Bestuursprocesrecht II - B2 - Rechten - UvA - Oefententamen bij deeltoets B

Vragen

Vraag 1

Sietske exploiteert een tea-room in het centrum van Breda. Ze heeft geen vergunning voor het schenken van alcohol. Omwonenden klagen erover dat Sietske toch alcohol schenkt en verzoeken de stadsdeelvoorzitter de vergunning in te trekken. De stadsdeelvoorzitter, die op grond van art. 3.2 APV over die bevoegdheid beschikt, honoreert dat verzoek en trekt de vergunning in. Sietske maakt meteen bezwaar. Hij wil tevens, om de schade te voorkomen, dat het besluit geschorst wordt. Hij verzoekt daarom om een voorlopige voorziening.

Welke rechter is bevoegd het verzoek om een voorlopige voorziening te behandelen?

Vraag 2

De gevraagde voorziening wordt door de rechter afgewezen. Inmiddels is bij de stadsdeelvoorzitter het vermoeden ontstaan dat Sietske de zaak wil gebruiken om geld wit te wassen. In de beslissing op bezwaar legt hij nu, in plaats van de APV, artikel 3 Wet Bibob aan de intrekking ten grondslag. Volgens dit artikel kan een vergunning worden ingetrokken, indien ernstig gevaar bestaat dat deze vergunning (mede) zal worden gebruikt om geld wit te wassen.

Is het toegestaan dat de stadsdeelvoorzitter deze nieuwe grondslag in de beslissing op bezwaar hanteert?

Vraag 3

Sietske stelt beroep in. De stadsdeelvoorzitter heeft in de tussentijd twijfels gekregen omtrent de juistheid van de motivering bij de beslissing op bezwaar. Hij trekt dit besluit daarom in en vervangt het op door een nieuw besluit te nemen met dezelfde uitspraak (dictum), maar met een andere motivering.

Moet Sietske daar nog een beroep tegen instellen als ze het met de uitspraak niet eens is?

Vraag 4

De procedure helpt Sietske niet verder en ze besluit een tea room te openen in de wijk 't Ginniken. De gevraagde vergunning wordt op grond van artikel 3.1 APV door de stadsdeelvoorzitter verleend. Omwonenden, die de slechte reputatie van Sietske kennen, maken bezwaar tegen de verlening van de vergunning. Het bezwaar wordt ongegrond verklaard, waarop de inwoners van de wijk naar de rechter stappen. Zij wijzen in hun beroepsschrift de rechter op artikel 3.3 APV, dat stelt: ‘Het bevoegde bestuursorgaan weigert de vergunning voor een bedrijf als de exploitatie daarvan in strijd is met het bestemmingsplan’. Bovendien stellen zij tijdens de zitting aan dat de tea room een nadelige invloed heeft op de leefomgeving, wat volgens artikel 3.11 van de APV ook een weigeringsgrond is.

Kan de rechter artikel 3:11 APV toepassen in deze casus of verzet artikel 8:58 Awb of een andere norm zich hiertegen?

Vraag 5

De rechter oordeelt ten slotte dat de tea room niet in strijd is met het bestemmingsplan en verklaart het beroep ongegrond. De omwonenden beslissen om een hoger beroep aan te spannen. De omwonenden voeren wederom aan dat de tea room in strijd is met het bestemmingsplan. De hogerberoepsrechter stelt vast dat er inderdaad sprake is van strijd met het bestemmingsplan. Hij wil het geschil definitief beslechten, zonder gebruikmaking van artikel 6;22 Awb of artikel 8:69 Awb.

Hoe zal de rechter tot deze conclusie komen?

Antwoorden

Zie voor toelichting bij de antwoorden ook de samenvatting bij de Onderwijseditie van bestuursrecht in de sociale rechtsstaat van Schlossels

Vraag 1

Artikel 8:81 lid 1 Awb bepaalt dat de voorzieningenrechter van de bestuursrechter die bevoegd is of kan worden, een voorlopige voorziening kan treffen. Er is bezwaar gemaakt, dus in dit geval gaat het om de vraag welke bestuursrechter bevoegd kan worden.
Artikel 8:6, lid 1, Awb bepaalt dat de rechtbank bevoegd is, tenzij uit hoofdstuk 2 van de bevoegdheidsregeling blijkt dat een andere bestuursrechter bevoegd is. In dit geval is de bevoegdheid van de burgemeester gebaseerd op de APV en die wordt niet genoemd in de bevoegdheidsregeling. Op grond hiervan is geen andere bestuursrechter bevoegd.
Er is geen ander wettelijk voorschrift als bedoelt in artikel 8:6 Awb dat een andere bestuursrechter dan de rechtbank aanwijst. Dat zou in dit geval de APV moeten zijn. Hier is hoogstwaarschijnlijk, dit blijkt ook niet uit de casus, geen afwijkende bevoegdheidsregeling in vastgelegd.
Beroep is niet uitgesloten op grond van de artikelen 8:2-8:5 Awb, dus is de voorzieningenrechter van de rechtbank bevoegd.
Uit artikel 8:7, derde lid Awb en hoofdstuk 3 van de Bevoegdheidsregeling kun je niet concluderen dat een andere rechtbank bevoegd is, zodat op grond van artikel 8:7, eerste lid Awb de voorzieningenrechter van de rechtbank bevoegd is, omdat het hier een besluit betreft van een bestuursorgaan van de gemeente.

Zie ook: de Onderwijseditie van bestuursrecht in de sociale rechtsstaat van Schlossels: hoofdstuk 17.

Vraag 2

Artikel 7:11 Awb bepaalt dat naar aanleiding van het bezwaar een volledig heroverweging van het originele besluit dient plaats te vinden. Dat houdt in dat de beslissing op bezwaar te zien moet zijn als een heroverweging van het eerste besluit.

De eerste beslissing (de beslissing in primo) was gebaseerd op een bevoegdheid ontleend aan de APV van Breda. De beslissing op bezwaar is gebaseerd op een bevoegdheid ontleend aan de wet BIBOB. Dit zijn, logischerwijs, twee andere wetten.

De beslissing op bezwaar is dus niet te zien als een heroverweging van het originele besluit, omdat de bevoegdheid die ten grondslag ligt aan de intrekking bezwaar een andere is dan de bevoegdheid die ten grondslag ligt aan de eerste intrekking. Het antwoord is dus nee.

Zie ook: de Onderwijseditie van bestuursrecht in de sociale rechtsstaat van Schlossels: hoofdstuk 22.

Vraag 3

Artikel 6:19, eerste lid, heeft betrekking op intrekking van het besluit waartegen het bezwaar of beroep is gericht. Het beroep van Sietske is in de casus gericht tegen de oorspronkelijke beslissing bezwaar. Dat besluit wordt ingetrokken en vervangen door het nieuwe besluit en dus heeft het beroep van rechtswege ook betrekking op het nieuwe besluit.

Echter bepaalt artikel 6:19, eerste lid, geldt dit niet wanneer beide partijen daarbij geen belang hebben. Sietske heeft daar zeker belang bij, aangezien de conclusie van het nieuwe besluit hetzelfde luidt als dat van het besluit waar zij oorspronkelijk beroep tegen instelde en het nieuwe besluit nog steeds betekent dat haar vergunning is ingetrokken.

Zie ook: de Onderwijseditie van bestuursrecht in de sociale rechtsstaat van Schlossels: hoofdstuk 7.

Vraag 4

Artikel 8:58 is in de casus niet van toepassing en verzet zich dan ook niet tegen het betrekken van artikel 3.11 APV op deze zaak door de rechter. Er is namelijk geen sprake van ‘nadere stukken’.
In de casus zou het dan moeten gaan om stukken die een toelichting geven op (de strijd met) het bestemmingsplan, dat in het beroepschrift als grond wordt aangevoerd tegen de vergunningverlening. Dat de exploitatie ook in overeenkomst met art. 3.11 APV zou zijn (zoals ter zitting wordt aangevoerd), is dan geen nader stuk, maar een geheel nieuwe grond.

Op grond van de jurisprudentie is het toegestaan dat in het beroep in eerste aanleg nieuwe of aanvullende gronden worden aangevoerd; tenzij deze in strijd zijn met de goede procesorde. Belangrijk is daarbij of deze grond relevant is voor het besluit waartegen in beroep wordt gegaan; veel nader onderzoek vergt waardoor de uitspraak van de rechter langer op zich laat wachten dan is toegestaan; of de tegenpartij (de stadsdeelvoorzitter) adequaat op de stukken kan reageren; en of de grond niet eerder had kunnen (en moeten) worden aangevoerd. 

Argumenten bij deze casus kunnen zijn: de grond is weliswaar laat aangevoerd, pas tijdens zitting, maar is relevant voor de vergunningverlening en de stadsdeelvoorzitter had – gelet op art. 3:2 Awb – ook ambtshalve van de situatie op de hoogte moeten zijn. Daar art. 3.11 APV een weigeringsgrond is bij de vergunningsbevoegdheid.

Zie ook: de Onderwijseditie van bestuursrecht in de sociale rechtsstaat van Schlossels: hoofdstuk 17.

Vraag 5

De hogerberoepsrechter verklaart het hoger beroep gegrond (art. 8:108, 8:70, onder d Awb) en vernietigt daarmee de aangevallen uitspraak van de rechtbank (artikel 8:113 Awb).

Daarnaast doet het hof wat de rechtbank had behoren te doen en verklaart de hogerberoepsrechter het beroep gegrond en vernietigt de beslissing op bezwaar. (artikel 8:113 Awb, 8:70 onder d Awb, 8:72, eerste lid Awb).

De hogerberoepsrechter herroept de beslissing in primo (artikel 8:113 Awb, 8:72, eerste lid Awb, artikel 8:72, derde lid onder b, Awb, 7:11, tweede lid Awb)

De hogerberoepsrechter wijst de aanvraag van Sietske af (artikel 8:113 Awb, 8:72, eerste lid Awb, artikel 8:72, derde lid onder b Awb, 7:11 tweede lid Awb, artikel 3.2 APV) en bepaalt dat zijn uitspraak in de plaats treedt van het vernietigde besluit.