ABRvS 4 juni 2014, ECLI:NL:RVS:2014:1982 (Prioriteiten bij handhaving) - Arrest

Onderwerp

Beleidshandhaving

Relevante artikelen

n.v.t.

Casus

Het college van burgemeester en wethouders van Zaanstad had i.c. een prioriteringsbeleid met betrekking tot handhaving van bepaalde overtredingen vastgesteld. Het college had in een handhavingsbeleidsplan vastgelegd dat ‘vooralsnog niet handhavend wordt opgetreden tegen het zonder omgevingsvergunning plaatsen van meerpalen in openbaar water.’ Aan zulke overtredingen was dus een lage prioriteit toegekend. Wel was vastgelegd dat alsnog kon worden besloten om tegen laag geprioriteerde situaties handhavend op te treden als deze in de toekomst meer prioriteit zouden krijgen. Bovendien zou kunnen worden besloten om in het kader van een speciaal handhavingsproject op te treden tegen overtredingen die al jaren bestaan. Het college had echter in 2011 tot 2014 steeds besloten dat tegen meerpalen niet zou worden opgetreden.
Op basis van het beleid was een verzoek van een omwonende om handhavend optreden door het college, afgewezen.

Rechtsvraag

Is beleid waarin wordt vastgelegd dat er tegen bepaalde overtredingen niet wordt gehandhaafd aanvaardbaar?

ABRvS

De Afdeling stelt dat handhavingsbeleid er niet toe mag strekken dat tegen overtredingen met een lage prioriteit nooit wordt opgetreden. Dit wil niet zeggen dat bij de handhaving geen prioriteiten mogen worden gesteld. Volgens de Afdeling is prioriteitstelling toegestaan om in het kader van doelmatige handhaving onderscheid te maken in de wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de handhavingstaak. Zo kan prioritering bepalend zijn voor de mate waarin toezicht wordt gehouden op de naleving van voorschriften. Ook mag prioritering inhouden dat bij bepaalde lichte overtredingen alleen naar aanleiding van een klacht of een verzoek van een belanghebbende wordt beoordeeld of handhavend moet worden opgetreden.

Als door een belanghebbende om handhaving wordt verzocht, kan echter niet alleen onder verwijzing naar de prioriteitstelling van handhaving worden afgezien. Alleen onder bijzondere omstandigheden immers mag van handhaving worden afgezien. Er moet dus na een verzoek om handhaving een afweging worden gemaakt in het individuele geval, waarbij de belangen van de verzoeker moeten worden betrokken. Bij deze afweging moet het bestuursorgaan zien of ondanks de prioritering in deze situatie het toch moet optreden.

Het gevolg van die afweging kan zijn dat van handhaving wordt afgezien, gelet op het karakter van het overtreden voorschrift, het daarbij betrokken algemene belang en de belangen van de verzoeker. Leidt de naar aanleiding van een verzoek van een belanghebbende uitgevoerde beoordeling of handhavend moet worden opgetreden daarentegen tot het nemen van een sanctiebesluit, dan levert dat, anders dan het college veronderstelt, op zichzelf geen strijd met het gelijkheidsbeginsel op ten opzichte van gevallen waarin niet om handhaving is verzocht en geen sanctiebesluit is genomen. In die gevallen doet zich namelijk niet de omstandigheid voor dat een verzoek is gedaan waarmee in de bestuurlijke afweging rekening moet worden gehouden.

Het enkele feit dat een verzoek is gedaan, brengt niet mee dat de belangenafweging reeds daarom tot een andere uitkomst moet leiden. Als een consistent en doordacht bestuursbeleid wordt gevoerd, inhoudende dat bij overtredingen waaraan een lage prioriteit is toegekend alleen naar aanleiding van een klacht of een verzoek van een derde wordt beoordeeld of handhavend moet worden opgetreden, betekent een besluit tot handhaving naar aanleiding van een klacht of verzoek echter niet dat het college alsdan in alle vergelijkbare gevallen uit eigen beweging tot handhaving moet overgaan. De Afdeling oordeelt dat het college de afwijzing van het verzoek om handhaving ten onrechte heeft gebaseerd op het prioriteringsbeleid.

Leerstuk

De Afdeling geoordeeld dat beleid inhoudende dat tegen bepaalde overtredingen nooit zal worden opgetreden, niet aanvaardbaar is.