ABRvS 13 maart 2013, ECLI:NL:RVS:2013:BZ3972 - Arrest

Feiten

In deze zaak gaat het om de uitspraak op de (hoger) beroepen van de appellanten (de vereniging Vereniging van Vrijzinnige Hervormden Middelburg, de stichting Stichting tot Bescherming van het Peter Gerritsz-orgel, en het kerkgenootschap Protestantse Gemeente Middelburg) tegen de uitspraken van de rechtbank Middelburg in de gedingen tussen de vereniging en de stichting en het college B&W van Middelburg.

In het onderhavig geval hadden de Vereniging en de Stichting beroep ingesteld tegen de verwijdering van een orgelkas uit een kerk in Middelburg. Daarbij had de rechtbank in eerste instantie de Stichting niet aangemerkt als belanghebbende en daarom in beroep niet-ontvankelijk verklaard. De rechtbank achtte de Vereniging het beroep van de vereniging niet-ontvankelijk omdat de vereniging niet als belanghebbende kan worden aangemerkt.

ABRvS

In deze uitspraak gaat de Afdeling in op de vereisten voor ontvankelijkheid als bedoeld artikel 1:2 lid 2 Awb. De Afdeling heeft in hoger beroep ambtshalve de ontvankelijkheid opnieuw beoordeeld en komt tot een andere slotsom dan de rechtbank.
 
De Vereniging heeft in hoger beroep aangevoerd dat de rechtbank onterecht heeft geoordeeld dat het niet als belanghebbende kan worden aangemerkt. De Afdeling gaat hierin mee. Tijdens de behandeling in beroep heeft de rechtbank namelijk noch schriftelijk, noch ter zitting de hoedanigheid van de vereniging als belanghebbende aan de orde gesteld. De Vereniging heeft daardoor niet haar standpunt m.b.t. de niet-ontvankelijkheid kunnen geven terwijl zij daar niet op bedacht hoefde te zijn. Hierdoor heeft de rechtbank in strijd gehandeld met het "verdedigingsbeginsel". 
Echter, de Afdeling verklaard de Vereniging niet-ontvankelijk. Volgens vaste rechtspraak van de Afdeling is voor de vraag of een rechtspersoon belanghebbende is, bepalend of de rechtspersoon krachtens zijn statutaire doelstelling en blijkens zijn feitelijke werkzaamheden een rechtstreeks bij het bestreden besluit betrokken algemeen of collectief belang in het bijzonder behartigt. Hiervoor kijkt de Afdeling naar de statuten van de Vereniging en concludeert dat het besluit tot verwijdering van het orgel er niet toe leidt dat de Vereniging wordt belemmerd in zijn omschreven doelstellingen.
 
Door de rechtbank was de Stichting wel ontvankelijk geacht, maar de Afdeling verklaarde het alsnog niet-ontvankelijk. Ondanks het besluit tot het verwijderen van het orgel een belang betrof dat de Stichting blijkens haar statutaire doelstelling behartigde, was het enkel behartigen van die doelstelling niet voldoende. Verder is vereist dat de Stichting feitelijke werkzaamheden ter behartiging van dat belang verricht en dit was niet het geval omdat de feitelijke werkzaamheden zich beperkt hebben tot het inbrengen van een zienswijze en het instellen van beroep. Volgens de Afdeling kan het louter in rechte opkomen tegen besluiten niet worden aangemerkt als feitelijke werkzaamheden in de zin van artikel 1:2 Awb.

Er hadden feitelijke werkzaamheden moeten worden verricht ter behartiging van haar belangen als rechtspersoon en dit was niet het geval.