die zorgwekkend kunnen worden gevonden zijn:

• Seksuele grensoverschrijding is niet verminderd ten opzichte van 2005

• Veel jongeren zagen hun 1^e keer seks niet aankomen

• Veel meisjes vonden hun 1^e keer seks vervelend

• Als jongeren een relatie hebben stoppen ze te snel met het gebruik van anticonceptie

• Homo’s worden nog steeds maar matig geaccepteerd