Commissie t. Polen (Case C-619/18 R) - Arrest

Commissie t. Polen (HvJ zaak C-619/18 R, beschikking van 15-11-2018, ECLI:EU:C:2018:910)

Feiten

Op 3 april 2018 is de nieuwe Poolse wet op de Sąd Najwyższy, de hoogste rechterlijke instantie van Polen, in werking getreden. De pensioenleeftijd van de rechters werd in deze wet verlaagd tot 65 jaar. Deze nieuwe leeftijdsgrens is van toepassing met ingang van de datum van inwerkingtreding van de wet. In april 2018 oefenden 72 rechters, van wie er 27 op deze datum de leeftijd van 65 jaar hadden bereikt, hun ambt uit bij de Sąd Najwyższy.

In juli 2018 kregen 15 van de 27 rechters te horen dat zij op pensioen werden gesteld. Als de rechters van Sąd Najwyższy hun functies ook na het bereiken van de pensioenleeftijd wilden blijven vervullen, moesten zij een verklaring en een certificaat van hun gezondheidstoestand overleggen. Voorts moest de Poolse president zijn toestemming geven.

Volgens de Europese Commissie heeft Polen hiermee het Unierecht geschonden. Enerzijds heeft het de pensioenleeftijd verlaagd en toegepast op de rechters die t/m 3 april 2018 zijn benoemd. Anderzijds heeft de Poolse president de discretionaire bevoegdheid gekregen om de ambtstermijn van de rechters van de Sąd Najwyższy te verlengen. Op 2 oktober 2018 heeft de Commissie beroep wegens niet-nakoming ingesteld bij het Hof van Justitie.

HvJ

In afwachting van het arrest van het Hof heeft de Commissie het Hof in kort geding verzocht Polen te gelasten verschillende voorlopige maatregelen te nemen waaronder schorsing van de wet. Volgens het Hof kunnen voorlopige maatregelen alleen door de kortgedingrechter worden toegewezen als 1) wordt aangetoond dat zij op het eerste gezicht feitelijk en rechtens gerechtvaardigd zijn en 2) deze maatregelen spoedeisend zijn.

Bij deze beschikking wijst de vicepresident van het Hof alle vorderingen van de Commissie voorlopig toe tot de uitspraak van de eindbeschikking in die kortgedingprocedure. De beschikking van de vicepresident van het Hof stelt dat Polen de toepassing van de nationale bepalingen over de verlaging van de pensioenleeftijd van de rechters van de hoogste rechterlijke instantie met onmiddellijke ingang moet schorsen. Want:

• Er is voldaan aan de voorwaarde dat de maatregelen op het eerste gezicht feitelijk en rechtens gerechtvaardigd zijn.

• Er is sprake van spoedeisendheid. Schending van een grondrecht als het recht op een onafhankelijke rechter kan vanwege de aard op zich kan leiden tot ernstige en onherstelbare schade. Voorts bestaat een reëel risico dat rechtzoekenden ernstige en onherstelbare schade lijden als de voorlopige maatregelen niet worden toegekend.

• Een belangenafweging van de betrokken belangen pleit ervoor dat de voorlopige maatregelen worden toegekend.

Kern

De Europese Commissie heeft beroep wegens niet nakoming ingesteld tegen Polen wegens schending van het Unierecht met de wet inzake het Hooggerechtshof, die o.a. de pensioenleeftijd van de rechters verlaagd. Polen moet de toepassing van de nationale bepalingen over de verlaging van de pensioenleeftijd van de rechters van de hoogste rechterlijke instantie direct schorsen. Er bestaat namelijk een reëel risico dat rechtzoekenden ernstige en onherstelbare schade lijden als de voorlopige maatregelen niet worden toegekend en het beroep wegens niet-nakoming door het Hof wordt toegewezen. De voorwaarde van spoedeisendheid is vervuld.