Building bridges: home visits to multi-stressed families where professional help reached a deadlock - van Lawick & Bom - 2008 - Artikel

Building bridges: home visits to multi-stressed families where professional help reached a deadlock - van Lawick & Bom - 2008 - Artikel

Wat zijn multi-stressed families?

Multi-stressed families werden vroeger aangeduid als multi-probleem families. Het betreft families met gecompliceerde problemen, waarbij de stressfactoren aan elkaar verbonden zijn en zich uitspreiden over verschillende gebieden van het dagelijks leven. De reacties op deze stressors is vaak inadequaat en zorgen voor meer stress en escalaties. Deze families hebben vaak een geschiedenis van zeer gefrustreerde ervaringen en hebben een wantrouwen ontwikkeld voor de buitenwereld. Professionals die deze families willen helpen hebben vaak een neerbuigende houding, waardoor het wantrouwen bij de families groeit.

Hoe ontstond het project Mobiel Lorentz?

Multi-stressed families worden vaak door professionals bezocht, maar er is gebleken dat deze professionals vaak niet goed getraind en onderbetaald zijn. De best getrainde en goed betaalde psychotherapeuten werken vaak met minder lastige cliënten en minder gecompliceerde families. Om te onderzoeken wat er zou gebeuren wanneer een goed getrainde psychotherapeut multi-stressed families zou bezoeken, is het project Mobiel Lorentz opgericht. Deze professionals vragen de families wat er mis is gegaan met eerder gegeven hulp. Er wordt gekeken wat de hulpbronnen zijn van de families en hoe zij het beste geholpen kunnen worden.

Hoe ziet de start van de therapie er uit?

Elke therapie begint met een multi-dialoog waarbij de familieleden vertellen wat er is misgegaan met eerder aangeboden hulp. Er wordt gereflecteerd en er worden initiatieven ontwikkeld. Deze initiatieven weerspiegelen wat de familieleden belangrijk vinden. Op deze manier voelen de familieleden zich niet uitgesloten maar juist verbonden aan de oplossing. Er worden zeven belangrijke startposities geïdentificeerd.

Van oplossen en helpen naar samenwerking

De professionals gaan uit van het standpunt dat zij niet meer kennis hebben over het leven of de problemen waar de families mee te maken hebben. Zij zijn natuurlijk wel experts in het stellen van vragen die reflectie teweegbrengen, maar zij stellen zich niet op als probleemoplossers. Samenwerking zorgt er voor dat iedereen even belangrijk is en kan leiden tot onverwachte en nog onbekende oplossingen.

Van algemeen naar specifiek

Menselijk gedrag kan goed worden begrepen door middel van training in algemene psychologische en sociologische kennis, maar daarmee worden relaties met andere mensen niet op gebouwd. Ervaring in de psychotherapie leert dat bruggen worden gebouwd door middel van specifieke menselijke interesse. Advies van de professionals bestaat niet uit algemene richtlijnen voor het welzijn, maar uit specifieke persoonlijke gedachtes en ervaringen.

Van het verbeteren van het leven door middel van interventies naar het accepteren van de tragische kant van het leven

Veel problemen en lijden kunnen worden gediagnosticeerd en vervolgens aan de hand van behandelingen worden “opgelost”. Dat betekent echter niet het leven soms niet pijnlijk, problematisch of tragisch is. Als de professionals zich nederig kunnen opstellen, kunnen de familieleden hun empathie voelen en wellicht de tragische kant van het leven leren accepteren.

Van monoloog en educatie naar multiloog en uitnodiging

In een monoloog is er maar ruimte voor één mening. In een multiloog is er geen allesoverheersende waarheid. Significante contributies kunnen door iedereen worden gemaakt. Ook is het belangrijk aandacht te besteden aan de verschillende gedachtes binnen één persoon. Mensen hebben vaak een dominante gedachte, die de andere gedachtes overheerst, maar dat betekent niet dat er helemaal geen andere gedachtes aanwezig zijn.

Van isolatie naar verbinding

De professionals proberen om isolatie te verminderen en verbinding te creëren. Wantrouwen moet verminderd worden, zodat de wereld niet wordt waargenomen als bedreigend en onbetrouwbaar. Wanneer mensen meer in verbinding met anderen leven voelen zij zich meer gesteund en krijgen zij meer te maken met nieuwe ideeën en gedachtes. Op die manier kunnen oplossingen worden gevonden die anders wellicht nooit aan het licht waren gekomen. Ook kunnen gevoelens van geluk en verdriet gedeeld worden met anderen.

Van escalatie naar reflectie

Escalaties ontwikkelen zich via kleine stappen en resulteren in continue gevechten en afkeuring. Een belangrijk instrument om conflict te verminderen is het stimuleren van reflectie door middel van circulaire vragen. Door te reflecteren op de gevolgen van iemands acties voor een ander, kunnen bepaalde assumpties worden veranderd. Men krijgt inzicht in het perspectief van een ander, zonder deze direct af te keuren. Op die manier kunnen escalaties worden herkend, net als de bijdragen die iemand heeft aan die escalatie.

Van stilstand naar initiatief

Wanneer mensen langere tijd met stress leven, voelen zij zich steeds hulpelozer. Dit heeft een verlammend effect. Mensen gaan zichzelf zien als slachtoffers van ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Ze gaan hun energie steken in het verklaren van hun situatie, en ze vergeten daarbij dat ze zelf ook invloed hebben op hun toekomst. Initiatieven van de families moeten worden gestimuleerd. Initiatieven verhogen het gevoel van controle over het eigen leven en brengen hoop voor de toekomst.