Feiten

In mei 1946 hadden twee Britse schepen gevaren bij het Corfu kanaal naast Albanië waar zij toen werden beschoten door Albanese machten. Hierna ontstond een diplomatieke discussie tussen het Verenigd Koninkrijk en Albanië over het recht op vreedzaam passeren van Albanese wateren door Britse schepen. Albanië stelde dat de schepen niet zonder voorafgaande kennisgeving aan de Albanese regering mochten passeren. Echter, het Verenigd Koninkrijk was van mening dat volgens het volkenrecht onschuldig passeren mogelijk moest zijn.

In de periode die volgt plaatst de Albanese regering mijnen in het Corfu kanaal in Albanese territoriale wateren. Albanië was in oorlog met Griekenland, en de mijnen waren naar verluidt deel van haar verdediging. Op 22 oktober 1946 probeerden twee Britse marineschepen weer de straat van Corfu te passeren, maar werden vernietigd door de mijnen, met verlies van mensenlevens als gevolg. Het Verenigd Koninkrijk bracht de zaak aan bij het internationale Hof van Justitie omdat Albanië een plicht zou hebben de naderende Britse schepen te waarschuwen voor de mijnen. Het vorderde schadevergoeding van Albanië. Albanië diende een tegenvordering in wegens het schenden van Albanese territoriale wateren.

Internationaal Hof

Deze zaak was het eerste geschil dat aan de nieuw opgerichte internationale Hof van Justitie (opvolger van het Permanent Hof van internationale justitie) werd voorgelegd.

Het Hof moest oordelen of Albanië aansprakelijk was onder internationaal recht voor de explosies en voor de schade. Ook moest het Hof oordelen of het Verenigd Koninkrijk onder internationaal recht de soevereiniteit van Albanië had geschonden.

Het Hof oordeelde dat Albanië verantwoordelijk was voor de explosies en voor de daaruit voortvloeiende schade en verlies van menselijk leven door de Britten. Albanië had gesteld dat de mijnen niet door haar waren gelegd en dat zij dus ook niet aansprakelijk was voor de schade. Het Hof stelt dat inderdaad niet bewezen kan worden dat Albanië de mijnen gelegd heeft, maar dat er wel van op de hoogte moest zijn dat de mijnen daar aanwezig waren, dit gezien de geografische ligging van de straat van Corfu en de taak van Albanese militairen. Het Hof overweegt dat Albanië, eerst door niet te handelen toen de mijnen gelegd werden, en later door passerende schepen niet te waarschuwen, verantwoordelijk is voor de geleden schade. Het Hof stelt dat de verplichting van Albanië om de Britten te informeren volgt uit het gewoonterecht. Het heeft nagelaten te handelen en daarom moet het de schade compenseren.

M.b.t. de vraag of de Britten onder internationaal recht de soevereiniteit van Albanië hebben geschonden heeft Verenigd Koninkrijk aangevoerd dat onschuldige doorgang een internationaal gerespecteerd recht is. Albanië stelt echter dat oorlogsschepen geen recht van doorgang hebben zonder voorafgaande toestemming van Albanië. Het Hof oordeelt dat overeenkomstig internationale praktijk staten in vredestijd het recht hebben hun oorlogsschepen door straten, die gebruikt worden voor internationale navigatie tussen twee delen van de zee, te varen zonder voorafgaande toestemming van de kuststaten. Voorwaarde is wel dat de doorgang onschuldig en vredig is. Een kuststaat mag de doorgang niet verbieden in vredestijd.

Omtrent het eerder onklaar maken van de mijnen (op 12 en 13 november 1946) stelt het Hof echter dat deze operatie werd uitgevoerd terwijl Albanië zich er nadrukkelijk tegen had uitgesproken. Verder had de operatie niets te maken met de internationale ontmijningsorganisatie en kon het niet gerechtvaardigd worden als uitvoering van vredige doorgang. Het Verenigd Koninkrijk heeft toen dus in strijd met het internationale recht (respecteren van territoriale soevereiniteit) gehandeld.